Uẩn khúc trong liên doanh, liên kết trồng rừng ở tỉnh Cà Mau

Diện tích đất giao khoán 42 ha (thuộc khoảnh 1, Tiểu khu 007, Liên Tiểu khu Sông Trẹm) ở ấp 21, xã Khánh Thuận, huyện U Minh

Mới đây, ông Quý đã bức xúc gửi đơn đến cơ quan báo chí để kêu cứu việc làm không minh bạch của Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ và chuyện xét xử còn thiếu khách quan của 2 phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm ở huyện U Minh và tỉnh Cà Mau.

Theo hồ sơ vụ việc, ông Dương Hoàng Quý, hộ khẩu thường trú tại thành phố Hồ Chí Minh. Cha ông quê quán tại huyện Thới Bình, tỉnh Cà Mau và hiện sống tại đây.

Ngày 15/07/1996, Lâm Ngư Trường Sông Trẹm ký hợp đồng liên kết đầu tư sản xuất kinh doanh với ông Quý, diện tích đất giao khoán là 42 ha (thuộc khoảnh 1, Tiểu khu 007, Liên Tiểu khu Sông Trẹm) ở ấp 21, xã Khánh Thuận, huyện U Minh. Thời hạn hợp đồng liên kết 15 năm. Mục qui định chung của hợp đồng nêu rõ: "Sau thời gian liên kết 2 bên thực hiện tốt sẽ được thỏa thuận hợp đồng tiếp theo".

Giám đốc Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ có hai mặt?

Cuối năm 2011 là thời điểm thanh lý và thỏa thuận hợp đồng tiếp theo. Tuy nhiên, thời điểm đó, các hộ liên doanh liên kết và cả Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ đều chờ chủ trương mới của tỉnh.

Mãi đến ngày 01/08/2013, UBND tỉnh Cà Mau mới có Công văn số 3852/UBND-NN v/v hợp tác đầu tư trồng rừng tại Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ. Theo đó "đề nghị Giám đốc Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ tiến hành thanh lý hợp đồng liên doanh, liên kết hết hạn với các đối tác có liên quan theo quy định hiện hành. Sau khi hoàn thành việc thanh lý hợp đồng, UBND tỉnh thống nhất chủ trương cho công ty hợp tác đầu tư trồng rừng và ăn chia sản phẩm với các hộ dân đã thanh lý hợp đồng trước đó".

Được tiếp tục hợp tác đầu tư sau hàng chục năm bỏ vốn liếng, công sức trên đất rừng mình sản xuất, ai cũng đều phấn khởi. Thế nhưng, riêng hộ ông Dương Hoàng Quý thì không được Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ tiếp tục ký hợp đồng hợp tác với lý do "không phải người địa phương". Có điều, từ trước đến nay, chính quyền Cà Mau chẳng có văn bản nào cấm đoán người khác tỉnh hợp tác đầu tư trồng rừng.

Quá trình canh tác trồng và bảo vệ rừng trên diện tích được giao khoán, ông Quý không có bất kỳ lỗi vi phạm gì. Theo phản ánh, sau nhiều lần yêu cầu từ ông Quý; ông Trần Văn Hiếu, Giám đốc Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ đồng ý sẽ thực hiện tái hợp đồng với điều kiện thanh lý hợp đồng liên doanh, liên kết trước đây. Hợp đồng thanh lý ký giữa 2 bên ngày 27/10/2016 có ghi: "Toàn bộ diện tích rừng và đất lâm nghiệp theo biên bản xác minh hiện trạng rừng và đất lâm nghiệp tại thửa 01, khoảnh 1, Tiểu khu 007, Liên Tiểu khu Sông Trẹm, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ được thanh lý và ký kết hợp đồng hợp tác đầu tư theo chủ trương của UBND tỉnh Cà Mau".

Vừa thanh lý xong, ông Hiếu không chịu ký hợp đồng hợp tác với ông Dương Hoàng Quý. Bức xúc, ông Quý làm đơn khiếu nại gửi nhiều nơi nhưng chưa được cơ quan nào giải quyết. 

Ngày 28/03/2019, UBND tỉnh Cà Mau ra quyết định về việc thu hồi một phần diện tích đất của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ và giao cho UBND xã Khánh Thuận quản lý để lập thủ tục giao đất, giao rừng cho hộ gia đình, cá nhân tại xã Khánh Thuận. Trong số đất thu hồi này có 26 ha đất mà ông Quý đã liên doanh, liên kết trước đây. Trớ trêu là, tài sản cây rừng trên diện tích đất này của ông Quý chưa được thẩm định, bàn giao thì Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ đã thu tiền của dân được tỉnh giao đất mà không đề cập gì đến thành quả công sức ông Quý.

Chua xót hơn, 16 ha diện tích đất rừng còn lại ông Quý đang canh tác sử dụng ổn định thì bị Giám đốc Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ khởi kiện ra tòa đòi lấy nốt!

Tòa án không xem xét đến 2 công văn của UBND tỉnh Cà Mau

Bản án dân sự sơ thẩm của Tòa án nhân dân huyện U Minh ngày 24/05/2021 v/v tranh chấp hợp đồng giao khoán đất lâm nghiệp giữa nguyên đơn là Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ do ông Trần Văn Hiếu, Giám đốc Công ty đại diện theo pháp luật và bị đơn là ông Dương Hoàng Quý.

Nhận định của tòa án sơ thẩm (mục 2) nêu: Khi đến hạn các bên phải tiến hành thủ tục thanh lý hợp đồng nhưng phía ông Quý kéo dài thời gian thực hiện thủ tục thanh lý cho đến ngày 27/10/2016 và không giao trả lại diện tích đất nhận giao khoán cho công ty là vi phạm nội dung thỏa thuận tại Hợp đồng số 37/LDLK ký ngày 15/7/1996" .

Thế nhưng, nội dung hợp đồng này có quy định: "Sau thời gian liên kết 2 bên thực hiện tốt sẽ được thỏa thuận hợp đồng tiếp theo". Vả lại, cũng chính người đại diện của công ty trong phiên tòa đã thừa nhận, sự chậm trễ do kéo dài thời gian thực hiện thủ tục thanh lý là trách nhiệm của công ty (biên bản phiên tòa ngày 20/05/2021, đầu trang 24).

Phần nhận định của tòa (mục 4) nêu: "Bởi lẽ, phần đất này UBND tỉnh Cà Mau giao cho công ty đại diện quản lý, không có thẩm quyền giao khoán hoặc ký hợp đồng liên doanh, liên kết với tổ chức cá nhân khi chưa có chủ trương, chính sách của cơ quan có thẩm quyền".

Nhận định này chưa phản ánh đúng bản chất, khi ngày 19/03/2012, UBND tỉnh có Công văn số 1089/UBND-NN đã ghi rõ: "Đối với các hộ liên doanh liên kết trồng rừng với công ty nhưng đã hết hạn hợp đồng, đề nghị Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ tiếp tục xem xét để ký kết hợp đồng hợp tác đầu tư đối với những hộ có nhu cầu, có năng lực và chấp hành tốt quy định của Nhà nước về trồng rừng và quản lý, bảo vệ rừng".

Bản án phúc thẩm của Tòa án nhân dân tỉnh Cà Mau ngày 26/04/2022, phần nhận định cũng giống như bản án sơ thẩm, đó là đều không đề cập đến 2 công văn của UBND tỉnh Cà Mau đã chỉ đạo và cho chủ trương (vào năm 2012 và 2013) về việc tiếp tục ký kết hợp tác đầu tư.

Nhận định chỉ nêu đã thanh lý hợp đồng rồi thì ông Quý phải trả lại đất cho Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ. Còn ông Dương Hoàng Quý có nhu cầu, có năng lực và chấp hành tốt quy định của Nhà nước về trồng rừng và quản lý, bảo vệ rừng tại sao không được Công ty cho tiếp tục ký kết hợp đồng?

"Vì nguyên quán mình ở Cà Mau, ba tôi hiện sinh sống nơi này, cũng vì mê nghề rừng nữa, nên tôi đã bỏ rất nhiều thời gian, vốn liếng, công sức vào việc trồng rừng, bảo vệ rừng. Vậy mà giờ đây, người ta nỡ nào chấm dứt hợp đồng không cho tôi tiếp tục ký kết hợp tác đầu tư với lý do hoàn toàn không chính đáng, đi ngược lại chủ trương chung của tỉnh" - ông Quý bức xúc.