Vì sao loạt cựu lãnh đạo tỉnh Bình Thuận bị bắt?

Giao đất thần tốc

Cơ quan CSĐT Bộ Công an vừa khởi tố bị can, bắt tạm giam ông Nguyễn Ngọc Hai, nguyên Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận; ông Lương Văn Hải, nguyên Phó Chủ tịch thường trực UBND tỉnh Bình Thuận; ông Hồ Lâm, nguyên Giám đốc Sở TNMT tỉnh Bình Thuận; ông Lê Nguyễn Thanh Danh, nguyên Phó Giám đốc Sở TNMT tỉnh Bình Thuận và ông Ngô Hiếu Toàn, Phó Giám đốc Sở Tài chính tỉnh Bình Thuận. Cả 5 bị can trên đều bị khởi tố về tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí theo khoản 3 Điều 219 Bộ luật Hình sự năm 2015.

Đây là vụ án xảy ra tại dự án Khu thương mại dịch vụ và dân cư Tân Việt Phát 2 (3 lô đất số 18,19,20), thuộc quỹ đất hai bên đường 706B (nay là đường Võ Nguyên Giáp, Nguyễn Thông) phường Phú Hài, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận. Năm bị can này đều liên quan đến việc giao hơn 92.000m2 đất của 3 lô đất ở khu vực trên vào năm 2017 nhưng lại áp giá đất năm 2013, gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước trên 70 tỷ đồng.

Theo hồ sơ vụ án, ngày 7/1/2008, UBND tỉnh Bình Thuận có công văn cho chủ trương đấu giá 3 lô đất số 18, 19 và 20. Ngày 4/7/2013, UBND tỉnh Bình Thuận ban hành quyết định điều chỉnh, bổ sung quỹ đất đấu giá với 3 lô đất này. Trong đó, lô số 18 có diện tích khoảng 23.298m2 đất kinh doanh dịch vụ, thời hạn 50 năm; lô số 19 diện tích khoảng 33.609m2 và lô số 20 diện tích 35.693m2 đều là đất ở đô thị lâu dài. Đúng 3 tháng sau, UBND tỉnh Bình Thuận có quyết định phê duyệt giá khởi điểm khoảng 111 tỷ đồng.

Từ ngày 25/10/2013 đến 26/11/2015, Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh Bình Thuận phối hợp Trung tâm dịch vụ bán đấu giá tài sản, thuộc Sở Tư pháp Bình Thuận tổ chức 6 lần đấu giá 3 lô đất trên nhưng không có tổ chức hay cá nhân nào tham gia đấu giá.

Ngày 26/7/2016, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận Nguyễn Ngọc Hai đã có quyết định điều chỉnh giá đất ở khu vực có 3 lô đất số 18, 19 và 20 lên 1,6 triệu đồng/m2.

Đến ngày 16/1/2017, Công ty CP Tân Việt Phát có văn bản gửi Sở TN-MT và UBND tỉnh Bình Thuận đề nghị tỉnh giao 3 lô đất này không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất. Và kể từ thời điểm này, thủ tục giao đất cho Công ty CP Tân Việt Phát diễn ra rất nhanh chóng.

Cụ thể, vào ngày 3/2/2017, Sở TNMT có công văn gửi UBND tỉnh Bình Thuận đề nghị giao 3 lô đất số 18, 19 và 20 cho Công ty CP Tân Việt Phát không qua đấu giá quyền sử dụng đất, mà chỉ tính theo giá khởi điểm vào năm 2013 là khoảng 111 tỷ đồng/3 lô.

Nhận được đề nghị của Sở TNMT, Văn phòng UBND tỉnh Bình Thuận có công văn đề nghị Sở TNMT phải “lấy ý kiến Sở Tài chính”. Sau khi nhận được yêu cầu, ngày 20/2/2017, Sở Tài chính Bình Thuận có văn bản trả lời Sở TNMT “thống nhất giao 3 lô đất trên cho Công ty CP Tân Việt Phát không cần đấu giá và với giá khởi điểm là 1,2 triệu đồng/m2”.

Hai ngày sau, tức ngày 22/2/2017, Sở TNMT có công văn tiếp tục đề nghị giao 3 lô đất trên cho Công ty CP Tân Việt Phát với giá khởi điểm như trên (1,2 triệu đồng/m2).

Ngay ngày hôm sau, tức 23/2/2017, UBND tỉnh Bình Thuận có công văn 571 gửi Sở TNMT, Trung tâm phát triển quỹ đất đồng ý chủ trương giao 3 lô đất trên cho Công ty CP Tân Việt Phát với giá khởi điểm của 5 năm trước (năm 2013), tức 1,2 triệu đồng/m2, tổng số tiền của cả 3 lô đất này khoảng 111 tỷ đồng.

Giao đất không qua đấu giá

Trong công văn 571, UBND tỉnh Bình Thuận lý giải việc giao đất không qua đấu giá cho Công ty CP Tân Việt Phát là do Công ty CP Tân Việt Phát là nhà đầu tư duy nhất đăng ký đấu giá 3 lô đất nêu trên. Giá đất thực hiện giao 3 lô đất này theo quyết định số 2423 ngày 4/10/2013 của UBND tỉnh là 1,2 triệu đồng/m2.

Dự án Khu thương mại dịch vụ và dân cư Tân Việt Phát 2 khiến 5 cựu quan chức cấp cao tỉnh Bình Thuận vào tù

Khoảng 10 ngày sau khi UBND tỉnh Bình Thuận cho chủ trương, ngày 3/3/2017 Sở TNMT có tờ trình UBND tỉnh giao 3 lô đất này cho Công ty CP Tân Việt Phát. Chỉ 4 ngày sau, tức ngày 7/3/2017, UBND tỉnh Bình Thuận có quyết định số 610 về việc thu hồi và giao đất, cho thuê đất cho Công ty CP Tân Việt Phát. Trong quyết định ghi rõ: “Cho Công ty CP Tân Việt Phát thuê lô đất số 18 (23.298,6m2 đất thương mại dịch vụ); thời hạn thuê 50 năm, trả tiền một lần. Giao 2 lô đất số 19 và 20 (diện tích 69.302m2, đất ở kết hợp thương mại dịch vụ) sử dụng lâu dài, giao đất có thu tiền sử dụng đất”.

Cơ quan CSĐT Bộ Công an thực hiện lệnh bắt ông Nguyễn Ngọc Hai, cựu Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận

Tiếp đó, ngày 14/4/2017, Cục Thuế tỉnh Bình Thuận có thông báo nộp tiền sử dụng đất với 2 lô 19 và 20 (tổng diện tích 69.302m2), số tiền phải nộp khoảng 111 tỷ đồng. Đến ngày 16/5/2017, Công ty CP Tân Việt Phát nộp số tiền trên vào Kho bạc Nhà nước tỉnh Bình Thuận, thì ngày 13/6/2017 Sở TNMT Bình Thuận nhanh chóng cấp 3 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho công ty. Sau đó, Công ty CP Tân Việt Phát đã làm thủ tục xin thực hiện Khu thương mại dịch vụ và dân cư Tân Việt Phát 2.

Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ký hợp đồng với một đơn vị thẩm định giá độc lập, để tiến hành định giá tài sản là 3 lô đất mà UBND tỉnh Bình Thuận đã giao cho Công ty CP Tân Việt Phát.

Theo đó, giá trị quyền sử dụng đất của lô số 18, 19 và 20 (khoảng 92.600m2) tại thời điểm giao, cho thuê đất (ngày 7/3/2017) là hơn 182 tỷ đồng, tức giá trị hơn 1,9 triệu đồng/m2. Bước đầu, cơ quan CSĐT cho rằng, sự chênh lệch này đã gây thất thoát ngân sách của Nhà nước số tiền hàng chục tỷ đồng. Hiện nay, toàn bộ diện tích hơn 92.000m2 của 3 lô đất 18, 19, 20 đã được Công ty CP Tân Việt Phát phân lô, bán nền hết cho các khách hàng.

Thanh tra Chính phủ từng yêu cầu khắc phục hậu quả

Liên quan dự án Công ty CP Tân Việt Phát được giao đất không qua đấu giá, tháng 11/2021 Thanh tra Chính phủ cho rằng, việc UBND tỉnh Bình Thuận sử dụng giá khởi điểm đấu giá giao quyền sử dụng đất đã thông báo công khai lần cuối cùng vào tháng 11/2015 để thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất khi giao đất, cho thuê đất vào tháng 3/2017 là chưa đúng quy định.

Theo Thanh tra Chính phủ, tháng 1/2021 UBND tỉnh Bình Thuận đã có văn bản chỉ đạo triển khai thực hiện việc xác định giá trị quyền sử dụng đất để xác định giá đất làm cơ sở tính tiền thuê đất đối với Dự án Tân Việt Phát 2. Từ căn cứ này, Thanh tra Chính phủ đã đề nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND tỉnh Bình Thuận tổ chức kiểm điểm rút kinh nghiệm về những thiếu sót trong việc sử dụng giá khởi điểm đã thông báo đấu giá công khai nhưng không có khách hàng tham gia để thu tiền sử dụng đất khi giao đất, cho thuê đất; khẩn trương xác định lại giá đất cụ thể để thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với dự án Khu thương mại dịch vụ và dân cư Tân Việt Phát 2 tại phường Phú Hài, thành phố Phan Thiết theo đúng quy định của pháp luật.