Nhiều vi phạm trong cổ phần hóa, thoái vốn tại Tổng công ty Vận tải thủy

Thanh tra Chính phủ vừa có Thông báo số 657/TB –TTCP ngày 2/3/2023 về kết luận thanh tra việc chấp hành pháp luật trong cổ phần hóa, thoái vốn tại Tổng công ty Vận tải thủy.

Thanh tra Chính phủ xác định đã có những sai sót trong việc kiểm kê đối với cảng Việt Trì và cảng Ninh Phúc khi tiến hành CPH Tổng công ty này trong giai đoạn 2013 – 2014.

Cụ thể, Thanh tra Chính phủ đánh giá việc Bộ Giao thông - Vận tải (GTVT) phê duyệt Dự án WB6, nhưng không có phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, phương án khai thác sử dụng của dự án là vi phạm Khoản 1, Điều 69 Luật Xây dựng năm 2003; Điểm a, c Khoản 3, Điều 6 Nghị định số 16/2005/NĐ – CP ngày 7/2/2005 và Điểm a, c Khoản 3, Điều 7 Nghị định số 12.2009/NĐ – CP ngày 12/2/2009.

Bên cạnh đó, Công ty Hợp danh kiểm toán Việt Nam – đơn vị tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp và Tổng công ty Vận tải thủy thực hiện kiểm kê, phân loại tài sản, thiếu danh mục cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc (Dự án WB6); chưa xử lý dứt điểm tài sản gắn với quyền sử dụng đất là vi phạm quy định tại Điều 4 và Điểm d, Điều 9 Thông tư số 202/2011/TT – BTC ngày 30/12/2011.

Thanh tra Chính phủ còn cho rằng, Ban chỉ đạo cổ phần hóa Tổng công ty Vận tải thủy, Bộ GTVT trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án cổ phần hóa, nhưng thiếu trách nhệm không phát hiện để báo cáo Thủ tướng việc không thể đồng thời thực hiện cổ phần hóa Tổng công ty Vận tải thủy và Công ty TNHH MTV Vận tải và xếp dỡ đường thủy nội địa (Công ty con của Tổng công ty Vận tải thủy) với việc đầu tư nâng cấp cảng Việt Trì và Ninh Phúc bằng nguồn vốn Dự án WB6.

Những việc làm nêu trên đã dẫn đến hậu quả là phương án cổ phần hóa Tổng công ty Vận tải thủy thiếu chính xác; tài sản cảng Việt Trì và cảng Ninh Phúc đã hoàn thành từ năm 2015 nhưng đến nay chưa được bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng theo quy định đã gây lãng phí vốn đầu tư với số tiền khoảng 134,995 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh, để xảy ra tồn tại và hậu quả nêu trên thuộc trách nhiệm của Ban quản lý dự án – Cục Đường thủy nội địa Việt Nam và Bộ GTVT khi thực hiện đầu tư xây dựng cảng Việt Trì và Ninh Phúc mà không có phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, phương án khai thác sử dụng; Tổng công ty Vận tải thủy, Tổ giúp việc, đơn vị tư vấn, Ban chỉ đạo CPH – Bộ GTVT khi thực hiện kiểm kê, phân loại tài sản và báo cáo Thủ tướng về phương án CPH không đúng quy định.

Đối với nội dung này, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng giao Bộ GTVT chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường xác định phương án xử lý đối với các tài sản hình thành từ việc sử dụng nguồn vốn Dự án WB6 cho việc nâng cấp cảng Ninh Phúc và Việt Trì với tổng giá trị khoảng 134.995 tỷ đồng theo đúng quy định của pháp luật và tình hình thực tế.

Tổng thanh tra Chính phủ cũng đề nghị Bộ Công an và Viện Kiểm sát Nhân dân tối cao tiếp nhận hồ sơ từ cơ quan Thanh tra Chính phủ về nội dung CPH đối với các tài sản hình thành từ việc sử dụng nguồn vốn Dự án WB6 với tổng giá trị đầu tư khoảng 134,995 tỷ đồng để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Liên quan đến việc xác định tài sản là nhà cửa, vật kiến trúc của cảng Hà Nội, cảng Việt Trì, Thanh tra Chính phủ cho rằng, Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam đã xác định giá trị một số tài sản là nhà cửa, vật kiến trúc của cảng Hà Nội, cảng Việt Trì, trong đó áp dụng hệ số trượt giá không đầy đủ, thiếu cơ sở, mà không xác định theo suất vốn đầu tư được quy định tại Quyết định số 439/QĐ-BXD ngày 26/4/2013 của Bộ Xây dựng, làm giảm giá trị vốn Nhà nước tại doanh nghiệp khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá với số tiền 21,259 tỷ đồng so với giá trị Bộ GTVT phê duyệt và xác định giá trị một số tài sản là cầu tầu, bến mố thuộc cảng Hà Nội, cảng Việt Trì sai chỉ số trượt giá quy đổi, làm giảm giá trị vốn Nhà nước tại doanh nghiệp khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá với số tiền 1,409 tỷ đồng so với giá trị Bộ GTVT phê duyệt là vi phạm quy định tại Khoản 1, Điều 18 Thông tư số 202/2011/TT-BTC ngày 30/12/2011 của Bộ Tài chính.

Việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa giảm sai so với giá trị Bộ GTVT phê duyệt với số tiền 22,668 tỷ đồng thuộc trách nhiệm Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam; Tổ giúp việc, Tổng công ty Vận tải thủy, Ban chỉ đạo cổ phần hóa - Bộ GTVT trong việc phối họp, thẩm tra, giám sát và chỉ đạo; số tiền tăng sai nêu trên cần phải được xử lý thu hồi về ngân sách Nhà nước.

Bên cạnh đó, việc xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa đã xác định giá trị khoản đầu tư của Tổng công ty Vận tải thủy vào Công ty TNHH MTV Vận tải và xếp dỡ đường thủy nội địa giảm 13,825 tỷ đồng nhưng chưa làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của tập thể, cá nhân cũng như việc xử lý cán bộ có liên quan là vi phạm quy định tại Khoản 4, Điều 21 Nghị định số 59/2011/NĐ-CP ngày 18/7/2011 của Chính phủ. Trách nhiệm thuộc Bộ GTVT, HĐTV Tổng công ty Vận tải thủy.

Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ GTVT chỉ đạo các đơn vị sử dụng vùng nước cảng, trong đó có Tổng công ty Vận tải thủy - CTCP và các đơn vị thành viên đang quản lý, sử dụng thực hiện các thủ tục thuê đất, mặt nước theo quy định tại Nghị định so 46/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ.

Bộ GTVT cũng sẽ phải chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường xác định phương án xử lý đối với các tài sản hình thành từ việc sử dụng nguồn vốn WB6 (cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc) với tổng giá trị khoảng 134,995 tỷ đồng theo đúng quy định của pháp luật và tình hình thực tế.

Đồng thời, Bộ GTVT sẽ phải chủ trì, phối họp với Bộ Tài chính đề xuất phương án thu hồi về ngân sách Nhà nước với số tiền 50,325 tỷ đồng là giá trị doanh nghiệp của Tổng công ty Vận tải thủy xác định chưa đúng quy định, làm giảm giá trị vốn Nhà nước tại thời điểm cổ phần hóa và thoái vốn được phát hiện qua thanh tra và làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm khoản lỗ 13.825 triệu đồng của Công ty TNHH MTV Vận tải và xếp dỡ đường thủy nội địa để xử lý theo quy định của pháp luật.