Có hay không việc ‘bán thầu’ tại dự án trăm tỷ của ngành điện?

Cơ sở pháp lý nào để Công ty TNHH MTV XL 1- Mỹ Đình chuyển nhượng hợp đồng thi công cho Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam?

Trong khoảng thời gian 10 năm trở lại đây, ngành điện chủ trương làm mạnh công tác đấu thầu qua mạng với quyết tâm loại dần tiêu cực, nâng cao tính minh bạch và sức cạnh tranh trong lựa chọn nhà thầu.

Với “guồng quay” đó, nhiều đơn vị thuộc tập đoàn cũng phải thay đổi cách làm thông qua việc ứng dụng hệ thống phần mềm đầu tư xây dựng (bao gồm module đấu thầu), cử cán bộ đi tập huấn, xây dựng các bộ quy chế, quy trình nội bộ để thực hiện chủ trương chung.

Tuy vậy, vẫn còn đâu đó những “hạt sạn” đi ngược với nỗ lực chung của toàn ngành. Với mong muốn góp phần nhỏ bé cùng ngành điện quyết tâm loại dần tiêu cực, nâng cao tính minh bạch và sức cạnh tranh, đặc biệt là thực hiện chức năng của báo chí trong việc truyền tải những vấn đề liên quan đến chất lượng sản phẩm hàng hóa.

Theo tìm hiểu, gói thầu QN&HH-W03 “Xây lắp 02 ngăn xuất tuyến và đầu nối (bao gồm cả rà phá bom mìn, cung cấp vận chuyển cột, dây dẫn, sứ và phụ kiện đến công trường) thuộc dự án Mở rộng ngăn lộ đường dây tại trạm 500 kV Quảng Ninh và trạm 500 kV Hiệp Hòa để đấu nối với đường dây 500 kV Quảng Ninh – Hiệp Hòa (mạch 2). Dự án có tổng mức đầu tư 355 tỷ đồng, được thực hiện tại TBA 500 kV Quảng Ninh (Xã Thống Nhất huyện Hoành Bồ) và tại TBA 500 kV Hiệp Hòa (xã Đại Thành, huyện Hiệp Hòa, Bắc Giang). Giá trị gói thầu là 62.170.230.000 đồng.

Chủ đầu tư là Tổng Công ty Truyền tải điện Quốc gia, thời điểm mở thầu 24/11/2014. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Một Thành viên (TNHH MTV) Xây lắp điện 4 trúng thầu thi công gói thầu.

Tuy nhiên, điều bất ngờ, Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam cũng tham gia thi công gói thầu này, cho dù không tham gia dự thầu gói thầu và trúng thầu gói thầu trên. Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam thực hiện phần việc thi công gói thầu qua Hợp đồng số 79 – HĐ KT/2015/KH ngày 14/12/2015 ký với Công ty Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Xây lắp 1- Mỹ Đình (viết tắt: Công ty TNHH MTV XL 1 - Mỹ Đình).

Cụ thể, theo nội dung hợp đồng, Công ty TNHH MTV XL 1 - Mỹ Đình đã chuyển nhượng Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam thực hiện. Các hạng mục thi công gồm: tiếp nhận, vận chuyển, bảo quản và sử dụng bu lông neo, giá đỡ cáp A cấp; Cung cấp xi măng, cát, đá và các vật liệu thi công khác cần thiết; Thi công đúc móng trụ, móng cột và mương cáp. Địa điểm xây dựng TBA 500kV Hiệp Hoà. Tiến độ thi công bắt đầu từ 15/12/2015.

Trao đổi với phóng viên, đại diện Công ty TNHH MTV XL 1- Mỹ Đình thừa nhận, doanh nghiệp của mình không phải là nhà thầu tham gia đấu thầu gói thầu trên và đồng thời không phải thầu phụ của nhà thầu được phê duyệt trúng thầu là Công ty TNHH MTV XL điện 4.

Câu hỏi đặt ra, dựa vào cơ sở pháp lý nào để Công ty TNHH MTV XL 1- Mỹ Đình chuyển nhượng hợp đồng thi công cho Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam?

Công ty TNHH MTV XL 1- Mỹ Đình thừa nhận doanh nghiệp của mình không phải nhà thầu tham gia đấu thầu gói thầu trên, đồng thời không phải thầu phụ của nhà thầu được phê duyệt trúng thầu là Công ty TNHH MTV XL điện 4.

Theo một chuyên gia đấu thầu, Điều 89, khoản 8 – Luật đấu thầu quy định một trong các hành vi chuyển nhượng thầu bị cấm: Chủ đầu tư, tư vấn giám sát chấp thuận để nhà thầu chuyển nhượng công việc thuộc trách nhiệm thực hiện của nhà thầu, trừ phần công việc thuộc trách nhiệm của nhà thầu phụ đã kê khai trong hợp đồng.

“Như vậy, căn cứ quy định nêu trên nếu thực hiện một trong các hành vi nêu trên sẽ bị coi là hành vi chuyển nhượng thầu (bán thầu) trái phép. Cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp có vi phạm sẽ bị xử lý vi phạm hành chính, bồi thường trách nhiệm dân sự và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự”- vị chuyên gia nhấn mạnh.

Theo vị chuyên gia, việc Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam không phải nhà thầu phụ, không tham gia dự thầu gói thầu QN&HH-W03 mà lại qua bên thứ ba là Công ty TNHH MTV XL 1- Mỹ Đình (không liên quan tham gia dự thầu gói thầu) ký hợp đồng thực hiện tham gia thi công phần công việc gói thầu là dấu hiệu bất thường.

Nghị định số 46/2015/NĐ-CP ngày 12/5/2015 của Chính phủ về quản lý chất lượng và bảo trì công trình xây dựng, đến nay là Nghị định 06/2021/NĐ-CP quy định rất rõ, nhà thầu chính phải chịu trách nhiệm trước chủ đầu tư về các công việc thực hiện (kể cả phần nhà thầu phụ nếu có).

Để làm rõ vấn đề này, chúng tôi đã nhiều lần liên hệ với Công ty TNHH MTV XL điện 4 nhưng đến nay vẫn chưa có câu trả lời. Trong khi đó, gói thầu QN&HH-W03 là dự án trọng điểm của ngành điện, sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.

Ngoài các gói thầu trên, chúng tôi còn phát hiện hàng loạt gói thầu Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam được chuyển nhượng “lòng vòng”. Chưa kể, Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam có một số vấn đề về nhân sự, chứng chỉ hoạt động đối với một số nhân sự chủ chốt khi tham gia thi công các gói thầu xây lắp trong ngành điện.

Đáng chú ý, Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam “mang” hợp đồng này để “thi đấu” và trúng thầu tại nhiều gói thầu xây lắp có giá trị lớn của ngành điện.

Không đủ điều kiện vẫn trúng thầu

Theo quy định tại Khoản 1, Điều 3 Luật Đấu thầu, "Hoạt động đấu thầu thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật này phải tuân thủ quy định của Luật này và quy định khác của pháp luật có liên quan". Đồng thời, theo quy định tại Điểm b, Khoản 1, Điều 43 Luật Đấu thầu, nhà thầu cung cấp dịch vụ phi tư vấn, mua sắm hàng hóa, xây lắp, hỗn hợp được xem xét, đề nghị trúng thầu khi có năng lực và kinh nghiệm đáp ứng yêu cầu.

Hiện nay, điều kiện năng lực hoạt động xây dựng đối với gói thầu tư vấn, xây lắp, thực hiện theo quy định tại Khoản 20, Điều 1 Nghị định số 100/2018/NĐ-CP (có hiệu lực từ 15/09/2018) của Chính phủ sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ một số quy định về điều kiện đầu tư kinh doanh thuộc các lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ Xây dựng. Theo đó, kể từ khi Nghị định có hiệu lực, tổ chức tham gia hoạt động xây dựng đối với lĩnh vực thi công xây dựng công trình phải có chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng.

Luật Đấu thầu và Luật chuyên ngành Xây dựng đã quy định rõ như vậy nhưng Công ty TNHH MTV XL 1- Mỹ Đình vẫn được “trao” nhiều hợp đồng xây lắp tiền tỷ thuộc hệ thống công ty điện lực làm chủ đầu tư, dù chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt năng lực xây dựng để tham gia thi công xây dựng.

Cụ thể, gói thầu số 7 xây lắp trạm biến áp Dự án lắp máy biến áp thứ 2 trạm biến áp 220kV Quỳnh Lưu thuộc Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia làm chủ đầu tư, Công ty TNHH một thành viên Xây lắp điện 1 – Mỹ Đình trúng thầu với giá trúng 4.770.977.419 đồng.

Đáng chú ý, thời điểm chủ đầu tư phê duyệt trúng thầu và ký hợp đồng với Công ty TNHH MTV XL 1- Mỹ Đình (ngày 23/12/2019) nhà thầu này không đủ điều kiện về năng lực xây dựng thi công gói thầu do chưa có chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng công trình.

Ở diễn biến khác, ngoài gói thầu trên, chúng tôi còn phát hiện một số vấn đề về chuyển nhượng thầu ở những gói thầu khác như Gói thầu 01-EPCYP3: Gói thầu hỗn hợp (EPC): Thiết kế, cung cấp VTTB và Xây lắp TBA 110kV và Đường dây 110kV Yên Phong 3 thuộc dự án TBA 110kV Yên Phong 3; Gói thầu 03 Thi công thuộc Công trình TBA 220 kV Bắc Kạn; Gói thầu số 8 XL thuộc Công trình ĐZ 110 Kv Hiệp Hòa-Đức Thắng-Yên Phong 2; Gói thầu 11 XD DZ từ VT91-DC thuộc Dự án DZ 220 kV Thái Bình-Kim Đồng; Gói số 08 (VT174-CC) và gói số 10 (VT116-VT146) công trình DZ 500 Kv Long Phú-Omon… Đây đều là những gói thầu thuộc dự án trọng điểm của ngành điện. Và Công ty Cổ phần Xây lắp điện 1 (PCC 1) là nhà thầu chính thi công.

Công ty TNHH MTV XL 1- Mỹ Đình, Công ty TNHH Xây lắp điện Việt Nam cũng là nhà thầu quen thuộc trúng thầu hàng loạt các gói thầu thuộc chủ đầu tư là Tổng Công ty Truyền tải điện Quốc gia, Tổng Công ty Điện lực Miền Bắc làm chủ đầu tư.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin tới bạn đọc!