Vốn FDI rót vào Việt Nam ngày càng 'ảm đạm'

Tổng vốn đăng ký cấp mới, điều chỉnh và góp vốn mua cổ phần, mua phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài 8 tháng qua đạt gần 16,8 tỷ USD, giảm 12,3% so với cùng kỳ năm 2021, theo số liệu của Bộ Kế hoạch và đầu tư tính đến 20/8/2022. Trong khi đó, 7 tháng giảm 7% so với cùng kỳ.

Cụ thể, 1.135 dự án mới được cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư, tương đương với cùng kỳ năm trước. Tổng vốn đăng ký của các dự án mới đạt trên 6,35 tỷ USD, giảm 44%.

Đăng ký điều chỉnh vốn đầu tư có 676 lượt dự án, tăng 5,8% so với cùng kỳ. Trong đó, tổng vốn đăng ký tăng thêm đạt trên 7,5 tỷ USD, tăng 50,7%.

Góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư ngoại có 2.425 lượt, giảm 11% so với cùng kỳ. Tổng giá trị vốn góp đạt hơn 2,9 tỷ USD, tăng 3,6%.

So với con số 25,7% đưa ra vào tháng 7, mức tăng của góp vốn mua cổ phần của nhà đầu tư ngoại 8 tháng đã tụt mạnh. Trong khi đó vốn đăng lý mới chưa hồi phục hoàn toàn sau sự gián đoạn của các biện pháp chống dịch năm 2021, cùng với vốn điều chỉnh gần như đang ‘giậm chân tại chỗ’, dẫn đến mức giảm của tổng vốn đăng ký FDI so với cùng kỳ năm 2021 ngày càng được ‘nới rộng’.

Xu hướng này dường như đang ‘đi ngược’ với những dự báo trước đó. Nhiều chuyên gia và các tổ chức lớn đã từng cho rằng, tình trạng ‘ảm đạm’ trong thu hút vốn FDI của Việt Nam chỉ là ‘tạm thời’ trong các tháng đầu năm.

Tuy nhiên, số liệu được cơ quan chức năng công bố đang cho thấy "hiện vẫn chưa có dấu hiệu khởi sắc” trong việc thu hút vốn FDI.

Lập luận chính được đưa ra rằng: trong bối cảnh gián đoạn hoạt động sản xuất do tình hình dịch Covid-19 ở Trung Quốc buộc các công ty tìm cách chuyển một phần dây chuyền sản xuất ra khỏi nước này, Việt Nam được dự báo sẽ là điểm đến của hàng loạt công ty lớn trên thế giới.

Báo cáo thường kỳ ASEAN Next của HSBC công bố cuối tháng 6 cho rằng, Việt Nam đang chuyển mình thành trung tâm sản xuất công nghệ. Đây cũng là một trong hai thị trường có tỷ trọng FDI trên GDP cao nhất, cùng với Malaysia.

Theo HSBC, môi trường chính sách FDI tại Việt Nam đã có những thay đổi lớn, bao gồm cải thiện cơ sở hạ tầng, nới lỏng các hạn chế đầu tư, quản lý tài khóa tốt hơn.

Vì vậy, HSBC dự báo Việt Nam sẽ tiếp tục thu hút nguồn vốn FDI chất lượng, yếu tố chính giúp nền kinh tế tiến lên trong chuỗi giá trị.

Hay gần đây nhất, ông Christopher J Marriott, Tổng giám đốc Savills Đông Nam Á vừa cho rằng, Việt Nam được xem là một trong những điểm đến nổi bật với năng lực sản xuất đạt mức kỳ vọng của các nhà đầu tư quốc tế.

“So với Trung Quốc, Ấn Độ và các quốc gia Đông Nam Á, Việt Nam là thị trường hấp dẫn để đầu tư với rủi ro tương đối thấp. Điều này tạo động lực thúc đẩy dòng vốn của nhiều công ty công nghệ và doanh nghiệp khác ở Mỹ đầu tư vào Việt Nam”, đại diện Savills cho biết.

Đối với những lợi thế lớn mà Việt Nam có được ở thời điểm hiện, ông Christopher J Marriott cho rằng, đó là năng lực sản xuất nhóm ngành công nghệ cao. Ngành công nghệ đang được thúc đẩy bởi lực lượng lao động có trình độ cao. 

Hiện nay, chi phí sản xuất và logistics phục vụ xuất nhập khẩu hàng hóa tại Việt Nam đang ở mức rất hấp dẫn. Nhập khẩu sản phẩm nông nghiệp và xuất khẩu hàng hoá đang bắt đầu cải thiện nhờ mạng lưới logistics nên các nhà đầu tư trong và ngoài nước tiếp tục đầu tư vào Việt Nam trong thời gian tới.

Trong 8 tháng đầu năm nay, theo lĩnh vực đầu tư, các nhà đầu tư ngoại đã đầu tư vào 18/21 ngành lĩnh vực, trong đó, công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục dẫn đầu. Kinh doanh bất động sản đứng thứ hai. Tiếp theo lần lượt là ngành hoạt động chuyên môn khoa học công nghệ, thông tin truyền thông.

Nếu xét về số lượng dự án mới thì bán buôn bán lẻ, công nghiệp chế biến chế tạo và hoạt động chuyên môn khoa học công nghệ là các ngành thu hút được nhiều dự án nhất, chiếm lần lượt 30%, 25% và 16% tổng số dự án.

Theo đối tác đầu tư, 94 quốc gia và vùng lãnh thổ đã đầu tư tại Việt Nam, với Singapore dẫn đầu. Theo sau là Hàn Quốc, Nhật Bản.

Về số lượng dự án, Hàn Quốc vẫn là đối tác có nhà đầu tư quan tâm và đưa ra các quyết định đầu tư mới cũng như mở rộng dự án đầu tư và góp vốn mua cổ phần nhiều nhất trong 8 tháng qua, cụ thể chiếm 22% số dự án mới, 37% số lượt điều chỉnh và 35% số lượt góp vốn mua cổ phần.

Trong đó, bên cạnh lĩnh vực sản xuất, bất động sản đang thu hút nguồn vốn FDI đáng kể từ Hàn Quốc trong những năm gần đây. Nổi bật trong đầu năm nay là khoản đầu tư 900 triệu USD của Lotte E&C để phát triển khu đô thị thông minh mang tên “Lotte Eco Smart City Thủ Thiêm”.

Theo địa bàn đầu tư, các nhà đầu tư ngoại đã rót vốn vào 53 tỉnh, thành phố trên cả nước, trong đó TP.HCM vươn lên vị trí dẫn đầu. Tiếp theo là Bình Dương, Bắc Ninh.

Nếu xét về số dự án mới, các nhà đầu tư nước ngoài vẫn tập trung đầu tư nhiều tại các thành phố lớn, có cơ sở hạ tầng thuận lợi như TP.HCM, Hà Nội. Trong đó, TP.HCM dẫn đầu về số dự án mới (42%), số lượt góp vốn mua cổ phần (67%) và đứng thứ hai về số lượt dự án điều chỉnh vốn (14% sau Hà Nội là 18%).

Vốn thực hiện của dự án đầu tư nước ngoài ước đạt gần 12,8 tỷ USD, tăng 10,5% so với cùng kỳ năm 2021.

Kim ngạch xuất khẩu của khu vực đầu tư nước ngoài tiếp tục tăng, (kể cả dầu thô) ước đạt 184,7 tỷ USD, tăng 17% so với cùng kỳ, chiếm 74% kim ngạch xuất khẩu. Xuất khẩu không kể dầu thô ước đạt gần 183 tỷ USD, tăng 17% so với cùng kỳ, chiếm 73% kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Nhập khẩu của khu vực này ước đạt gần 161,3 tỷ USD, tăng 14,2% so cùng kỳ và chiếm 65% kim ngạch nhập khẩu cả nước.

Do đó, khu vực đầu tư nước ngoài 8 tháng xuất siêu trên 23,4 tỷ USD kể cả dầu thô và xuất siêu trên 21,7 tỷ USD không kể dầu thô. Trong khi đó, khu vực doanh nghiệp trong nước nhập siêu gần 21,8 tỷ USD.