Điểm lại những sai phạm tại 3 dự án BT của Tập đoàn Phúc Sơn

Theo tìm hiểu, năm 2015, UBND tỉnh Khánh Hòa có quyết định công bố Quy hoạch chi tiết Khu Trung tâm Đô thị - Thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang. Theo đó, tại khu vực sân bay Nha Trang cũ có diện tích 186 ha được xây dựng thành một khu phức hợp với đầy đủ loại hình thương mại, dịch vụ, công viên…

Tháng 10/2016, UBND tỉnh này đã thu hồi hơn 62 ha đất để giao cho CTCP Tập đoàn Phúc Sơn (Tập đoàn Phúc Sơn) thực hiện dự án (gồm phân khu 2A, phân khu 2 và phân khu 3).

Tháng 11/2017, UBND tỉnh Khánh Hòa cấp giấy chứng nhận đầu tư cho Phúc Sơn thực hiện ba dự án BT (xây dựng – chuyển giao) gồm: Dự án nút giao thông kết nối khu sân bay Nha Trang; nút giao thông Ngọc Hội và đường vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội. Tổng mức đầu tư của ba dự án này là 3.562 tỷ đồng; nhà đầu tư được hoàn vốn hơn 20 ha đất tại sân bay Nha Trang.

 

Làm tăng tổng mức đầu tư gần 500 tỷ đồng

 

Hồi cuối tháng 6/2021, Thanh tra Chính phủ ký thông báo kết luận về việc việc chấp hành chính sách, pháp luật liên quan đến các dự án BT sử dụng quỹ đất thanh toán tại khu vực sân bay Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa. Trong đó có ba dự án trên do Tập đoàn Phúc Sơn làm chủ nhà đầu tư.

Ba dự án này được xác định tổng mức đầu tư - giá trị đất tạm tính để thanh toán cho nhà đầu tư thời điểm 2017.

Cụ thể, dự án các tuyến đường, các nút giao thông kết nối sân bay Nha Trang với tổng mức đầu tư hơn 1.025 tỷ đồng. Khoảng 6 ha đất trong dự án sân bay Nha Trang, giá trị tạm tính gần 950 tỷ đồng sẽ được dùng thanh toán cho nhà đầu tư.

Dự án Nút giao thông Ngọc Hội có tổng mức đầu tư hơn 1.351 tỷ đồng. Phần đất khoảng 5,49 ha trong sân bay Nha Trang với giá trị tạm tính gần 1.216 tỷ đồng sẽ được dùng thanh toán cho nhà đầu tư.

Dự án Đường vành đai kết nối nút giao thông Ngọc Hội vốn đầu tư hơn 1.196 tỷ đồng. Khoảng 9,15 ha đất trong sân bay Nha Trang có giá tạm tính hơn 1.099 tỷ đồng được dùng thanh toán cho nhà đầu tư.

Thời gian thực hiện hợp đồng 3 dự án BT  đều có thời hạn 2 năm, từ 2017 - 2019 nhưng sau đó được gia hạn đến tháng 6/2021.

Theo Thanh tra Chính phủ, tiến độ dự án rất chậm, không hoàn thành theo đúng thời hạn để đưa vào sử dụng, dù được gia hạn đến tháng 6/2021 nhưng đến thời điểm thanh tra chỉ mới hoàn thành 27% tổng khối lượng thi công 3 dự án.

Việc chậm tiến độ này chưa được phân tích đánh giá nguyên nhân, quy trách nhiệm và đề ra các biện pháp tháo gỡ để có thể đẩy nhanh tiến độ dự án.

Cơ quan thanh tra cũng chỉ rõ, việc phê duyệt dự án, tổng mức đầu tư, ký hợp đồng BT không phù hợp với Tờ trình báo cáo Thủ tướng và được Thủ tướng chấp thuận làm tăng tổng mức đầu tư lên 484 tỷ đồng, kéo dài thời gian thực hiện thêm 30 tháng, tách 1 dự án nhóm A thành 2 dự án nhóm B.

Đặc biệt, việc lập, thẩm định, phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi, ký kết hợp đồng BT có nhiều sai sót trong áp dụng định mức, đơn giá, biện pháp thi công, đền bù giải phóng mặt bằng và đưa một số hạnh mục vào dự án đầu tư chưa đúng quy định khiến tổng mức đầu tư 3 dự án BT tăng lên gần 500 tỷ đồng.

Phương án hoàn vốn nêu trong hợp đồng BT không phù hợp với đề xuất của UBND tỉnh được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại Văn bản số 1175/TTg KTN ngày 06/7/2016 của Thủ tướng Chính phủ.

Phê duyệt Kết quả lựa chọn nhà đầu tư, đàm phán và ký kết hợp đồng 3 dự án BT có giá trị hợp đồng BT cao hơn giá trị dự án BT được tỉnh phê duyệt trong Kế hoạch lựa chọn nhà đầu tư là 73,49 tỷ đồng. Điều này vi phạm khoản 4 Điều 41 Nghị định số 30/2015/NĐ-CP về Nguyên tắc xét duyệt trúng thầu.

Giao đất trái quy định

 

Trước đây, sân bay Nha Trang do Bộ Quốc phòng quản lý, diện tích hơn khoảng 238 ha. Bộ Quốc phòng và UBND tỉnh Khánh Hòa xin chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất sân bay này tại Tờ trình số 4722/TTR-BQP-UBND ngày 11/9/2009 và được Thủ tướng đồng ý tại Văn bản số 2398/TTg-KNT ngày 2/12/2009.

Ngày 11/11/2015, Bộ Quốc phòng bàn giao đợt 1 là 18,8 ha đất sân bay Nha Trang, hơn một tháng sau, Bộ tiếp tục bàn giao đợt 2 hơn 44 ha cho UBND tỉnh Khánh Hòa.

Sau khi bàn giao trên thực địa, ngày 24/6/2016, Bộ Quốc phòng có văn bản bàn giao tổng cộng 62,98/238 ha đất quốc phòng cho UBND tỉnh Khánh Hòa quản lý, diện tích còn lại vẫn đang thuộc sự quản lý của Bộ Quốc phòng.

Trong hai đợt bàn giao của Bộ Quốc phòng cho UBND tỉnh Khánh Hòa thì Tập đoàn Phúc Sơn đều có tham gia để tiếp nhận bàn giao.

Sau khi nhận giao đất từ Bộ Quốc phòng, ngày 28/10/2016, UBND tỉnh Khánh Hòa có Quyết định 3262/QĐ-UBND, trong đó có nội dung giao đất, cho thuê đất cho Tập đoàn Phúc Sơn thực hiện dự án Trung tâm Đô thị - Thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang với diện tích hơn 62,3 ha.

Hơn một tháng sau, đại diện chính quyền địa phương và các ban ngành của tỉnh Khánh Hòa đã tiến hành bàn giao đất trên thực địa cho công ty này để xác định mốc giới.

Ngày 25/7/2017, UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 2139 để điều chỉnh một số nội dung tại Quyết định số 3262. Trong đó, giao toàn bộ hơn 62,3 ha đất đã thu hồi tại sân bay Nha Trang để hoàn vốn dự án BT cho Tập đoàn Phúc Sơn thực hiện dự án Trung tâm Đô thị - Thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang.

Tuy nhiên, phải hơn một năm ngày được nhận đất thanh toán 3 dự án BT, đến ngày 7/11/2017, với sự ủy quyền của UBND tỉnh Khánh Hòa, các đơn vị gồm Ban Quản lý dự án Phát triển Ban Giao thông đã ký kết hợp đồng 3 dự án BT như trên với Tập đoàn Phúc Sơn.

Theo kết quả thanh tra, nội dung giao đất, cho thuê đất tại Quyết định 3262 của UBND tỉnh Khánh Hòa vi phạm quy định của Luật Đất đai, không phù hợp chủ trương sử dụng quỹ đất tại sân bay Nha Trang để hoàn vốn cho các dự án BT tại Văn bản số 1175/TTg-KTN của Thủ tướng.

Theo quy định tại Điều 43 Nghị định số 15/2015/NĐ-CP thì việc giao đất, cho thuê đất để hoàn vốn chỉ được thực hiện khi cơ quan có thẩm quyền ký hợp đồng BT với NĐT. Thời điểm ban hành quyết định giao đất, cho thuê đất phải được triển khai đồng thời hoặc sau khi đã hoàn thành dự án BT.

Do đó, việc UBND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định số 2139 có nội dung hoàn để hoàn vốn dự án BT khi hợp đồng BT chưa được ký kết là không phù hợp với Khoản 3 Điều 43 Nghị định số 15/2015/NĐ-CP của Chính phủ.

Thanh tra Chính Phủ chỉ rõ Tập đoàn Phúc Sơn đưa bất động sản vào kinh doanh, thu tiền của khách hàng khi bất động sản của dự án chưa đủ điều kiện được đưa vào kinh doanh là vi phạm pháp luật về kinh doanh bất động sản.

 

Kiến nghị xử lý nghiêm

 

Từ những vi phạm của 3 dự án BT do Tập đoàn Phúc Sơn làm nhà đầu tư, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Chủ tịch và các Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà (giai đoạn 2014-2019) nghiêm túc kiểm điểm và đề xuất hình thức kỷ luật nghiêm minh, đúng pháp luật trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định.

Giao Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hoà chỉ đạo các Sở, ban, ngành liên quan kiểm điểm, xử lý nghiêm minh các tập thể, cá nhân đã xảy ra các sai phạm được nêu trong Kết luận thanh tra; chấn chỉnh kịp thời công tác quản lý đất đai, quản lý đầu tư xây dựng, nhất là đối với các công trình dự án thực hiện theo hình thức BT, không để xảy ra tình trạng thực hiện khác đối với báo cáo, đề xuất đã được Thủ tướng

UBND tỉnh Khánh Hoà phải khẩn trương chỉ đạo chấn chỉnh, xử lý khắc phục những tồn tại, vi phạm. Trong đó, ban hành các quyết định về bổ sung giao đất, cho thuê đất để có cơ sở pháp lý cho việc thanh, quyết toán các dự án BT theo đúng quy định của pháp luật về đất đai và đầu tư; giảm mức đầu tư 499,202 tỷ đồng,

 Đồng thời nghiêm túc kiểm điểm các đơn vị có liên quan trong việc thẩm định 03 dự án này; giảm 5% giá trị xây lắp khi quyết toán công trình dự án BT theo đúng cam kết của Nhà đầu tư đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ (theo giá trị dự toán được duyệt là 97,933 tỷ đồng); điều chỉnh phương án thu hồi vốn trong hợp đồng BT theo đúng với đề xuất của tỉnh là sử dụng quỹ đất tại khu vực sân bay Nha Trang để thanh toán hợp đồng BT đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận tại Văn bản số 1175/TTg-KTN ngày 06/7/2016.

Trong quá trình tổ chức thực hiện các nội dung liên quan đến Kết luận thanh tra nếu phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì phải chuyển hồ sơ sang Công an tỉnh Khánh Hoà để xử lý theo quy định của pháp luật.