NIM mỏng dần, ngân hàng xoay xở ra sao trong ‘chiếc áo’ lợi nhuận co hẹp?

Trong báo cáo mới nhất về ngành ngân hàng, các chuyên gia của VNDirect cho rằng, lãi suất cho vay khó có thể theo kịp với chi phí huy động vốn tăng cao do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã và đang yêu cầu các ngân hàng thương mại (NHTM) duy trì mặt bằng lãi suất cho vay phù hợp để hỗ trợ các doanh nghiệp trong nước. Do đó, việc lãi suất huy động tăng nhanh sẽ tác động tiêu cực đến tỷ lệ NIM của các ngân hàng.

NIM có xu hướng co lại

Lãnh đạo một ngân hàng thừa nhận, áp lực duy trì NIM hợp lý ngày càng khó khăn khi mặt bằng lãi suất huy động tăng, mà lãi suất cho vay khó tăng theo. Thường các ngân hàng phải duy trì NIM ở mức 3%-4% để vừa đảm bảo lợi nhuận vừa đủ khả năng chống đỡ rủi ro nợ xấu gia tăng. Nhưng hiện tại, khả năng NIM đạt ở mức trên không hề dễ dàng đối với nhiều ngân hàng.

NIM của các nhà băng trong thời gian qua có xu hướng giảm do sức ép từ thị trường tiền tệ. (Ảnh minh hoạ: Int)

Minh chứng là NIM quý III/2022 của một số ngân hàng giảm so với cùng kỳ năm 2021 như VPBank giảm 0,96%, TPBank giảm 0,28%, BacABank giảm 0,14%,   ACB giảm 0,03%...

Thực tế, các ngân hàng có tỷ lệ NIM giảm cũng là những ngân hàng có tốc độ tăng lãi suất khá nhanh trong thời gian qua.

Điển hình, tại Techcombank, ngày 10/11 đã tung ra chương trình tăng lãi suất để hút khách hàng gửi tiền với thông điệp “Tăng lãi suất tiền gửi tiết kiệm cao nhất thị trường”. Ngân hàng này đã tăng lãi suất niêm yết cho tiền gửi tiết kiệm lên 7,5%/năm, áp dụng cho kỳ hạn 12 tháng của sản phẩm Phát Lộc online và Tiết kiệm Phát Lộc.

Ngày 15/11, Techcombank tiếp tục tăng thêm lãi suất huy động thêm 0,3%/năm. Theo đó, lãi suất huy động tiền đồng lên mức cao nhất là 9%/năm ở kỳ hạn 12 tháng trở lên, đối với kỳ hạn từ 6 - 11 tháng là 8,7%/năm, còn dưới 6 tháng lên 6%/năm. Đây là lần thứ 4 trong tháng 11, Techcombank thay đổi lãi suất huy động tiền đồng theo xu hướng đi lên.

Từ đầu tháng 11, VPBank cũng tăng mạnh lãi suất tiết kiệm cho khách hàng cá nhân thêm 1-1,9 điểm % so với tháng 10 đối với tất cả các kỳ hạn.

Còn tại SHB, từ nay đến 28/2/2023, ngân hàng này cũng tặng thêm lãi suất tiền gửi cho khách hàng thêm 0,58%/năm… Nhiều ngân hàng khác như: ACB, Sacombank, Nam A Bank, ABBank cũng tăng lãi suất thêm 0,3 - 1%/năm cùng các chương trình khuyến mại để thu hút người dân gửi tiết kiệm ngay sau khi NHNN nâng lãi suất vào cuối tháng 9 vừa qua.

Chuyên gia kinh tế TS Nguyễn Trí Hiếu nhận định, NIM của các nhà băng trong thời gian qua có xu hướng giảm do sức ép từ thị trường tiền tệ khi ngân hàng đang phải tăng lãi suất huy động đầu vào nhằm tăng cường huy động vốn từ dân cư để đảm bảo thanh khoản, nhưng lãi suất đầu ra phải duy trì ổn định như hiện tại hoặc không tăng quá nhiều do sức chịu đựng của doanh nghiệp hạn chế sau dịch bệnh. Ngân hàng cũng không thể thay đổi lãi suất theo biên độ mới do đã cam kết với khách hàng; chi phí vốn tăng lên đã ảnh hưởng trực tiếp đến biên độ lợi nhuận.

Tìm cách giữ đà tăng lợi nhuận

Mặc dù vậy, theo báo cáo kết quả kinh doanh thị trường quý III/2022 của WiGroup, tỷ lệ thu nhập lãi cận biên (NIM) của toàn ngành ngành không những không giảm mà tăng nhẹ lên mức 3,58% từ mức 3,42% của quý II nhờ tỷ lệ lợi tức trên tài sản sinh lãi (YEA) tăng nhanh hơn tỷ lệ chi phí vốn huy động (COF).

WiGroup đánh giá, việc lãi suất huy động tại các ngân hàng tăng lên vẫn chưa phản ánh hoạt động kinh doanh của ngành ngân hàng do độ trễ của kỳ hạn huy động và thời điểm tăng lãi suất mạnh nhất lại rơi vào tháng 10. Điều này sẽ là yếu tố tác động tiêu cực đến chi phí huy động vốn của các ngân hàng và có thể làm giảm chỉ số NIM của ngành trong giai đoạn tới.

Theo các chuyên gia, trong bối cảnh NIM bị ảnh hưởng, ngân hàng muốn giữ nhịp tăng trưởng cần phải tiếp tục nâng cao khả năng, năng lực quản trị về tài chính… Việc quản trị tốt cũng góp phần giúp ngân hàng tiết giảm chi phí hoạt động, cải thiện NIM. Đi kèm với đó là tái cấu trúc sản phẩm, dịch vụ để tăng thu từ mảng này. Hiện, nhiều ngân hàng đã đẩy mạnh mảng dịch vụ như thanh toán, bảo hiểm…, những dịch vụ này phát triển sẽ cải thiện NIM của ngân hàng.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh đầu tư công nghệ thông tin, chuyển đổi ngân hàng số, tăng trải nghiệm cho khách hàng…, từ đó mang lại lợi ích lâu dài, giảm bớt chi phí giao dịch cho chính ngân hàng, tăng hiệu quả lợi nhuận biên.

Đặc biệt, chuyên gia kinh tế Lê Duy Bình, Giám đốc điều hành Economica Vietnam cho rằng: “Một điều cần nhấn mạnh lại là các ngân hàng bắt buộc phải điều chỉnh lại chiến lược quản trị rủi ro, hướng tới việc cải thiện NIM trong trung và dài hạn. Chỉ khi đó mới đảm bảo hoạt động ngân hàng được quản trị tốt, giúp NIM ổn định trong thời gian dài, không lên xuống thất thường theo diễn biến của thị trường”.