Gói hỗ trợ lãi suất 2%: Tiến độ giải ngân còn khiêm tốn, cả ngân hàng và khách hàng đều e ngại

Ngày 26/8/2022, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tổ chức hội nghị giải đáp vướng mắc triển khai Nghị định 31/2022/NĐ-CP về hỗ trợ lãi suất 2%.

Toàn cảnh hội nghị phổ biến, giải đáp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất 2%.

Giải ngân gói hỗ trợ lãi suất còn chậm

Số liệu từ NHNN cho biết , theo báo cáo nhanh từ các ngân hàng thương mại, doanh số cho vay được hỗ trợ lãi suất đạt gần 4.407 tỷ đồng đối với gần 550 khách hàng, dư nợ được hỗ trợ đạt khoảng 4.300 tỷ đồng; dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng đến cuối tháng 8/2022 khoảng 13,5 tỷ đồng.

Tại hội nghị, đại diện các ngân hàng thương mại cũng chỉ ra hàng loạt khó khăn, vướng mắc khi giải ngân gói hỗ trợ. Trong đó, nổi cộm nhất là việc xác định đối tượng được hỗ trợ lãi suất.

Theo ông Phạm Toàn Vượng, Phó Tổng Giám đốc Agribank, tính đến 22/8, dư nợ của các hợp đồng tín dụng ký kết từ 01/01/2022 của khách hàng thuộc đối tượng hỗ trợ lãi suất qua rà soát, nhận diện tại Agribank là 40.000 tỷ đồng.

Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, dư nợ được hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31/2022/NĐ-CP đạt khoảng 1.700 tỷ đồng, doanh số cho vay khoảng 1.900 tỷ đồng với 361 khách hàng, số tiền lãi hỗ trợ cho khách hàng là 1,5 tỷ đồng.

Dự kiến trong tháng 9, Agribank sẽ thực hiện hỗ trợ lãi suất cho khách hàng với dư nợ lũy kế được hỗ trợ là 8.500 tỷ đồng, số tiền lãi hỗ trợ khoảng 15 tỷ đồng và đến hết năm 2022 số tiền hỗ trợ lãi suất sẽ đạt khoảng 1.000 tỷ đồng.

Sở dĩ giải ngân gói hỗ trợ lãi suất còn chậm, theo Phó Tổng Giám đốc Agribank là do một số vướng mắc chính.

Thứ nhất là số lượng khách hàng thực tế đáp ứng đủ điều kiện được hỗ trợ lãi suất còn hạn chế, như khách hàng ký kết hợp đồng tín dụng trước 01/01/2022 không thuộc đối tượng hỗ trợ.

Mặt khác, đối tượng khách hàng hộ kinh doanh không có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh và khách hàng cá nhân vay vốn dưới 300 triệu đồng có ngành nghề được hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31 tại Agribank chiếm khoảng 40-50% tổng dư nợ khách hàng cá nhân không được hỗ trợ theo quy định.

Doanh nghiệp lo ngại sau khi tham gia gói hỗ trợ lãi suất sẽ bị cơ quan thanh tra, kiểm toán vào làm việc. (Ảnh minh họa)

Cùng với đó là vướng mắc liên quan đến hồ sơ, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay. Theo quy định hiện hành, số trường hợp thu mua hàng hóa, dịch vụ đầu có thể chỉ lập bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ, trong đó có hàng hóa là nông, thủy, hải sản…

Do đó, về mặt chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn thì không có hóa đơn tài chính mà chỉ có có bảng kê thu mua hàng hóa. Điều này phần nào gây khó khăn, e ngại cho ngân hàng và khách hàng khi chứng minh mục đích sử dụng vốn với cơ quan thanh tra, kiểm toán.

Đặc biệt, chương trình hỗ trợ lãi suất được lấy kinh phí từ nguồn ngân sách nhà nước nên các chi nhánh, khách hàng cũng thận trọng trong quá trình thực hiện. Nhiều khách hàng đang trong giai đoạn hoàn thiện đầy đủ hồ sơ, tài liệu để hỗ trợ lãi suất.

Khách hàng chưa mặn mà

Đồng tình với các vướng mắc trên, ông Nguyễn Trần Mạnh Trung, Phó Tổng Giám đốc Vietinbank cho biết thêm một số khó khăn như:

Nhiều doanh nghiệp vay vốn ngân hàng kinh doanh đa ngành nghề việc bóc tách lĩnh vực được hỗ trợ lãi suất cũng như chứng từ chứng minh đồng vố vay được sử dụng cho lĩnh vực được hỗ trợ lãi suất là rất khó.

Cùng với đó, một trong những điều kiện để được hỗ trợ lãi suất theo quy định của Nghị định 31 là khách hàng phải có phương án về khả năng phục hồi. Tuy nhiên, NHNN vẫn chưa có hướng dẫn về phương án khả năng phục hồi, mỗi ngân hàng hướng dẫn một kiểu khiến khách hàng bối rối cũng như khó khăn cho công tác thanh, kiểm tra sau này.

Bên cạnh đó, đại diện nhiều ngân hàng như Vietcombank, VietinBank, TPBank…cho biết bên cạnh những khách hàng không đáp ứng điều kiện thì nhiều doanh nghiệp lại từ chối nhận hỗ trợ.

Ngoài thủ tục phức tạp thì một trong những nguyên nhân khiến doanh nghiệp không mặn mà hưởng ứng là do lo ngại sau khi tham gia gói hỗ trợ lãi suất sẽ bị cơ quan thanh tra, kiểm toán vào làm việc.

Đề xuất mở rộng đối tượng được hỗ trợ Để đẩy nhanh tiến độ triển khai gói hỗ trợ lãi suất 2%, các ý kiến đề nghị Ngân hàng Nhà nước và các bộ, ngành liên quan sớm kiến nghị Chính phủ mở rộng đối tượng được thụ hưởng chính sách này. Lãnh đạo Agribank đề xuất Chính phủ, các Bộ ngành, NHNN cần xem xét mở rộng đối tượng hỗ trợ lãi suất, cụ thể là đối với khách hàng là hộ kinh doanh không có Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh. Các cơ quan Thanh tra, Kiểm toán, cơ quan quản lý nhà nước cần thống nhất hướng dẫn các nội dung trong triển khai, đặc biệt là các nội dung về hóa đơn, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn đối với khách hàng khi giải ngân sử dụng bảng kê thu mua hàng hóa, dịch vụ… Đại diện Vietcombank, ông Nguyễn Việt Cường, Phó Tổng giám đốc cũng kiến nghị NHNN phải phối hợp với các bộ, ngành ban hành tiêu chí cụ thể về khả năng phục hồi và mở rộng phạm vi khách hàng được hỗ trợ, cho phép các hộ kinh doanh không có đăng ký kinh doanh được hỗ trợ lãi suất. Ngoài ra, một số lãnh đạo ngân hàng khác kiến nghị các bộ, ngành có giải pháp tháo gỡ về hóa đơn bán lẻ, dư nợ các khoản vay bằng ngoại tệ, mở rộng đối tượng về xuất khẩu lúa gạo, xây lắp... Đồng thời, kiến nghị các bộ, ngành có giải pháp giải tỏa tâm lý e ngại về thanh, kiểm tra cho doanh nghiệp.