Người Nga kéo sang nước ngoài mở tài khoản ngân hàng, 'mua' quốc tịch

Du thuyền My Solaris của tỷ phú Roman Abramovich tại cảng Bodum, Thổ Nhĩ Kỳ hôm 21-3. Ảnh: Getty Images

Tour du lịch mở tài khoản ngân hàng nước ngoài đắt khách

Cuộc chiến Nga – Ukraine đã mang đến một sự bùng nổ nhỏ về số tài khoản cá nhân ở các ngân hàng ở Kazakhstan. Công dân của Nga và Belarus đã mở gần 12.000 tài khoản tại các ngân hàng Kazakhstan kể từ khi Nga tiến quân vào Ukraine – theo Cơ quan quản lý và phát triển thị trường tài chính Vlast của Kazakhstan. Làn sóng này thể hiện mức tăng 8% so với số tài khoản ngân hàng mà họ nắm giữ trước đây ở Kazakhstan.

Phần lớn là tài khoản ngân hàng cá nhân. Chỉ có bảy công ty được mở, nâng tổng số tài khoản ngân hàng doanh nghiệp do các công ty Nga và Belarus nắm giữ trong hệ thống ngân hàng của Kazakhstan lên 805 tài khoản.

Khoảng 10.000 công dân Nga đã nhận được số nhận dạng cá nhân – được gọi là INN và được yêu cầu mở tài khoản ngân hàng – trong hệ thống chính phủ điện tử của Kazakhstan từ ngày 24-2 đến ngày 2-4. Bộ Nội vụ Kazakhstan đã không cung cấp dữ liệu so sánh, nhưng trang Eurasianet nói rằng tỷ lệ này là cao trong khoảng thời gian ngắn chưa đầy 6 tuần.

Là công dân của các quốc gia là thành viên của Liên minh Kinh tế Á – Âu, một khu vực thương mại tự do, người Nga và người Belarus được hưởng lợi từ các quy tắc cư trú và việc làm được đơn giản hóa ở Kazakhstan. Họ có thể dễ dàng xin phép làm việc và có thể ở lại trong lãnh thổ Kazakhstan mà không cần giấy phép cư trú.

Quy định khiến các chuyến du lịch đến Kazakhstan để mở tài khoản ngân hàng trở nên dễ dàng, đặc biệt là từ nước láng giềng Nga.

Cơ quan quản lý tài chính Vlast đã phải nhấn mạnh rằng việc thẩm định tài khoản được thực hiện đối với các khách hàng mới, bao gồm cả việc kiểm tra giấy tờ tùy thân rất nghiêm ngặt.

Người Nga cũng đang bị thu hút đến Uzbekistan bởi các công ty du lịch Nga cung cấp các tour đặc biệt hoàn toàn để mở tài khoản ngân hàng thay vì chỉ đi tham quan thắng cảnh.

Các chuyến du lịch có giá khoảng 270 đô la theo tỷ giá hàng ngày, không bao gồm vé máy bay. Khách sẽ được hỗ trợ chuẩn bị trước các thủ tục giấy tờ để mở tài khoản và đến ngân hàng để ký chứng từ và nhận thẻ ghi nợ. Hiện chưa có dữ liệu chính thức về số người Nga đến Uzbekistan theo các tour mở tài khoản.

Ráo riết đầu tư để sớm lấy quốc tịch Thổ Nhĩ Kỳ

Những người Nga giàu có, một số trong số họ là các nhà tài phiệt, đang mua bốn căn hộ cùng lúc ở Thổ Nhĩ Kỳ để đủ điều kiện nhập quốc tịch – giám đốc điều hành Gül Gül của hãng bất động sản Golden Sign có trụ sở ở Istanbul nói với Wall Street Journal.

Bà nói rằng trước đó Golden Sign bán cho 7-8 căn hộ cho người Nga mỗi ngày và khách thường thanh toán bằng tiền mặt hoặc “mang theo vàng”.

Giống như nhiều quốc gia, Thổ Nhĩ Kỳ có chương trình đầu tư lấy quốc tịch, thường được gọi là “hộ chiếu vàng” hoặc “thị thực vàng”. Chương trình của Thổ Nhĩ Kỳ cấp quyền công dân cho các nhà đầu tư nước ngoài mua bất động sản trị giá ít nhất 250.000 đô la và cam kết không sang nhượng trong tối thiểu ba năm.

Các nhà đầu tư – bao gồm cả những người Nga giàu có đang tìm cách thoát khỏi các lệnh trừng phạt – sau đó có thể kiếm được hộ chiếu Thổ Nhĩ Kỳ trong vòng ba tháng, một trong những nơi hoàn tất thủ tục nhanh nhất châu Âu.

Đầu tư của Nga vào Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng lên vọt sau khi cuộc chiến bùng nổ. Ngoài các căn hộ, Thổ Nhĩ Kỳ đã chứng minh được vị thế nổi tiếng đối với các siêu du thuyền của các nhà tỷ phú như Roman Abramovich. Trong khi phản đối cuộc chiến Ukraine, Thổ Nhĩ Kỳ đã không trừng phạt Nga và trở thành nơi trú ẩn an toàn về vật chất và tài chính cho các nhà tài phiệt và tài sản từ Nga.

Cuối tháng 3, Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu cho biết các nhà tài phiệt Nga được chào đón ở nước này, miễn là họ tuân theo luật pháp quốc tế. Ngay cả khi Mỹ lên tiếng cảnh cáo Istanbul không nên trở thành “bể chứa tiền bẩn của tài phiệt Nga”, hôm qua ông Cavusoglu vẫn khẳng định quan điểm chào đón du khách và nhà đầu tư từ Nga.

“Chúng tôi thực hiện các biện pháp trừng phạt đã được Liên Hiệp Quốc phê chuẩn. Vì vậy, nếu bất kỳ công dân Nga nào muốn đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ, họ có thể đến thăm Thổ Nhĩ Kỳ”, ông ngoại trưởng trả lời đài CNBC.

Khi bị truy hỏi về việc liệu các nhà tài phiệt trong danh sách phương Tây cấm vận có thể kinh doanh tại Thổ Nhĩ Kỳ hay không, Ngoại trưởng Cavusoglu nói rằng: “Nếu bạn muốn nói rằng những tên đầu sỏ này có thể điều hành bất kỳ hoạt động kinh doanh nào ở Thổ Nhĩ Kỳ, thì tất nhiên nếu điều đó hợp pháp và không trái luật pháp quốc tế. Và dĩ nhiên tôi sẽ xem xét”.

Các lệnh trừng phạt Nga liệu sẽ lây lan?

Lập trường trung lập trên danh nghĩa của Thổ Nhĩ Kỳ phần lớn được hiểu là do có quan hệ kinh tế và ngoại giao chặt chẽ với Nga, đặc biệt là về năng lượng, quốc phòng, thương mại và du lịch. Do đó, các đồng minh phương Tây đã không gây áp lực buộc Thổ Nhĩ Kỳ cùng tham gia các lệnh trừng phạt, cũng như không bị phương Tây “nã đạn” nếu không hành động tương tự.

Điều đó có nghĩa rằng đất nước này có thể trở thành tiền đồn hợp pháp cho tài sản của những người Nga nằm trong danh sách bị trừng phạt. Trên thực tế, dòng vốn đầu tư nước ngoài và tài sản xa xỉ có thể mang lại lợi ích cho nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ vốn bị coi là có nguy cơ rơi vào khủng hoảng vào tháng 9-2021 khi việc cắt giảm lãi suất không chính thống đã đẩy lạm phát lên cao hơn.

Tuy nhiên, ông Emre Peker, giám đốc và chuyên gia Thổ Nhĩ Kỳ tại hãng tư vấn rủi ro chính trị Eurasia Group, nhận định rằng sự nhượng bộ của phương Tây có thể sẽ không còn nữa nếu Thổ Nhĩ Kỳ bắt đầu tích cực làm giàu và thu hút nguồn vốn từ các nhân vật trong danh sách đen của phương Tây.

Nhưng vẫn còn một câu hỏi lớn khác.

Đó là phương Tây sẽ xử sự với Kazakhstan hay Uzbekistan như thế nào nếu số người Nga và Belarus đổ xô sang hai quốc gia Trung Á này để mở tài khoản ngân hàng ngày càng đông? Vẫn có những lỗ hổng chưa thể bít.