El Salvador tạo ra 'cú lừa' Bitcoin?

Kể từ khi Iran bị cấm truy cập vào Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu - một mạng lưới ngân hàng toàn cầu, còn được biết đến là Swift, có trụ sở tại Brussels - vào năm 2012, trục ma quỷ (những quốc gia tài trợ cho khủng bố) và các đồng minh đã tìm cách chuyển tiền bất hợp pháp bên ngoài hệ thống ngân hàng hợp pháp.

"Việc bị đá khỏi Swift giống như quay trở lại thời kỳ đồ đá của tài chính", ông Joseph Humire, Giám đốc điều hành Trung tâm Xã hội Tự do An toàn, bình luận.

Nhưng Tổng thống El Salvador không còn phải lo lắng về điều đó. Hôm 7/9, El Salvador đã công nhận Bitcoin là tiền tệ chính thức.

El Salvador là quốc gia đầu tiên trên thế giới công nhận Bitcoin là tiền tệ chính thức. Điều này sẽ làm suy yếu xu hướng USD hóa tại nước này. Ảnh: Reuters.

Làn sóng tranh cãi

Theo Wall Street Journal, bằng cách áp dụng một loại tiền tệ phi ngân hàng cùng tồn tại với đồng USD, giao dịch bên ngoài hệ thống ngân hàng được quốc tế bảo vệ, Tổng thống Salvador Nayib Bukele đã đảm bảo rằng ông có thể chuyển tiền ngay cả khi chính quyền của mình đối mặt với các lệnh trừng phạt.

Xét trên khía cạnh là một phương tiện trao đổi và lưu trữ giá trị, ông Bukele tin rằng Bitcoin sẽ hoạt động tốt hơn đồng USD. Nhưng mọi thứ không xảy ra như những gì ông kỳ vọng trong ngày đầu ra mắt.

Trang web của Chivo - ví điện tử được sử dụng để trao đổi Bitcoin - đã sập trong ngày đầu tiên. Giá của Bitcoin lao dốc hơn 18% cùng ngày. Giá trị vốn hóa thị trường của Bitcoin bốc hơi hơn 100 tỷ USD.

Financial Times đưa tin trên khắp thủ đô của El Salvador, hàng nghìn người dân đã xuống đường biểu tình để phản đối luật Bitcoin. Họ đốt lốp xe và pháo sáng trước Tòa án Tối cao.

Những người nghèo nhất sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ cần thiết để giao dịch Bitcoin tại El Salvador. Gần một nửa dân số nước này không thể truy cập Internet. Nhiều người chỉ có kết nối cơ bản.

Hôm 7/9, hàng nghìn người dân El Salvador đã xuống đường biểu tình để phản đối luật Bitcoin. Ảnh: Financial Times.

Sự khởi đầu khó khăn đã phơi bày những nguy hiểm của việc hợp pháp hóa Bitcoin đối với một nước nghèo cần đầu tư và tăng trưởng như Bitcoin.

Chẳng hạn, các cư dân Salvador nhận Bitcoin sẽ phải chấp nhận khả năng thua lỗ khi nắm giữ một tài sản rất dễ bay hơi, hoặc bán chúng thông qua Chivo - một doanh nghiệp được chính phủ chống lưng và ít minh bạch.

Điều 8 của luật Bitcoin cho biết chính phủ đảm bảo "khả năng chuyển đổi tự động và tức thì" sang đồng USD. Tuy nhiên, cách hoạt động trên thực tế và rủi ro đối với những người nộp thuế vẫn chưa rõ ràng.

Theo nhà kinh tế học William Luther tại Đại học Florida Atlantic, người đổi Bitcoin sẽ không nhận được đồng USD trong tài khoản Chivo, mà là các đồng stablecoin neo vào đồng USD.

Phi USD hóa

Theo Wall Street Journal, điều này sẽ mở ra khả năng phi USD hóa của nền kinh tế mà không cần sự chấp thuận từ công chúng.

Không có bằng chứng nào cho thấy ông Bukele không thích đồng USD. Chắc chắn tổng thống El Salvador biết chúng là tiêu chuẩn tiền tệ của thế giới và muốn có thêm USD. Tuy nhiên, ông cũng muốn lách các quy tắc được dùng để quản lý sự lưu thông của đồng USD trong hệ thống tài chính quốc tế.

Tuy nhiên, trong ngắn hạn, El Salvador có thể đối mặt với rủi ro lớn hơn. Đó là mối đe dọa đối với sự ổn định tiền tệ của quốc gia này.

Ví điện tử Chivo cho phép người dân El Salvador ở Mỹ gửi tiền về nhà mà không phải chịu phí. Nhưng nó cũng có thể là bước đầu để phá vỡ xu hướng USD hóa, vốn đang phổ biến.

Ông Bukele muốn lách các quy tắc quản lý sự lưu thông của đồng USD trong hệ thống tài chính quốc tế. Nhưng El Salvador có thể đối mặt với rủi ro lớn hơn về ngắn hạn

- Tờ Wall Street Journal

Để đưa stablecoin neo với đồng USD vào lưu thông, chính phủ sẽ phải đưa một quốc gia - với phần lớn người dân không có tài khoản ngân hàng - chuyển sang kỹ thuật số. Để làm được điều này, luật Bitcoin buộc các thương gia chấp nhận tiền mã hóa thông qua Chivo.

Cụ thể, theo luật Bitcoin của El Salvador, các doanh nghiệp sẽ được yêu cầu chấp nhận thanh toán hàng hóa và dịch vụ thông qua Bitcoin. Chính phủ cũng chấp nhận trả thuế bằng đồng tiền mã hóa này.

Khi người Salvador chuyển đổi Bitcoin sang đồng USD, họ sẽ không nhận được đồng USD nào trong ví điện tử. Thay vào đó, những gì họ nhận được là stablecoin, vốn chỉ neo theo giá của đồng USD.

Tại thời điểm đó, người Salvador nắm giữ một tài sản được hỗ trợ bởi niềm tin và tín nhiệm của chính quyền ông Bukele.

"Tuy nhiên, El Salvador có thể đổi tên đồng stable coin neo theo USD bất cứ lúc nào. Chính quyền cũng có khả năng xóa bỏ lời hứa chốt đồng tiền ở mức 1 stablecoin đổi 1 USD, tức phá giá tài sản", Wall Street Journal nhận định.