Siết quy định bán trái phiếu riêng lẻ, Finbase có còn cửa sống?

Cung cấp giải pháp công nghệ phân phối trái phiếu

Finbase được thành lập tháng 2/2020, đến tháng 11/2021 ra mắt ứng dụng đầu tư trái phiếu Finbase và giải pháp đầu tư trái phiếu linh hoạt FinBondX.

Chia sẻ trên một số phương tiện truyền thông vào thời điểm ra mắt ứng dụng đầu tư trái phiếu, ông Hưng Trần, CEO Finbase cho biết, trái phiếu doanh nghiệp là một kênh đầu tư hấp dẫn, lại khá thân thiện với nhà đầu tư do bản chất đơn giản, gần giống với gửi tiết kiệm. Tuy nhiên, có quá nhiều rào cản về giấy tờ, thủ tục pháp lý, đi kèm với đó là quy trình mua bán phức tạp dẫn đến nhiều bất cập, khó khăn cho nhà đầu tư.

Nhận thấy tiềm năng của thị trường này, Finbase đã lựa chọn hướng đi trở thành startup Fintech (doanh nghiệp khởi nghiệp trong lĩnh vực công nghệ tài chính), tiên phong cung cấp giải pháp công nghệ phân phối trái phiếu trên thị trường.

Theo thông tin công bố trên website của Finbase, thông qua ứng dụng Finbase, người dùng có thể giao dịch FinBondX với lãi suất lên đến 9,5%/năm và chỉ cần 1 triệu đồng là đã có thể đặt lệnh giao dịch.

Nhà đầu tư có thể thực hiện giao dịch 24/7, bất cứ nơi đâu, bất cứ lúc nào. Khoản đầu tư sẽ được ghi nhận và bắt đầu tính lãi ngay sau khi thực hiện giao dịch thành công, không mất thời gian khớp lệnh hay đợi chờ qua ngày.

Bên cạnh đó, khoản đầu tư trái phiếu linh hoạt FinBondX còn có thể bắt đầu sinh lời ngay chỉ sau 1 tuần, bởi nhà đầu tư có đến 5 lựa chọn khác nhau về kỳ hạn lãi suất: 1 tuần, 1 tháng, 3 tháng, 6 tháng và 12 tháng.

Mua trái phiếu riêng lẻ, liên kết tài khoản TPS

Giới thiệu cụ thể hơn về sản phẩm FinBondX, Finbase công bố, đây là một danh mục các sản phẩm đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp theo hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh.

FinBondX mở ra cơ hội cho hàng triệu người đầu tư và hưởng lãi từ trái phiếu doanh nghiệp, trước đó chỉ dành cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Với FinBondX, bất kỳ ai từ 18 tuổi trở lên, có số vốn tối thiểu 1 triệu đồng đều có thể tham gia đầu tư trái phiếu. Nhà đầu tư sẽ góp vốn, hợp tác kinh doanh với công ty chứng khoán hoặc tổ chức tài chính, cùng đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp, cùng chia sẻ lợi nhuận và rủi ro. Nhà đầu tư không sở hữu trái phiếu, nhưng vẫn được hưởng lãi trái phiếu.

Theo đó, vai trò của Finbase là sàn môi giới, giới thiệu sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp tới các nhà đầu tư. Fibase cho biết, Công ty sẽ “kiểm duyệt và chỉ chấp nhận niêm yết những trái phiếu có tài sản đảm bảo hoặc có bảo lãnh phát hành, hoặc tổ chức phát hành có uy tín”.

Tuy nhiên, trên thực tế, trái phiếu riêng lẻ là loại sản phẩm có rủi ro cao, đòi hỏi nhà đầu tư cần có kiến thức tài chính và đây cũng là lý do các cơ quan quản lý yêu cầu trái phiếu riêng lẻ chỉ dành cho đối tượng nhà đầu tư chuyên nghiệp với các tiêu chuẩn nhất định. Vai trò kiểm duyệt của Finbase cũng bị đặt dấu hỏi, bởi nguồn lực có hạn của một công ty Fintech. Đó là chưa kể, các quy tắc kiểm duyệt và công bố trách nhiệm của Finbase không rõ ràng.

Một người dùng Finbase cho hay, khi có nhu cầu mua trái phiếu trên website Finbase, hướng dẫn của Finbase yêu cầu liên hệ nhân viên tư vấn của Công ty Chứng khoán Tiên Phong (TPS), bởi vì nhà đầu tư phải mở tài khoản chứng khoán tại TPS và liên kết tài khoản TPS với tài khoản Finbase, khi mua trái phiếu sẽ trừ tiền từ tài khoản tại TPS.

Nguy cơ phạm luật

 Nghị định 153/2020/NĐ-CP về chào bán, giao dịch trái phiếu riêng lẻ quy định, trái phiếu doanh nghiệp chào bán riêng lẻ chỉ được giao dịch giữa các nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.

Nghị định 65/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 153/2020/NĐ-CP, có hiệu lực từ 16/9/2022 quy định, doanh nghiệp phải đăng ký giao dịch trái phiếu đã phát hành trên hệ thống giao dịch trái phiếu doanh nghiệp chào bán riêng lẻ tại Sở giao dịch chứng khoán. Việc giao dịch trái phiếu phải được thực hiện thông qua thành viên giao dịch và đảm bảo tuân thủ các quy định như trái phiếu chỉ được phép giao dịch giữa các đối tượng nhà đầu tư nêu tại phương án phát hành trái phiếu...

Đối với trái phiếu doanh nghiệp đã phát hành trước khi Nghị định 153/2020/NĐ-CP có hiệu lực thi hành và còn dư nợ thì tiếp tục lưu ký, giao dịch trái phiếu theo phương án phát hành trái phiếu đã được phê duyệt, chấp thuận.

Đáng lưu ý, Nghị định 65/2022/NĐ-CP quy định, nhà đầu tư mua trái phiếu không được bán hoặc cùng góp vốn đầu tư trái phiếu với nhà đầu tư không phải là nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp dưới mọi hình thức.

Như vậy, việc Finbase hợp tác đầu tư với nhà đầu tư không chuyên nghiệp theo hình thức hợp đồng hợp tác kinh doanh như những gì công bố trên website có thể không đúng với những quy định của pháp luật hiện hành.

Ngoài ra, theo giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp được công bố gần nhất (thay đổi lần thứ 7, ngày 21/4/2022), Finbase có ngành nghề chính là lập trình máy vi tính (chi tiết: sản xuất phần mềm, lập trình máy vi tính). Finbase hoạt động trong một số ngành nghề khác bao gồm hoạt động hỗ trợ dịch vụ tài chính chưa được phân vào đâu, mã ngành 6619. Đây là mã ngành kinh doanh có điều kiện, doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện kinh doanh và/hoặc điều kiện về vốn pháp định tương ứng. Cụ thể, vốn pháp định (vốn điều lệ tối thiểu) của công ty tài chính là 500 tỷ đồng; của công ty cho thuê tài chính là 150 tỷ đồng và của công ty cung ứng dịch vụ thông tin tín dụng là 30 tỷ đồng.

Trong khi đó, Finbase có vốn điều lệ 25 tỷ đồng, chưa đạt mức vốn pháp định theo mã ngành nghề đăng ký kinh doanh.