Tình hình lạm phát của Canada: Lạm phát là vấn đề nóng của Canada. Mặc dù lạm phát ở Canada trong các tháng cuối năm 2022 có giảm nhẹ so với mốc ghi nhận cuối tháng 6/2022 (8.1%), lần lượt từ tháng 7-11 xuống 7.6%, 7.0%, 6.9% và 6.8% và dự báo có thể xuống 6.4% vào tháng 12. Tính trung bình cả năm, Canada vẫn ghi nhận mức lạm phát cao nhất kể từ gần 40 năm qua (1/1983). Mức lạm phát giảm nhẹ trong các tháng cuối năm chủ yếu là do giá nhiên liệu giảm; giá quần áo, giáo dục và giải trí cũng giảm nhẹ; nhưng giá lương thực, vận tải và thế chấp nhà ở tiếp tục tăng cao.
Chính sách tiền tệ: Chính sách tiền tệ của Canada có mục tiêu tạo động lực cho tăng trưởng, ổn định giá, hỗ trợ việc làm và đời sống tài chính của người dân; vì vậy, xuyên suốt chính sách tiền tệ của Canada từ nhiều năm là chiến lược duy trì lạm phát thấp và ổn định, giúp người dân và doanh nghiệp tin tưởng vào giá trị đồng CAD. Từ trước khi khủng hoảng lạm phát toàn cầu diễn ra, Canada đã đưa ra Chiến lược 5 năm 2021-2026 để điều hành chính sách tiền tệ uyển chuyển với mục tiêu lạm phát dao động trong biên độ từ 1-3%.
Vì vậy, để giảm lạm phát, từ đầu năm đến nay, Canada đã thực hiện chính sách thắt chặt tiền tệ nhằm đưa lạm phát về mức mục tiêu trong vòng từ 6-8 Quý. Chính sách tiền tệ thắt chặt thể hiện ở việc Ngân hàng trung ương Canada đã tăng lãi suất liên tục 7 lần, từ mức 0.25% hồi tháng 1/2022 lên đến 4.25% vào tháng 12/2022. Canada là nước đẩy lãi suất lên nhanh và cao nhất trong các nền kinh tế G7. Theo Ngân hàng trung ương Canada, cần tăng lãi suất là do kinh tế Canada đang tăng trưởng quá nóng, cung không đáp ứng đủ cầu (thiếu lao động và thiếu hàng hoá đẩy giá lên); nếu tăng lãi suất sẽ làm giảm cầu (giảm tiêu dùng) và giảm vay tiêu dùng và đầu tư (vì chi phí vay đắt lên), từ đó sẽ giảm lạm phát.
Về chính sách tài khoá: Sau 2 năm thực hiện chính sách tài khoá nới lỏng với nhiều chương trình trợ giúp tài chính liên bang để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp vượt qua khủng hoảng Covid, từ tháng 3/2022, Canada đã công bố mục tiêu chính của chính sách tài khoá là nhằm giảm tỷ lệ nợ trên GDP thông qua kiểm soát chặt chẽ và cắt giảm chi tiêu của Chính phủ. Canada có một số điều kiện thuận lợi về thu ngân sách năm 2022 nhờ giá dầu tăng và nền kinh tế tăng trưởng khá tốt trong Quý 2-3/2022 sau khi mở cửa trở lại hoàn toàn. Trong năm 2022, Canada ngừng hoàn toàn các chương trình trợ giúp Covid và chuyển sang các gói đầu tư nhằm nâng cao năng suất của nền kinh tế và khả năng đổi mới để tạo tiền đề cho tăng trưởng kinh tế dài hạn và các việc làm chất lượng cao. Bên cạnh đó, ngân sách còn dành để thực hiện mục tiêu chuyển đổi năng lượng, hướng đến nền kinh tế không phát thải. Mặc dù kiểm soát chi tiêu Chính phủ, Canada vẫn dành ngân sách để hỗ trợ những nhóm dân cư dễ bị tổn thương nhất do lạm phát nhưng sẽ là động lực sau này của nền kinh tế Canada: trẻ em, sinh viên, người mới nhập cư và các gia đình trẻ thu nhập thấp. Với cách tiếp cận cân bằng, thắt chặt tài khoá hợp lý, chi tiêu có trọng tâm, trọng điểm, chính sách tài khoá của Canada hướng đến việc kiểm soát lạm phát nhưng không bóp nghẹt các cơ hội tăng trưởng.
Triển vọng lạm phát và tăng trưởng: Với việc áp dụng chính sách tiền tệ thắt chặt hợp lý và chính sách tài khoá thận trọng, lạm phát của Canada đã có dấu hiệu giảm nhẹ dần. Canada dự kiến sẽ có mức thâm hụt ngân sách nhỏ nhất trong năm nay tính theo tỷ lệ GDP trong số các nước G7 và cho đến nay là quốc gia có nợ ròng chung của chính phủ thấp nhất tính theo tỷ lệ GDP trong G7. Tỷ lệ nợ liên bang trên GDP dự kiến sẽ giảm mạnh hơn so với dự kiến trong Ngân sách 2022 (thực tế là 3.6 vs. 4.6 dự báo). Tăng trưởng dự kiến sẽ chậm lại ở mức 3,3% cho cả năm 2022 và xuống 1,5% vào năm 2023. IMF cũng dự báo tỷ lệ thất nghiệp của Canada sẽ tăng vừa phải, quay lại mức khoảng 6% trước đại dịch vào năm 2023; lạm phát sẽ giảm dần và có thể đạt mục tiêu 2% vào cuối năm 2024. Mặc dù, Quỹ tiến tệ quốc tế hồi tháng 10 đã điều chỉnh dự báo tăng trưởng kinh tế 2023 đối với các nền kinh tế chủ yếu, theo đó, mức tăng trưởng của Canada bị hạ xuống từ 3% xuống 1.5%, tuy nhiên, ở mức này, Canada vẫn phát triển tốt hơn khu vực đồng euro và Hoa Kỳ (ngang bằng so với Nhật Bản).
Mặc dù các đánh giá của IMF khá khả quan, nhưng nhiều nhà kinh tế nhận định Canada thực sự không lạc quan như các con số phản ánh. Động lực tăng trưởng của Canada chủ yếu là do xuất khẩu, chi tiêu công, xây dựng nhà xưởng và tăng đầu tư vào hàng trữ kho. Xuất khẩu tăng nhưng chủ yếu là do tăng xuất khẩu dầu thô và các sản phẩm nông nghiệp, thuỷ sản. Hàng trữ kho vẫn giữ ở mức cao kể từ Covid đến nay (46.8 tỷ CAD), chủ yếu là trong lĩnh vực sản xuất, bán buôn và bán lẻ. Trong khi đó, đầu tư vào bất động sản (-4.1%) và chi tiêu hộ gia đình (-0.3%) lại sụt giảm. Khu vực dịch vụ cũng ghi nhận mức sụt giảm tăng trưởng so với năm 2021.
6/8 nhà kinh tế của các ngân hàng hàng đầu của Canada đều thống nhất cho rằng, lạm phát sẽ tiếp tục dai dẳng ở mức cao và khó đạt được mục tiêu về 3% vào cuối 2023 và 2% vào cuối 2024 của Ngân hàng trung ương Canada.
Nền kinh tế Canada được dự báo sẽ có tốc độ tăng trưởng không đồng đều trong vài năm tới. Những lĩnh vực như năng lượng (bao gồm cả năng lượng sạch và dầu khí), khai khoáng, nông nghiệp, thông tin truyền thông, được cho sẽ tiếp tục là động lực dẫn dắt tăng trưởng của Canada. Các ngành bán buôn-bán lẻ, vận chuyển hàng hải, y tế, giáo dục ít có cơ hội tăng trưởng đột biến trong những năm tới do bản thân các ngành này đã phát triển tới ngưỡng. Trong khi đó, nhiều ngành trước đây chiếm tỷ trọng lớn của nền kinh tế sẽ tiếp tục là gánh nặng của nước này: ngành vận tải hàng không, du lịch.... Ngành xây dựng cũng sẽ có những tín hiệu không mấy khả quan trong thời gian tới, do chịu tác động quá tiêu cực từ sự phụ thuộc lao động nước ngoài. Khu vực chế biến chế tạo cũng được dự báo sẽ gặp khó khăn trong năm 2023 do sự sụt giảm nhu cầu và giá đầu vào tăng cao.
