Công ty CP TV và XD Phú Xuân “một mình một ngựa” trong đấu thầu?

Theo hồ sơ mời thầu do Công ty TNHH Cảng Container Quốc tế Tân Cảng Hải Phòng (Công ty Tân Cảng) đăng trên webesite ngày 16/2/2023 kèm theo Quyết định số 189/QĐ-HICT thì gói thầu “XL03.22 - nạo vét duy tu khu nước trước bến năm 2022-2023” có giá mời thầu là 92.222.402.628 đồng. Công việc chính trong gói thầu này là nạo vét 590.104m3 bùn đất bằng tàu hút, độ sâu trung bình là -14m ở khu vực cảng nước sâu Lạch Huyện (khu Đôn Lương, thị trấn Cát Hải, huyện Cát Hải, TP Hải Phòng).

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp chuyên nạo vét luồng lạch khu vực Hải Phòng cho biết: "Phần hồ sơ năng lực trong gói thầu của Công ty Tân Cảng đưa ra một số rào cản kỹ thuật rất khó, khiến nhiều doanh nghiệp không thể tham gia. Tại mục 3, Chương II, Bảng dữ liệu đấu thầu quy định “Chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng hạng I đối với lĩnh vực thi công xây dựng công trình giao thông (hàng hải hoặc đường thủy)”.

Theo quy định, Chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng hạng I đối với lĩnh vực thi công xây dựng công trình giao thông do Bộ Xây dựng cấp. Các doanh nghiệp hoạt động xây dựng cùng lĩnh vực này ở địa phương đều chỉ có Chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng hàng II do Sở Xây dựng cấp (các doanh nghiệp hạng II cũng phải có từ 10 đến 20 năm kinh nghiệm hoạt động).

Theo đại diện nhiều doanh nghiệp, gói thầu này thực chất chỉ là nạo vét bùn đất, duy tu hàng năm, gắn với công trình Cảng Lạch Huyện - công trình cảng cấp đặc biệt duy nhất ở Hải Phòng, mức độ phức tạp và khó khăn không cao. Vì vậy, các doanh nghiệp có Chứng chỉ hạng II, thậm chí hạng III (doanh nghiệp mới thành lập) cũng có thể làm được.

Cảng nước sâu Lạch Huyện đã được xây dựng xong đi vào hoạt động từ nhiều năm nay nên nạo vét bùn tại khu vực cảng chỉ là công việc thông thường, không thể ghép vào quy chuẩn là công trình đặc biệt để loại các doanh nghiệp có chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng hạng II, hạng III. Điều này gây hạn chế cho các nhà thầu tham gia đấu thầu nạo vét.

Một rào cản kỹ thuật nữa được đơn vị mời thầu đưa ra tại Bảng số 2 đó là yêu cầu về nhân sự chủ chốt chỉ huy trưởng công trường phải có kinh nghiệm trong các công việc tương tự tối thiểu 10 năm hoặc đã thực hiện một hợp đồng; Chứng chỉ, trình độ chuyên môn là tốt nghiệp đại học trở lên chuyên ngành xây dựng công trình thủy, cảng - đường thủy, bến, cảng biển; Có chứng chỉ hành nghề giám sát thi công xây dựng công trình giao thông hàng hải, đường thuỷ hạng I còn hiệu lực; Đã làm chỉ huy trưởng công trường ít nhất 1 công trình thi công nạo vét vùng nước, khu nước hàng hải, vận chuyển, bơm phun chất nạo vét lên bãi chứa, cấp đặc biệt hoặc 2 công trình tương tự từ cấp I trở lên.

Đây cũng là một rào cản kỹ thuật được cho là không cần thiết của gói thầu.

Một rào cản lớn dẫn tới hầu hết các doanh nghiệp bị loại là yêu cầu về thiết bị thi công chủ yếu tại Bảng số 3 là loại thiết bị và đặc điểm thi công. Theo đó, gói thầu yêu cầu doanh nghiệp “phải có ít nhất 1 tàu hút xén thổi: Công suất lớn hơn hoặc bằng 4.000CV, năng suất bơm lớn hơn hoặc bằng 7.000m3/h”.

Bản chất gói thầu này chỉ là “nạo vét duy tu”, việc chủ đầu tư đưa ra yêu cầu về thiết bị như vậy sẽ làm hạn chế đối với các nhà thầu có thiết bị công suất nhỏ hơn nhưng vẫn đảm bảo năng suất thi công theo yêu cầu cũng như kỹ thuật.

Phụ lục số 9 ban hành kèm theo Thông tư 08/2022/TT-BKHĐT của Bộ kế hoạch và Đầu tư đã quy định cụ thể những nội dung không được phép đưa vào hồ sơ mời thầu, trong đó có: Quy định về số lượng nhân sự chủ chốt và thiết bị thi công, thiết bị chủ yếu quá mức cần thiết để thực hiện gói thầu.

Khoản 2, Điều 12 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP của Chính phủ quy định trong hồ sơ mời thầu không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng.

Khoản 5, Mục I Chỉ thị số 47/2017/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ quy định khi xây dựng hồ sơ mời thầu không được đưa ra các điều kiện để hạn chế sự tham dự thầu của nhà thầu như: Yêu cầu nhân sự thực hiện gói thầu phải được đóng bảo hiểm xã hội, phải là nhân sự đã ký hợp đồng với nhà thầu, thiết bị thi công phải thuộc sở hữu của nhà thầu mà không được đi thuê, đã thực hiện hợp đồng tương tự trên một địa bàn cụ thể hoặc quy định năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu cao hơn mức yêu cầu của gói thầu...

Mẫu hồ sơ mời thầu dịch vụ phi tư vấn ban hành theo Thông tư số 14/2016/TT-BKHĐT ngày 29/9/2016 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư chỉ đưa ra quy định đối với nhân sự chủ chốt, còn đối với lao động phổ thông, công nhân, việc huy động công nhân, lao động phổ thông để thực hiện gói thầu thuộc trách nhiệm của nhà thầu trên cơ sở biện pháp kỹ thuật thi công đề xuất trong hồ sơ dự thầu.

Nhiều doanh nghiệp cùng hoạt động trong lĩnh vực xây dựng công trình thủy thông tin, nếu gói thầu được loại bỏ những quy định, rào cản “kỹ thuật đặc biệt” không cần thiết để nhiều đơn vị tham gia đấu giá thì tổng chỉ phí sẽ giảm đáng kể so với tổng giá trị chào thầu của Công ty Tân Cảng đưa ra. Từ đó, gói thầu sẽ tiết kiệm số tiền khá lớn cho Nhà nước.

Để tìm hiểu thêm thông tin gói thầu “XL03.22 - Nạo vét duy tu khu nước trước bến năm 2022 - 2023”, ngày 2/3/2023, phóng viên báo Tuổi trẻ Thủ đô đã đến Phòng Hành chính Công ty TNHH Cảng Container Quốc tế Tân Cảng Hải Phòng (gặp bà Lan Anh, nhân viên Phòng Hành chính) gửi giấy giới thiệu, liên hệ đặt lịch làm việc. Tuy nhiên, đến ngày 15/3/2023, Công ty Tân Cảng vẫn chưa có thông tin phản hồi.