Tỷ suất lợi nhuận doanh nghiệp thép sẽ giảm trong quý II-III/2022

Tỷ suất lợi nhuận doanh nghiệp thép sẽ giảm trong quý II-III/2022. Hình minh họa

SSI cho biết, nhu cầu thép yếu hơn đáng kể đến từ 3 yếu tố chính. Thứ nhất, giá thép cao, cùng với sự gia tăng của các chi phí vật liệu xây dựng khác khiến hoạt động xây dựng bị đình trệ. Thứ hai, lo ngại về việc giá thép tạo đỉnh, khiến các nhà phân phối tạm dừng việc dự trữ hàng tồn kho. Thứ ba, các chính sách quản lý siết chặt hơn dòng vốn vào lĩnh vực bất động sản.

Về xuất khẩu, trong 5 tháng đầu năm 2022, sản lượng xuất khẩu thép thành phẩm đạt mức tăng trưởng đáng khích lệ là 13%. Tuy nhiên, kênh xuất khẩu vẫn có xu hướng chững lại trong những tháng gần đây, đặc biệt trong mảng tôn mạ, với sản lượng hàng tháng thấp hơn khoảng 30% so với mức đỉnh trong quý IV/2021.

SSI Research cho biết, sự sụt giảm về sản lượng do nhu cầu giảm ở các thị trường xuất khẩu chủ chốt, đặc biệt là Mỹ và EU - những thị trường trong điều kiện thuận lợi từng chiếm 60 - 70% sản lượng xuất khẩu tôn mạ của Việt Nam. Các công ty tôn mạ như Hoa Sen (HSG) và Nam Kim (NKG) đã nhận được đơn hàng xuất khẩu thực hiện cho đến cuối tháng 7 và tháng với sản lượng khoảng 60.000 tấn/tháng. Tuy nhiên, việc các đơn hàng xuất khẩu từ 1 - 2 tháng cho thấy xu hướng chậm lại so với giai đoạn trước, khi các công ty được ký trước khoảng 3 - 4 tháng.

Bên cạnh đó, xuất khẩu trong nửa cuối năm cũng có thể bị ảnh hưởng tiêu cực từ các biện pháp bảo hộ mà EU áp đặt. EU gần đây đã bổ sung Việt Nam vào nhóm “các nước khác” với hạn ngạch nhập khẩu dành cho nhóm này là 2,1 triệu tấn thép mạ kẽm nhúng nóng (HDG) từ ngày 01/07/2021 đến 30/06/2022, và tăng 4% trong 2 năm tới.

Mặt khác, giá thép xây dựng tại Việt Nam đã giảm khoảng 11% so với mức đỉnh vào tháng 3, còn giá thép HRC cũng đã giảm 25% so với mức đỉnh vào tháng 4, theo diễn biến của giá thép thế giới.

Việc giảm tỷ suất lợi nhuận trong ngắn hạn có thể được hỗ trợ bởi giá nguyên liệu đầu vào giảm. Giá than cốc đã giảm 36% so với mức đỉnh hồi tháng 4, giá quặng sắt cũng giảm 13% trong 3 tháng qua do sản lượng thép sản xuất giảm (đặc biệt từ Trung Quốc). Mặc dù giá nguyên vật liệu giảm có thể dẫn đến việc các công ty phải trích lập dự phòng hàng tồn kho trong ngắn hạn, nguyên liệu đầu vào rẻ hơn có thể giúp giảm chi phí sản xuất của các công ty trong các quý tiếp theo.

Mặt khác, do tỷ suất lợi nhuận của các công ty Trung Quốc đã giảm xuống mức tối thiểu, nên giá thép trong thời gian tới sẽ khó có thể giảm với tốc độ mạnh như trong những tháng gần đây. Tuy nhiên, sự hồi phục của giá thép cũng tương đối hạn chế do nhu cầy yếu cho đến khi Trung Quốc mở cửa hoàn toàn nền kinh tế.

Lý giải về nhận định tỷ suất lợi nhuận của các công ty thép dự kiến sẽ không giảm xuống mức tỷ suất lợi nhuận trong giai đoạn 2018-2019, SSI Research cho biết việc lợi nhuận tăng trưởng mạnh trong giai đoạn 2016-2017 đã thúc đẩy nhiều công ty tăng công suất từ 50% - 100% trong năm 2018-2019, đặc biệt trong lĩnh vực tôn mạ.

Đồng thời, các doanh nghiệp sản xuất thép xây dựng khác như Tập đoàn Hòa Phát (HoSE:HPG) và Thép Pomina (HoSE:POM) cũng tham gia vào lĩnh vực kinh doanh tôn mạ, làm gia tăng sự cạnh tranh. Ngoài ra, nợ và hàng tồn kho của các doanh nghiệp thép đầu năm 2018 cũng rất cao, khiến các doanh nghiệp thép phải cắt giảm biên lợi nhuận trong năm 2018-2019 để đẩy mạnh cắt giảm hàng tồn kho và giảm nợ vay.

Trong khi đó, không có sự gia tăng công suất đáng kể trong lĩnh vực thép mạ và thép xây dựng trong giai đoạn 2020-2021. Mặc dù một số doanh nghiệp chủ chốt trong lĩnh vực này như Hòa Phát, Thép Nam Kim (HoSE:NKG) và Tôn Đông Á (TDA) đã có kế hoạch mở rộng cho những năm tới, nhưng SSI Research cho rằng, sự suy giảm của giá thép và triển vọng xuất khẩu, cũng như mức lạm phát cao có thể dẫn đến sự chậm trễ trong việc triển khai dự án này, do công suất sử dụng của nhà máy dự kiến sẽ giảm xuống dưới công suất tối đa vào cuối năm 2022. Ngoài ra, mức nợ của các công ty tôn mạ cũng đã giảm xuống mức an toàn hơn nhiều so với giai đoạn trước.

Do đó SSI Research cho rằng tỷ suất lợi nhuận của các công ty sản xuất tôn mạ có thể bị kìm hãm trong ngắn hạn nhưng vẫn sẽ cao hơn mức đáy ghi nhận được trong năm 2018-2019.

SSI Research đánh giá, giá cổ phiếu thép đã phản ánh được khá rõ quá trình tạo đỉnh và điều chỉnh của giá thép. Với mức định giá hiện tại, SSI đánh giá rủi ro giảm giá không còn lớn như giai đoạn trước, đặc biệt là đối với nhà đầu tư dài hạn. Tuy nhiên, đà tăng cũng có thể bị giới hạn trong giao dịch ngắn hạn, khi định giá chịu áp lực lớn từ lợi nhuận thấp và khả năng thép biến động trong những quý tới.