NFT là viết tắt của Non-fungible Token, là loại token có tính độc nhất và không thể bị thay thế bởi những token khác. 2021 là năm bùng nổ của thị trường NFT, vậy điều này có tiếp tục trong năm 2022?
Theo báo cáo thị trường tiền mã hoá nửa đầu năm 2022 của Coin98, quý 1 tiếp tục chứng kiến sự bùng nổ của thị trường NFT. Trong quý 2, do tác động của xu hướng chung, thị trường NFT có sự sụt giảm về các chỉ số như giá cả và khối lượng giao dịch. Tuy nhiên NFT chứng minh được tiềm năng và thu hút được nhiều dự án phát triển trong lĩnh vực này.
Gần đây, việc sàn giao dịch sàn AMM lớn nhất hiện nay Uniswap mua lại Genie, dự án tổng hợp NFT trên nhiều NFT marketplace. Arbitrum thông báo về nhiệm vụ hàng tuần có phần thưởng là NFT. Zapper thông báo về việc lấy NFT là trọng tâm và rất nhiều dự án khác cũng đang ứng dụng NFT trong sản phẩm.
NFT có tỷ lệ chú ý lớn trên toàn cầu. Số lượng tìm kiếm từ khoá “NFT” trên Google vượt qua các từ khoá quan trọng như “ETH” và “blockchain”. Giữa năm 2021 đến quý 1/2022 là thời gian tăng trưởng mạnh của NFT.
Sự bùng nổ của NFT làm ngòi nổ cho sự phát triển của nhiều lĩnh vực xung quanh, nổi bật nhất là NFT Collectibles (NFT dạng sưu tầm), NFT Gaming, hệ sinh thái NFT và các mảnh ghép.
NFT Collectibles
Ứng dụng lớn đầu tiên của NFT là tạo ra các tác phẩm nghệ thuật. Với các đặc tính như tính độc nhất và không thể bị thay thế, NFT rất thành công trong việc làm bằng chứng cho tính khan hiếm của tác phẩm, từ đó tạo ra giá trị và lượng cầu cho nhà sưu tầm, nghệ sĩ, các bên giao dịch.
Từ năm 2021, xuất hiện nhiều bộ sưu tập có giá trị cao, nổi bật nhất trong số đó là Bored Ape Yacht Club và Azuki.
Bằng việc tạo ra sản phẩm cốt lõi, phát triển hệ sinh thái quanh sản phẩm và tập trung phát triển cộng đồng giúp 2 bộ sưu tập thu hút lượng giá trị khổng lồ trong thời gian ngắn. Bored Ape Yacht Club và Azuki đều nằm trong top 10 bộ sưu tập có khối lượng giao dịch cao nhất từ trước đến nay bên cạnh nhiều bộ sưu tập lâu năm như CryptoPunks, The Sandbox, Decentraland...
Trước đây hầu hết NFT dạng sưu tầm (collectibles) giá trị nhất đều tập trung ở Ethereum. Tuy nhiên, NFT trên Solana ngày càng thu hút dòng tiền và xuất hiện nhiều bộ sưu tập có giá trị cao. Trong top bộ sưu tập NFT có khối lượng giao dịch lớn nhất OpenSea, xuất hiện những cái tên đến từ Solana.
Solana NFTs là một trong những thị trường có tốc độ tăng trưởng nhanh. Đến nay, có hơn 14,8 triệu NFT được tạo ra từ Metaplex - cơ sở hạ tầng chính cho việc tạo NFT trên Solana. Giá trị NFT được giao dịch đạt hơn 3,1 tỷ USD.
Tóm lại phần lớn thị phần của Collectibles phần lớn vẫn thuộc về Ethereum. Tuy nhiên miếng bánh này đang được chia sẻ.
NFT Gaming
Ứng dụng nổi bật tiếp theo của NFT là Gaming. Sự tăng trưởng của Axie Infinity với trend “Play-to-earn” thu hút một lượng lớn dự án tham gia vào lĩnh vực này. NFT được sử dụng với nhiều công dụng khác nhau từ làm nhân vật, vật phẩm, tài sản trong game.
Tuy nhiên, do chưa có mô hình kinh tế phù hợp, các dự án game hiện tại đều chưa thể cân bằng được lượng cung và cầu của tài sản.
Ví dụ tiêu biểu có thể kể tới Axie Infinity, game mở đầu xu hướng “Play-to-earn” và là dự án tăng trưởng FDV (Fully Diluted Valuation - vốn hoá thị trường sau khi lưu hành lượng token tối đa) tốt nhất. Doanh thu hàng ngày của Axie có lúc đạt hơn 16 triệu USD/ngày, hiện tại con số này dao động từ 3.000 - 5.000 USD.
Tóm lại, chưa có một mô hình GameFi nào thành công và có thể phát triển ổn định như trong thị trường truyền thống. Tuy nhiên, điều này có thể được thay đổi trong tương lai khi các dự án đang dần tập trung vào chất lượng game để có thể thu hút thêm người dùng và tạo doanh thu bền vững.
Các chain với hiệu suất ổn định và chi phí rẻ như Ronin, BNB Chain, Solana... sẽ dễ dàng thu hút người dùng hơn là Ethereum. Nổi bật trong số này là Solana khi sẽ có hàng loạt game ra mắt trong năm 2022.
Hệ sinh thái NFT và các mảnh ghép
NFT đang dần trở thành một phần thiết yếu của các hệ sinh thái. Tương tự DeFi bao gồm nhiều mảnh ghép cấu thành, NFT cũng có các mảnh ghép giúp việc giao dịch và tạo đòn bẩy cho tài sản trở nên dễ dàng. Các mảnh ghép tầng dưới phải hoàn thiện và đủ thanh khoản, khi đó, mảnh ghép tầng trên mới có thể phát triển.
Phân tích các NFT marketplace nổi bật nhất hiện tại, hầu hết khối lượng giao dịch NFT vẫn nằm trên Ethereum. Tuy nhiên Solana gần đây nổi lên như hiện tượng với sự tăng trưởng mạnh mẽ từ sàn Magic Eden. Nhìn vào mảnh ghép NFT marketplace, có thể nắm được sơ bộ tình hình phát triển của NFT trên mỗi hệ sinh thái.
Xét các mảnh ghép tầng cao hơn, hiện tại vẫn còn quá sớm để các mảnh ghép đó phát triển. Nguyên nhân là lượng thanh khoản hiện tại chưa đủ để các mảnh ghép phía trên có thể duy trì hoạt động một cách ổn định.
Báo cáo thị trường tiền mã hoá nửa đầu năm 2022 của Coin98 dự đoán rằng NFT là thị trường tiềm năng và tiếp tục phát triển. Theo bản chất sử dụng native token của blockchain để tính giá nên trong xu hướng tăng, người dùng sẽ lời kép (giá token tăng và lượng token tăng). Nhưng ngược lại trong xu hướng giảm người dùng sẽ lỗ kép (giá token giảm và lượng token giảm).
Ngoài ra, NFT còn đặc tính thanh khoản thấp, do đó rủi ro đầu tư cao và không khuyến khích tham gia trong xu hướng giảm. Mảng gaming sẽ phát triển theo chiều hướng bền vững hơn. Trong khi đó, các mảnh ghép tầng cao trên các hệ sinh thái sẽ có khoảng thời gian khó khăn đến khi lượng thanh khoản ở những tầng dưới đủ lớn.
