Vận tải Phương Đông: Những con tàu nghìn tỷ đi về đâu?

Báo cáo tài chính hợp nhất đã kiểm toán năm 2021 của CTCP Vận tải biển và thương mại Phương Đông (Vận tải Phương Đông; Mã UPCOM: NOS) cho thấy, công ty này có vốn điều lệ hơn 200 tỷ đồng, tổng tài sản hơn 767 tỷ đồng, song nợ phải trả lên đến hơn 5.031 tỷ đồng. Việc này dẫn đến Vận tải Phương Đông đang âm vốn chủ sở hữu gần 4.300 tỷ đồng.

Sở dĩ Vận tải Phương Đông gánh khoản nợ lớn như vậy do trước đây công ty chi hàng nghìn tỷ đồng để mua những con tàu chở hàng có thể kể đến như: tàu Nosco Victory; tàu Nosco Glory; tàu Hồng Lĩnh; tàu Ngọc Sơn; tàu Eastern Sun; tàu Eastern Star …

Theo đó, trong năm 2007 và 2008, Vận tải Phương Đông đã chi ra hơn 3.136 tỷ đồng (tương đương 184 triệu USD, 1USD bằng 17.000VNĐ) để mua 6 tàu vận chuyển.

Trong đó đáng chú ý là tàu Nosco Glory giá 1.211 tỷ đồng và tàu Nosco Victory giá 997 tỷ đồng. Cả hai con tàu này được sản xuất từ những năm 1994 và 1996. Đến thời điểm năm 2008, những con tàu này đã qua sử dụng 12-14 năm, song Vận tải Phương Đông vẫn chi ra khoảng 140 triệu USD để mua lại.

Để có tiền mua các con tàu trên, Vận tải Phương Đông đã huy động vốn từ một số ngân hàng và dùng chính những con tàu này làm tài sản thế chấp.

Do mua lại tàu cũ, kinh doanh không hiệu quả và chi phí khấu hao cao khiến giá trị của tàu Nosco Glory và Nosco Victory giảm đi nhanh chóng. Hơn thế nữa, Vận tải Phương Đông không thể trả nợ cho phía ngân hàng, nên năm 2016, hai con tàu trên phải ngừng hoạt động do ngân hàng “siết nợ”.

Trong tháng 8/2016, tàu Nosco Victory đã được bán đấu giá thành công với số tiền thu về chi là 51 tỷ đồng (tương đương 2,3 triệu USD). Như vậy, con tàu được cũ đã sử dụng 14 năm được Vận tải Phương Đông mua lại với giá 61,5 triệu USD được bán lại sau 8 năm “chạy thêm” với giá “sắt vụn”.

Không chỉ tàu Nosco Glory và Nosco Victory, Vận tải Phương Đông còn bị ngân hàng siết nợ tàu Hồng Lĩnh. Việc các con tàu lần lượt biết siết nợ, bán đấu giá khiến Vận tải Phương Đông vốn đã khó càng gặp kho hơn khi số lượng tàu giảm sút.

Từ doanh nghiệp đạt doanh thu cả nghìn tỷ đồng từ vận tải biển, Vận tải Phương Đông tính đến năm 2021 chỉ thu được 152 tỷ đồng từ lĩnh vực này. Kinh doanh hàng năm thua lỗ dẫn đến lỗ lũy kế đến cuối quý I/2022 lên đến hơn 4.500 tỷ đồng.

Hơn thế nữa, dù bị ngân hàng siết tài sản bán đấu giá, những khoản nợ vay của ngân hàng vẫn hiện hữu dẫn đến Vận tải Phương Đông âm gần 4.300 tỷ đồng.

Hiện nay, tổng tài sản của Vận tải Phương Đông chỉ gần 752 tỷ đồng, lợi thế thương mại không có. Nếu bán hết tài sản thì công ty này cũng không đủ để trả nợ. Trong khi đó, giá cổ phiếu NOS trên sàn UPCOM hiện nay chỉ là 1.800 đồng/cp.

Liên tục thua lỗ, âm vốn chủ sở hữu gần 4.300 tỷ đồng khiến kiểm toán đã phải nhấn mạnh khả năng hoạt động liên tục của Vận tải Phương Đông. Theo ý kiến của kiểm toán, khả năng hoạt động liên tục của công ty phụ thuộc khả năng sinh lời trong tương lai và sự tiếp tục đầu tư vốn của các chủ sở hữu.

Với tình hình trên, Vận tải Phương Đông đủ điều kiện để phá sản. Nhưng vì sao đến nay công ty này vẫn không làm thủ tục phá sản? Nếu Vận tải Phương Đông phá sản, hơn 3.600 tỷ đồng vay ngân hàng sẽ chìm theo những con tàu “họ Nosco”. Và ai sẽ là người chịu trách nhiệm cho một doanh nghiệp vốn Nhà nước lên đến 49% sau cổ phần hóa thua lỗ 4.500 tỷ đồng?