Vì sao Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường bị khởi tố?

Trước đó, căn cứ kết quả điều tra vụ án hình sự: “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh mang nhãn mác Health 2000 Canada; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, xảy ra tại TP. Hồ Chí Minh, các tỉnh, thành phố khác và Cục QLD – Bộ Y tế”, ngày 3/11/2021, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế về tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, quy định tại Điều 360, Bộ luật Hình sự năm 2015.

Sau khi được Viện kiểm sát nhân dân tối cao phê chuẩn, ngày 4/11, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã thực hiện quyết định nêu trên, khám xét chỗ ở và nơi làm việc đối với ông Cường.

Trước đó, ngày 16/7, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã ban hành kết luận điều tra bổ sung, đồng thời đề nghị truy tố đối với bị can Nguyễn Minh Hùng, nguyên Chủ tịch hội đồng quản trị, kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần VN Pharma; Võ Mạnh Cường, nguyên giám đốc Công ty TNHH thương mại hàng hải quốc tế H&C và 8 người khác về tội buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh.

Cùng vụ án này, bị can Nguyễn Việt Hùng, nguyên phó cục trưởng Cục Quản lý dược Bộ Y tế; Phạm Hồng Châu, nguyên trưởng phòng đăng ký thuốc Cục Quản lý dược và Lê Đình Thanh, công chức Cục Hải quan TP Hồ Chí Minh, bị đề nghị truy tố về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng. Riêng bị can Nguyễn Thị Thu Thủy, phó trưởng phòng quản lý giá thuốc - Cục Quản lý dược, bị đề nghị truy tố về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Theo kết luận, bị can Nguyễn Minh Hùng đã có hành vi trực tiếp thỏa thuận với Võ Mạnh Cường để mua 838.000 hộp, 4 loại thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada giả về nguồn gốc, xuất xứ trị giá hơn 54 tỉ đồng để nhập khẩu vào Việt Nam tiêu thụ. Để xảy ra việc trên nguyên nhân một phần là do sự thiếu trách nhiệm, vi phạm quy chế của một số người là lãnh đạo, cán bộ tại Cục Quản lý dược. Theo đó, bị can Thủy đã có hành vi lợi dụng quyền hạn được giao, tự ý thẩm định lại hồ sơ 2 loại thuốc, tự ý tẩy xóa, thay đổi kết quả đánh giá đề xuất của tiểu ban pháp chế từ "không cấp sổ đăng ký" sang "bổ sung hồ sơ". Hành vi của bà Thủy đã tạo điều kiện cho 2 loại thuốc mang nhãn hiệu Health 2000 được cấp số đăng ký không đúng quy định.

Cụ thể, bị can Nguyễn Việt Hùng với chức vụ, quyền hạn là Phó Cục trưởng Cục Quản lý dược đã thiếu trách nhiệm, không kiểm tra, rà soát kỹ biên bản thẩm định, đồng ý đưa 2 loại thuốc trên ra hội đồng xét duyệt cấp số đăng ký. Bị can Hùng vi phạm quy chế hoạt động của hội đồng xét duyệt dẫn đến việc 2 loại thuốc này được cấp số đăng ký khi hồ sơ không đảm bảo theo quy định. VN Pharma đã sử dụng số đăng ký của 2 loại thuốc này nhập khẩu thuốc giả nguồn gốc, xuất xứ vào Việt Nam tiêu thụ, gây hậu quả thiệt hại về tài sản hơn 50 tỉ đồng. Sau kết luận lần đầu, Viện kiểm sát đã trả hồ sơ yêu cầu điều tra làm rõ trách nhiệm của Cục Quản lý dược, Bộ Y tế trong việc không dừng lưu hành các thuốc mang nhãn mác Công ty Health 2000 Canada tại thời điểm 2014. Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an đã có văn bản đề nghị Bộ Y tế xác định: Với các thông tin tại thời điểm năm 2014, đối chiếu với quy định pháp luật về chuyên ngành dược để đánh giá có vi phạm hay không. Tuy nhiên đến nay Bộ Y tế chưa có văn bản trả lời. Ngoài ra có 55/63 sở y tế cho biết không tiếp nhận thông tin gì về việc thuốc mang nhãn hiệu Health 2000 là giả.

Kết quả xác minh tại Tổng công ty Bưu điện Việt Nam xác định: Trong thời gian từ tháng 1-2014 đến tháng 6-2015, đơn vị này không tiếp nhận, chuyển phát các bưu phẩm có thông tin: Người gửi là Health 2000, Tổng lãnh sự quán Canada, người nhận là Bộ Y tế, ông Trương Quốc Cường.

Kết quả lấy lời khai ông Trương Quốc Cường, Thứ trưởng Bộ Y tế (thời điểm năm 2014 là cục trưởng Cục Quản lý dược), trình bày: Đối với các thông tin, tài liệu Cục Quản lý dược nhận được từ thời điểm 2014 chưa đủ cơ sở để dừng lưu hành các thuốc mang nhãn mác Health 2000, chưa đủ cơ sở đề nghi ngờ về nguồn gốc thuốc. Với cương vị là cục trưởng, ông đã chỉ đạo đơn vị chức năng liên hệ, đề nghị phía Canada trả lời chính thức bằng văn bản để có căn cứ xử lý theo quy định pháp luật. Tuy nhiên phía Canada không có văn bản trả lời nên ông Cường đã chỉ đạo chuyển thông tin liên quan, đề nghị Cục An ninh chính trị nội bộ, Bộ Công an phối hợp xác minh làm rõ theo quy chế phối hợp giữa Bộ Y tế và Bộ Công an. Ngoài ra, trong khi chờ kết quả trả lời chính thức và kết quả xác minh, Cục Quản lý dược đã có văn bản đề nghị hải quan tạm dừng nhập khẩu đối với loại thuốc trên.

Tại kết luận cũng xác định: "Căn cứ kết quả điều tra và chứng cứ thu thập được đến nay chưa đủ căn cứ xác định sai phạm của Cục Quản lý dược trong việc không dừng lưu hành thuốc mang nhãn mác Health 2000 Canada tại thời điểm năm 2014".

Đối với việc làm rõ trách nhiệm của lãnh đạo Bộ Y tế trong việc để các thuốc mang nhãn hiệu Health 2000 Canada được cấp số đăng ký lưu hành và cấp Quota nhập khẩu vào Việt Nam, kết quả điều tra xác định: Ông Cao Minh Quang, cựu Thứ trưởng, với vai trò là chủ tịch Hội đồng xét duyệt thuốc, người quyết định cuối cùng việc cấp số đăng ký thuốc, có trách nhiệm liên đới trong việc để 2 loại thuốc được cấp số không đúng quy định.

Quá trình điều tra, Cơ quan An ninh điều tra đã làm rõ những sai phạm của ông Cường; đã thực hiện quyết định khởi tố bị can với ông Cường như trên.