Minh bạch và hiệu quả là những điều cốt lõi, quan trọng của bất kỳ nền kinh tế thị trường nào trên thế giới, điều này cũng được Đảng, Nhà nước và Chính phủ ta tuyệt đối coi trọng. Từ năm 2020 đến 2025, việc tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng được nhà nước đẩy mạnh. Nhờ đó, những thông tin liên quan như Hồ sơ mời thầu, hồ sơ yêu cầu (khi được nhà thầu đề nghị), các văn bản ghi chép nội dung trao đổi của hội nghị tiền đấu thầu,... được công khai trên hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia. Điều này tăng tính công khai, minh bạch, cạnh tranh và hiệu quả kinh tế của công tác đấu thầu, giúp phòng, chống tham nhũng hiệu quả.
Đối với thị trường mua sắm công (khi bên mời thầu là doanh nghiệp, cơ quan Nhà nước sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước) càng cần phải cẩn trọng hơn. Vì thị trường mua sắm công là một thị trường khổng lồ, nên không chỉ phải đảm bảo về năng lực của các bên tham gia thầu, hiệu quả trong kinh doanh, sản xuất của Nhà nước mà còn cần có tỷ lệ tiết kiệm hợp lý, tránh tình trạng thất thoát, lãng phí dòng vốn ngân sách của Nhà nước.
Quy định là vậy nhưng trong công tác triển khai, thực hiện nhiều địa phương vẫn chưa tránh khỏi nhiều điểm bất thường, nghi vấn mà trong đó có dấu hiệu của sự dàn xếp, thông thầu. Điều này đã là một trở ngại không chỉ đối với bên mời thầu về sự minh bạch của gói thầu hay thậm chí trở thành điểm khiến cho các doanh nghiệp cạnh tranh không lành mạnh gây ảnh hưởng đến nền kinh tế quốc dân.
Câu chuyện về một doanh nghiệp “may mắn” tại thị trấn Lương Bằng, huyện Kim Động, Hưng Yên đã được PV ghi nhận, khi luôn có tỉ lệ trúng thầu cao với tỷ lệ tiết kiệm thấp có tên là Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh địa chỉ Thị tứ Bô Thời, xã Hồng Tiến, huyện Khoái Châu, Hưng Yên) do bà Phạm Thị Nga làm Giám đốc.
Những gói thầu mà công ty này đã trúng với số tiền tiết kiệm khá thấp có thể kể đến như:
1: Tại Bộ Chỉ huy Quân sự Tỉnh Hưng Yên, Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh đã tham gia 7 gói thầu, trúng 6 gói, tổng giá trị trúng thầu: 67.724.711.000 đồng. Tỷ lệ trúng thầu với giá dự toán: 99.91%.
2: UBND thị trấn Trần Cao mời thầu 5 gói, trúng 5 gói, tổng giá trị trúng thầu 50.298.013.000 đồng; Tỷ lệ trúng thầu với giá dự toán: 99.92%.
3: Công cổ phần tư vấn xây dựng và sản xuất Hưng Yên mời thầu 5 gói, Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh đã trúng cả 5 gói với tổng giá trị trúng thầu: 30.846.995.000 đồng. Tỷ lệ trúng thầu với giá dự toán: 99.71%.
4: Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh trước đó đã trúng cả 6 gói khác do Công ty TNHH tư vấn và đầu tư xây dựng Tường Anh là bên mời thầu với tổng giá trị trúng thầu: 51.251.238.000 VND. Tỷ lệ trúng thầu với giá dự toán: 99.91%.
5: Từ đầu năm 2022 đến nay, Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh còn trúng nhiều gói thầu do UBND thị trấn Lương Bằng (huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên) làm Chủ đầu tư với trị giá khoảng 50 tỷ đồng tỷ lệ tiết kiệm rất ít.
Gói thứ nhất về thi công xây dựng và mua sắm, lắp đặt thiết bị công trình Xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư mới thị trấn Lương Bằng, huyện Kim Động. Giá gói thầu này là 30.575.238.000 đồng, trong khi đó, giá trúng thầu là: 30.563.350.000 đồng. Tiết kiệm cho ngân sách vỏn vẹn: 11.888.000 đồng. Do Công ty TNHH tư vấn và đầu tư xây dựng Tường Anh (Thôn Quang Trung, xã Tân Hưng, thành phố Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên) đã thay mặt Chủ đầu tư mời thầu.
Đáng chú ý, đây cũng là đơn vị mời thầu mà Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh đã trúng cả 6 gói trước đó (vị trí số 2 tại ảnh minh họa).
Gói thứ hai về thi công xây dựng công trình Cải tạo, nâng cấp đường từ Chợ Ngàng tới cầu Động Xá - Giai đoạn 1. Do Công ty TNHH tư vấn đầu tư xây dựng Hoàng Minh Khang có người đại diện pháp luật là ông Nguyễn Văn Sông (Phố Phạm Ngũ Lão, Thị Trấn Ân Thi, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên) thay mặt Chủ đầu tư là UBND thị trấn Lương Bằng. Giá trúng thầu là 18.149.098.000 đồng. Trong khi giá gói thầu là: 18.161.710.000 đồng, tiết kiệm được vỏn vẹn: 12.612.000 đồng.
Gói thứ ba mà Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh trúng về Thi công xây dựng công trình Xây dựng đường vào khu dân cư mới Thị trấn Lương Bằng, hạng mục đường giao thông + kè đá. Lần này, bên mời thầu là Công ty TNHH tư vấn và xây dựng Quang Tùng (Thôn Quanh, Thị Trấn Ân Thi, huyện Ân Thi, tỉnh Hưng Yên, Việt Nam) có người đại diện pháp luật là ông Nguyễn Văn Tùng. Giá gói thầu là: 1.758.044.000 đồng; Giá trúng thầu: 1.756.224.000 đồng, tiết kiệm chỉ: 1.820.000 đồng.
Đáng nói là gói thầu thi công xây dựng và mua sắm, lắp đặt thiết bị công trình Xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư mới thị trấn Lương Bằng, huyện Kim Động có trị giá hơn 30 tỷ đồng được mời thầu công khai trên mạng nhưng khi tiến hành mở thầu thì lại bằng hình thức “trực tiếp”…
Qua tính toán, ba gói thầu trị giá lớn lên đến hơn 50 tỷ đồng nhưng việc tiết kiệm sau đấu thầu là rất thấp.
Trong buổi làm việc với phóng viên, ông Đào Đức Cường - Chủ tịch UBND thị trấn Lương Bằng cho biết, gói thầu Xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư mới thị trấn Lương Bằng có đến 4-5 đơn vị tham gia đấu thầu nhưng chỉ có Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh được chọn.
Khi phóng viên xin thông tin về những công ty tham gia đấu thầu, lý do bị trượt thầu ở các gói thầu này thì vị Chủ tịch thị trấn này luôn tìm lý do để từ chối trả lời và cung cấp thông tin…
Đặt câu hỏi về việc mời thầu công khai nhưng mở thầu trực tiếp có dấu hiệu không minh bạch chưa tuân thủ quy định, để Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh trúng thầu có đảm bảo theo kỳ vọng “tiết kiệm” cho ngân sách nhà nước và đảm bảo tính pháp lý hay không thì ông Cường không trả lời được câu hỏi này.
Phóng viên đã liên hệ với UBND huyện Kim Động để làm rõ những thông tin trên tuy nhiên đến này đơn vị này vẫn chưa có hồi âm.
Theo khoản 1 Điều 17 Thông tư 11/2019/TT-BKHĐT quy định thời hạn đăng tải kết quả mời thầu qua Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, cụ thể như sau:
Bên mời thầu đăng tải kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư trên Hệ thống trong vòng 07 ngày làm việc, kể từ ngày phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu.
Cũng tại khoản 2 Điều này có quy định tài liệu đính kèm bao gồm:
(1) Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu;
(2) Báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất đối với đấu thầu qua mạng;
(3) Đối với gói thầu mua sắm hàng hóa phải công khai chi tiết thông tin về các hạng mục hàng hóa thuộc gói thầu.
Tài liệu đính kèm bao gồm:Quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư; Báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu, hồ sơ đề xuất đối với đấu thầu qua mạng;
Đối với gói thầu mua sắm hàng hóa phải công khai chi tiết thông tin về các hạng mục hàng hóa thuộc gói thầu.
Thông tư số 04/2017/TT-BKHĐT ngày 15/11/2017 cũng quy định: Đến thời điểm mở thầu, Bên mời thầu đăng nhập vào Hệ thống và chọn gói thầu cần mở. Sau đó, Bên mời thầu giải mã E-HSDT của các Nhà thầu tham dự. Biên bản mở thầu phải đăng tải công khai trên Hệ thống.
Ngoài ra, theo quy định tại Điều 3, Điều 4 Thông tư 11/2019/TT-BKHĐT ngày 16/12/2019 quy định Biên bản mở thầu là văn bản điện tử được tạo lập dưới dạng điện tử trên hệ thống và có giá trị là bản gốc.
Như vậy có thể thấy với việc tỷ lệ các gọi thầu mà Công ty Hoàng Anh đã trúng thực sự chưa mang lại nhiều hiệu quả bởi tỷ lệ tiết kiệm đạt được rất thấp. Kèm theo đó là một số dấu hiệu bất thường trong việc mở thầu, công bố các thông tin liên quan đến những gói thầu của công ty này tại thị trấn Lương Bằng đang là một dấu hỏi lớn cần sớm có lời giải đáp tránh việc vi phạm pháp luật trong đấu thầu và xuất hiện tình trạng quân xanh quân đỏ nhằm thông thầu có thể xảy ra.
Ngoài những thông tin ở trên, Đời sống và Pháp luật sẽ thông tin trong phóng sự sau một số vấn đề mà dư luận quan tâm như : năng lực tài chính, các tiêu chí dự thầu theo yêu cầu của chủ đầu tư, chất lượng một số dự án của Công ty TNHH xây dựng và sản xuất Hoàng Anh đang thi công,…
Những vấn đề này Đời sống và Pháp luật sẽ thông tin trong phóng sự sau.
