Nợ xấu cao ‘ngất ngưởng’, VDB tập trung vào thu nợ hơn là giải ngân mới

Báo cáo thường niên năm 2021 do VDB vừa phát hành cho thấy huy động vốn trong năm đạt 11.247 tỷ đồng vốn có kỳ hạn, trong đó phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh là 10.500 tỷ đồng.

Tại thời điểm 31/12/2021, số dư vốn huy động của VDB là 97.275 tỷ đồng, trong đó số dư vốn huy động có kỳ hạn là 96.733 tỷ đồng. Nguồn vốn huy động vẫn tập trung chủ yếu vào trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh là 91.808 tỷ đồng, chiếm 95% tổng số dư vốn huy động có kỳ hạn của VDB.

Đến cuối năm 2022, tổng tài sản của ngân hàng là 248.635 tỷ đồng, giảm 10,4% so với mức 277.574 tỷ đồng ghi nhận vào cuối năm 2020. Trong đó, tiền gửi của Kho bạc Nhà nước, tổ chức tài chính và tổ chức tín dụng sụt giảm mạnh từ 1.047 tỷ xuống chỉ còn 190 tỷ đồng; tiền gửi của tổ chức kinh tế, khách hàng cũng giảm 17%, xuống còn 796 tỷ đồng.

 Tổng nợ xấu của VDB cuối năm 2021 là trên 13%.

Hoạt động kinh doanh tiếp tục rơi vào thua lỗ khi doanh thu giảm, chi phí ở mức cao. Cụ thể, năm 2021, thu từ lãi của ngân hàng là hơn 4.000 tỷ đồng, giảm 10,4%; thu ngoài lãi đạt 2.730 tỷ đồng, giảm 16,5%. Cả năm, tổng thu nhập hoạt động của VDB đạt 6.871 tỷ đồng (giảm 13%) từ mức 7.901 tỷ đồng năm 2020. Trong khi đó, tổng chi phí cũng ở mức khá cao 7.477 tỷ đồng.

Như vậy, tính riêng năm 2021, VDB thua lỗ gần 606 tỷ đồng. Lũy kế đến hết năm 2021, ngân hàng ghi nhận tổng lỗ lũy kế lên tới 7.905 tỷ đồng (cùng kỳ năm 2020 lỗ lũy kế là 7.301 tỷ đồng). Đây là năm lỗ thứ 9 liên tiếp của ngân hàng này.

VDB bắt đầu lỗ từ năm 2013, đến năm 2015 thì số lũy kế này phình lên 1.072 tỷ đồng, năm 2016 lên 3.306 tỷ đồng, năm 2019 là 6.189 tỷ đồng, cuối năm 2020 là 7.300 tỷ đồng.

Đặc biệt, chất lượng tín dụng của VDB vẫn ở mức báo động. Tổng nợ xấu của VDB cuối năm 2021 là trên 13% trong tổng số 271.802 tỷ đồng tổng dư nợ, cao ngất ngưởng dù đã giảm so với mức nợ xấu 17,2% cuối năm 2018.

Cụ thể, nợ quá hạn từ mức 18.809 tỷ đồng (năm 2020) lên 22.167 tỷ đồng (cuối năm 2021), chiếm 40,5% dư nợ. Đáng lưu ý, tổng dư nợ cho vay xuất khẩu của ngân hàng là 3.251 tỷ đồng, mặc dù đã giảm 69 tỷ đồng so với năm 2020, nhưng toàn bộ số dư nợ này là nợ có khả năng mất vốn. Riêng hoạt động cho vay lại ODA có dư nợ lớn nhất, nợ xấu thấp (hơn 2%).

 Nguồn: Báo cáo thường niên 2021 của VDB.

Nhìn vào hoạt động năm 2021, có thể thấy, VDB tập trung vào thu nợ hơn là giải ngân mới. Cụ thể, về tín dụng đầu tư, năm 2021, ngân hàng giải ngân 323 tỷ đồng cho các dự án chuyển tiếp. Thu nợ gốc từ lĩnh vực này là 6.727 tỷ đồng, thu nợ lãi là 2.437 tỷ đồng.

Về tín dụng xuất khẩu, năm 2021, VDB không giải ngân mới mà chỉ tập trung thu hồi nợ với kết quả thu hồi 69,1 tỷ đồng nợ gốc và 47,7 tỷ đồng nợ lãi.

Riêng với cho vay lại vốn nước ngoài không chịu rủi ro đến 31/12/2021, VDB đang quản lý 339 dự án/khoản vay cho vay lại vốn vay nước ngoài của Chính phủ theo Hợp đồng ủy quyền của Bộ Tài chính với tổng số vốn cam kết là 17.033,1 triệu USD, dư nợ tương đương 135.300 tỷ đồng.

Trong đó, số giải ngân trong năm 2021 là 4.866 tỷ đồng; Thu nợ gốc đạt 12.595 tỷ đồng; Thu nợ lãi và dự phòng rủi ro là 2.673 tỷ đồng; Thu phí cho vay lại Bộ Tài chính là 120,5 tỷ đồng; Thu phí cho vay lại VDB (bao gồm trích 1,5%/thu hồi nợ) là 276,1 tỷ đồng.

Về cho vay lại vốn nước ngoài chịu rủi ro. Đến cuối năm 2021, VDB đang quản lý 22 dự án cho vay lại vốn nước ngoài VDB chịu rủi ro tín dụng thuộc 6 chương trình với tổng số vốn cam kết 68,3 triệu USD, dư nợ tương đương 805 tỷ đồng. Giải ngân trong năm 2021 là 105 tỷ đồng. Thu nợ gốc và nợ lãi năm 2021 lần lượt là 117,8 tỷ đồng và 41,2 tỷ đồng.

Đối với hoạt động cho vay vốn của Chính phủ Việt Nam ra nước ngoài. Báo cáo nêu rõ, đến 31/12/2021, VDB đang quản lý 1 dự án cho vay vốn của Chính phủ Việt Nam ra nước ngoài với số vốn cam kết 43 triệu USD, dư nợ tương đương 299 tỷ đồng.

Về hoạt động bảo lãnh cho doanh nghiệp vay vốn ngân hàng thương mại, số chứng thư bảo lãnh còn hiệu lực đến 31/12/2021 là 43 chứng thư với giá trị vốn vay cam kết là 735,2 tỷ đồng, dư nợ gốc tại ngân hàng thương mại là 393,4 tỷ đồng, nợ lãi là 583 tỷ đồng.

Trong năm 2021, VDB đã thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh đối với 1 khoản bảo lãnh với số tiền là 45,3 tỷ đồng. Thu nợ gốc nợ bắt buộc trong năm 2021 là 41,2 tỷ đồng. Thu nợ lãi nợ bắt buộc đạt 1,51 tỷ đồng, trong khi đó dư nợ bắt buộc đến 31/12/2021 là 708 tỷ đồng.

VDB không phát sinh cấp hỗ trợ sau đầu tư trong năm này. Số dự án còn thực hiện là 46 dự án với lũy kế số tiền thực cấp đến 31/12/2021 là 528,1 tỷ đồng.