VPS có thực sự 'bảo vệ thị trường'?

“Khuyến cáo để bảo vệ thị trường”

Trong email gửi tới khách hàng, VPS khuyến cáo nhà đầu tư có thể sử dụng phái sinh làm công cụ phòng vệ chủ động (hedging) giúp giảm thiểu rủi ro cho danh mục chứng khoán cơ sở khi thị trường điều chỉnh.

“Hedging phái sinh là kỹ thuật phòng vệ đặc biệt khi nhà đầu tư bắt đáy cổ phiếu bằng cách sử dụng lệnh Short trong công cụ phái sinh (Short hay Short Position là vị thế của bên tham gia vào thị trường với kỳ vọng giá của tài sản sẽ giảm xuống). Công cụ chứng khoán phái sinh phù hợp với 3 dạng nhà đầu tư: Tham gia bắt đáy cổ phiếu, giá cổ phiếu có thể xuống tiếp; đang nắm giữ cổ phiếu nhưng không kịp bán khi cổ phiếu giảm rất nhanh, đang chịu mức lỗ lớn và đang chưa cắt lỗ; có xu hướng đầu tư dài hạn, nắm giữ cổ phiếu trong khoảng thời gian dài và không thường xuyên giao dịch. 1 lệnh Short tương ứng với 20 triệu đồng”, email của VPS nêu rõ.

Lý giải về khuyến cáo này, Giám đốc E-Broker VPS Đỗ Hoàng Quân cho biết, đứng trước việc thị trường giảm khoảng 10%, từ 1.500 xuống 1.400 điểm, rất nhiều nhà đầu tư hoang mang và thị trường có khả năng xuống tiếp, VPS nhận thấy, với lượng khách hàng cầm lượng lớn chứng khoán nếu bán ra bằng mọi cách sẽ gây hệ lụy rất lớn cho thị trường. Do đó, VPS đã nghiên cứu và đưa ra sản phẩm này.

“Phái sinh là công cụ phòng vệ được các quỹ đầu tư, tổ chức lớn thường sử dụng. Điều này vừa bảo vệ tài khoản của nhà đầu tư nếu thị trường xuống tiếp vừa bảo vệ thị trường khi có thể giảm sâu. Bởi nếu nhà đầu tư không phòng vệ phái sinh thì thị trường xấu họ sẽ bán bằng mọi giá và thị trường càng xuống mạnh. Song, nếu nhà đầu tư thực hiện phòng vệ phái sinh bằng cách bảo vệ một vài hợp đồng ứng với tỷ lệ danh mục cổ phiếu họ đang cầm thì chẳng may rủi ro xảy ra, giá chứng khoán cơ sở đi xuống, khách hàng vẫn được bù đắp một phần trên thị trường phái sinh và giảm bớt áp lực đối với thị trường (nhà đầu tư buộc bán ra khi thị trường đang xấu). Mục tiêu của VPS là nhiều nhà đầu tư biết về công cụ phái sinh, hạn chế bán ra thị trường, tăng lực cầu lên”, ông Quân nói.

Cũng theo ông Quân, thời điểm VPS đưa ra khuyến nghị này là “hợp lý”. Bởi kinh nghiệm của năm 2018 cho thấy, lúc đó thị trường cũng giảm mạnh từ 1.200 điểm về trên 600 điểm, các quỹ đầu tư và tự doanh của công ty chứng khoán đều sử dụng công cụ phòng vệ phái sinh nên đỡ thiệt hại, trong khi nhà đầu tư cá nhân thiệt hại rất nặng nề do không sử dụng công cụ này. Nếu không hướng dẫn nhà đầu tư thì gần như họ bị động từ giờ cho đến đáy của thị trường và đó là sơ sót của công ty, còn nếu đã phổ biến đến họ rồi sẽ giúp thị trường bớt đà giảm, ông Quân chia sẻ.

Trước ý kiến cho rằng khuyến nghị này của VPS là tác nhân khiến thị trường giảm điểm, Giám đốc E-Brocker VPS cho rằng, dù có khuyến nghị này hay không thì thị trường đều giảm vì bản chất lượng cung trên thị trường không thay đổi. Thực tế, lượng khách hàng sử dụng công cụ phái sinh kể từ khi có khuyến nghị này không tăng lên. “Trong số 100 khách hàng thì chỉ có 1% sử dụng, còn lại 99% chỉ tìm hiểu thêm. Bản chất muốn khách hàng hiểu và sử dụng được sản phẩm phái sinh là cả một quá trình”.

Dù khẳng định công ty giám sát chặt chẽ nhân viên tư vấn cũng như các thông tin đến với khách hàng, có chế tài xử lý nếu nhân viên vi phạm, song đại diện VPS thừa nhận không loại trừ một vài cá nhân lôi kéo khách hàng sử dụng lệnh Short phái sinh trong đợt giảm điểm vừa qua. Về cơ bản, “quan điểm của VPS là với một sản phẩm tốt như phòng vệ phái sinh, nếu khách hàng không biết là lỗi của VPS”. Thêm vào đó, thị trường sẽ không tránh khỏi những đợt giảm điểm tiếp và VPS sẽ phải tiếp tục giới thiệu, tư vấn khách hàng về các sản phẩm phòng vệ tốt, ông Đỗ Hoàng Quân nhấn mạnh.

Nguồn: ITN

“Cần làm rõ có đúng luật không?”

Thực tế, phòng vệ phái sinh giúp nhà đầu tư bảo vệ được tài khoản trong trường hợp thị trường biến động khó lường. Việc công ty chứng khoán đưa ra các khuyến nghị giúp nhà đầu tư bảo vệ tài khoản là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, theo nhiều nhà đầu tư, khuyến nghị dùng lệnh Short phái sinh của VPS “cần được xem xét”.

Một nhà đầu tư lâu năm theo trường phái giá trị, phân tích: Công cụ phái sinh để phòng vệ tài khoản có hai hướng là dùng lệnh Short và lệnh Long. Nếu công ty chứng khoán chỉ tư vấn khách hàng nên sử dụng công cụ phái sinh thì không bàn cãi. Nhưng trong trường hợp này, VPS lại khuyến nghị cụ thể là dùng lệnh Short, tức là đánh xuống, như vậy có phải VPS định hướng thị trường? “Cơ quan quản lý cần làm rõ việc VPS đưa ra khuyến nghị có đúng quy định hay không? Đây có phải là tác nhân khiến thị trường đi xuống, bởi số lượng nhà đầu tư là khách hàng của VPS rất lớn, nằm trong top đầu toàn thị trường?”, nhà đầu tư này đề nghị.

Cùng quan điểm, Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà Đầu tư Tài chính Việt Nam (VAFI) Nguyễn Hoàng Hải cho rằng, cơ quan quản lý cần làm rõ khuyến nghị này của VPS có đúng quy định pháp luật? Ông Hải lưu ý, tham gia thị trường phái sinh không dễ dàng với nhà đầu tư cá nhân. Thống kê cho thấy, có tới 95% nhà đầu tư tham gia thị trường này chịu cảnh thua lỗ. Bản thân ông Hải là một nhà đầu tư lâu năm cũng rất e dè với thị trường này. “Các nhà đầu tư nếu không có kinh nghiệm thì không nên tham gia thị trường phái sinh”, ông Hải khuyến cáo. Điều này hàm ý, muốn tham gia thị trường phái sinh, nhà đầu tư cần được đào tạo, nâng cao kiến thức để có thể đạt hiệu quả đầu tư.