Đấu thầu tại Công ty con của Tập đoàn TKV: Gói thầu nghìn tỷ tiết kiệm siêu thấp?

Lợi nhuận ngày càng giảm, công ty con TKV thua lỗ

Những năm gần đây, hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp nhà nước (DNNN) được Chính phủ và các cơ quan Trung ương đặc biệt quan tâm. Do nhiều DNNN có hoạt động kinh doanh kém hiệu quả, thua lỗ nên ngày 17/3/2022, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái đã ký Quyết định số 360/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án “Cơ cấu lại DNNN, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2021-2025”.

Theo đó, Chính phủ yêu cầu đến năm 2025, cơ bản hoàn thành việc sắp xếp lại, chuyển đổi sở hữu khối DNNN. Đảm bảo nguồn thu từ cơ cấu lại doanh nghiệp nộp ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2021-2025 ít nhất 248.000 tỷ đồng. Cùng với đó, xử lý cơ bản xong những yếu kém, thất thoát, những dự án, công trình chậm tiến độ, đầu tư kém hiệu quả, thua lỗ kéo dài của các tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước, DNNN. Đặc biệt, Chính phủ cũng yêu cầu giải quyết dứt điểm tỉnh trạng đầu tư dàn trải, ngoài ngành, không để thất thoát vốn, tải sản nhà nước.

Không nằm ngoài đề án, Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Tập đoàn Than - Khoáng sản; TKV) là công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ. Theo đó, TKV có các chức năng, nhiệm vụ đầu tư tài chính vào các công ty con, các công ty liên kết; chi phối các công ty con, các công ty liên kết theo mức độ chiếm giữ vốn điều lệ của các công ty đó theo quy định.

Liên quan đến doanh nghiệp này, mới đây, Bộ Tài chính đã có báo cáo gửi Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, giám sát tình hình tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh của TKV. Bộ Tài chính đánh giá công ty mẹ TKV có lợi nhuận phát sinh trước thuế năm 2020 giảm 48%, doanh thu giảm 7% so với năm 2019. Cùng với đó, hoạt động sản xuất kinh doanh của tập đoàn này bộc lộ một số hạn chế. Theo đó, số dư nợ phải thu khó đòi của công ty mẹ đến ngày 1/1/2020 là 199 tỉ đồng, số đã trích lập dự phòng nợ phải thu khó đòi là 187 tỉ đồng. Riêng khoản thu quá hạn là 193,7 tỉ đồng, giá trị trích lập dự phòng là 129 tỉ đồng, hầu hết đều là các khoản nợ quá hạn trên 3 năm.

Đáng chú ý, các chỉ tiêu tài chính đánh giá khả năng thanh toán năm 2020 của công ty mẹ đều thấp hơn so với năm 2019. Riêng chỉ tiêu thanh toán ngắn hạn là 1,09 lần, cao hơn năm 2019 là do hàng tồn kho cao. Hơn nữa, dù có đủ khả năng trả nợ các khoản vay, nhưng Bộ Tài chính cho biết dòng tiền thuần từ hoạt động kinh doanh của TKV âm 1.972 tỉ đồng, các chỉ số thanh toán đều thấp. Vì vậy, bộ này cho rằng TKV cần có các giải pháp nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, giảm hàng tồn kho để cải thiện các chỉ tiêu khả năng thanh toán. Đặc biệt, đến thời điểm 31/12/2020, công ty mẹ TKV có các khoản đầu tư tài chính dài hạn vào các công ty con, công ty liên kết. Tuy nhiên, một số công ty con có kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh bị lỗ và vẫn còn lỗ lũy kế.

Đấu thầu “có như không”…?

Việc thua lỗ của các Công ty con thuộc TKV chắc chắn bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, việc này sẽ được các cơ quan chức năng, Chính phủ làm rõ và có giải pháp. Tuy nhiên, thời gian gần đây, nhiều thông tin phản ánh về hoạt động chi tiêu, tiết kiệm ngân sách tại các gói thầu của một đơn vị trực thuộc TKV cũng khiến dư luận quan tâm và hoài nghi tính minh bạch?

Theo đó, những gói thầu hàng nghìn tỷ đồng do Công ty CP Đồng Tả Phời - Vinacomin (Công ty CP Đồng Tả Phời) - đơn vị trực thuộc TKV làm chủ đầu tư liên tiếp có tỷ lệ tiết kiệm cực thấp, không đáng kể, không tiết kiệm được nhiều ngân sách,…

Cụ thể, theo hồ sơ mà PV Thương Trường có được, ngày 11/12/2020, ông Nguyễn Tam Tính - Giám đốc Công ty ký Quyết định số 598/QĐ-ĐTP phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu số 01: Thi công khoan, xúc, gạt, vận chuyển đất đá, quặng và duy tu, sửa chữa đường mỏ. Theo quyết định này, gói thầu do Công ty Cổ phần Đồng Tả Phời làm chủ đầu tư được phê duyệt cho Liên danh Tổng Công ty Khoáng sản - TKV và Tổng Công ty Công nghiệp Hóa chất mỏ - Vinacomin (Một công ty con khác của TKV) cùng Công ty TNHH MTV Apatit Việt Nam (Đơn vị liên quan đến Công ty CP Đồng Tả Phời – Thương Trường sẽ thông tin ở bài sau) là đơn vị trúng thầu.

Với gói thầu này, giá mời thầu của Công ty CP Đồng Tả Phời là 185.820.951.000 VND (Một trăm tám mươi năm tỷ, tám trăm hai mươi triệu, chín trăm năm mươi mốt nghìn đồng chẵn). Trong khi đó, giá trúng thầu là 185.697.955.861 VND (Một trăm tám mươi lăm tỷ, sáu trăm chín bẩy triệu, chín trăm năm mươi lăm nghìn, tám trăm sáu mươi mốt đồng). Theo đó, với gói thầu trị giá gần 186 tỷ đồng, qua đấu thầu rộng rãi, thì Công ty CP Đồng Tả Phời chỉ tiết kiệm được gần 123 triệu đồng. Tương đương đạt tỷ lệ tiết kiệm siêu thấp chỉ 0,06%.

Không chỉ tại gói thầu nói trên, trước đó, ngày 29/4/2020, ông Nguyễn Tam Tính cũng đã ký Quyết định số 206/QĐ-ĐTP về phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu số 02: Thi công bốc xúc, vận chuyển, san gạt đất đá quặng một phần khối lượng năm 2020. Tại gói thầu này, Công ty CP Đồng Tả Phời mời thầu với giá dự toán 43.776.277.323 VND (Bốn mươi ba tỷ, bẩy trăm bẩy mươi sáu triệu, hai trăm bẩy mươi bẩy nghìn, ba trăm hai mươi ba đồng).

Và theo Quyết định số 206/QĐ-ĐTP, đơn vị trúng thầu được phê duyệt là Tổng Công ty Khoáng sản – TKV với giá 42.681.870.390 VND (Bốn mươi hai tỷ, sáu trăm tám mốt triệu, tám trăm bẩy mươi nghìn, ba trăm chín mươi đồng), tức giảm hơn 1 tỷ đồng cho gói thầu hơn 43 tỷ đồng. Đáng nói, tại gói thầu này, Tổng Công ty Khoáng sản TKV lại được Công ty CP Đồng Tả Phời chỉ định để trúng gói thầu.

Gần đây nhất, ngày 10/12/2021, ông Nguyễn Tam Tính tiếp tục ký Quyết định số 751/QĐ-ĐTP phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu đối với gói thầu số 1: Thi công khoan, bốc xúc, vận chuyển đất đá năm 2022 - 2025. Gói thầu có giá 1.585.368.481.490 VND (Một nghìn năm trăm tám mươi lăm tỷ, ba trăm sáu tám triệu, bốn trăm tám mươi mốt nghìn, bốn trăm chín mươi đồng).

Theo Quyết định số 751/QĐ-ĐTP phê duyệt nhà thầu ông Tính ký, Tổng Công ty Khoáng sản TKV tiếp tục có mặt trong đơn vị trúng thầu. Tuy nhiên, trúng thầu lúc này là Liên danh Tổng Công ty Khoáng sản - TKV, Tổng Công ty Công nghiệp hóa chất mỏ - Vinacomin và Công ty CP Xuất nhập khẩu máy Việt Nam với giá 1.584.906.075.461 VND (Một nghìn năm trăm tám mươi tư tỷ, chín trăm linh sáu triệu, không trăm bẩy mươi lắm nghìn, bốn trăm sáu mươi mốt đồng).

Như vậy, dễ dàng có thể nhận thấy, với gói thầu trị giá hơn 1.585 tỷ đồng, qua đấu thầu rộng rãi, Công ty CP Đồng Tả Phời chỉ tiết kiệm được hơn 460 triệu đồng, tỷ lệ tiết kiệm đạt mức siêu nhỏ là 0,029%.

Gây thất thoát ngân sách?

Để làm rõ những thông tin về các gói thầu này, PV Thương Trường đã có buổi làm việc với đại diện Công ty CP Đồng Tả Phời. Theo đó, ông Nguyễn Anh Tú – Phó Giám đốc Công ty thừa nhận nội dung về đơn vị, mức giá trúng thầu và tỷ lệ tiết kiệm như vậy ở các gói thầu trên là đúng.

Thông tin ban đầu về nội dung liên quan, ông Tú cũng giải thích, về nguyên nhân tỷ lệ tiết kiệm các gói thầu này rất thấp bởi Công ty CP Đồng Tả Phời thực hiện theo đúng chỉ đạo của Tập đoàn TKV, phải áp dụng theo Quyết định số: 199/QĐ-TKV ngày 10/02/2017 của Tập đoàn Than – Khoáng sản về việc “Ban hành đơn giá tổng hợp các công đoạn trong sản xuất than và có sự chênh lệch lớn giữa các Công ty, đặc biệt là đào lò chống bằng vì neo trong than”, mức giá của quyết định này đưa ra thấp nên thỉ lệ tiết kiệm thấp.

Về hồ sơ, tài liệu, thông tin thêm về nội dung liên quan đến những gói thầu này, ông Tú cho biết, sẽ xin ý kiến ban lãnh đạo Công ty, báo cáo Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam để cung cấp cho PV sau. Tuy nhiên, đến nay sau nhiều ngày chờ đợi, PV vẫn chưa nhận được phản hồi từ phía Công ty CP Đồng Tả Phời.

Những gói thầu nghìn tỷ của Công ty CP Đồng Tả Phời có tỷ lệ tiết kiệm rất thấp, cùng việc đơn vị trúng thầu là doanh nghiệp liên quan khiên dư luận không khỏi hoài nghi về tính minh bạch của những gói thầu này. Hồ sơ liên quan đến các gói thầu liệu có vấn đề gì bất minh mà chưa thể cung cấp cho báo chí, bán đọc? Cùng với đó, việc những gói thầu có tỷ lệ tiết kiệm ngân sách thấp có phải là một phần nguyên nhân dẫn đến việc hoạt động kém hiệu quả của TKV hay không? PV Thương Trường sẽ tiếp tục liên hệ với Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) có những thông tin liên quan vấn đề này.

Những đơn vị trúng thầu có liên quan gì với Công ty CP Đồng Tả Phời cùng những vấn đề trong hoạt động của doanh nghiệp này, Thương Trường sẽ tiếp tục thông tin.