Khảo sát thực tế khu vực Dự án Hạ tầng kỹ thuật khu quy hoạch dân cư Bờ Xã Thương (thị xã Hoài Nhơn, tỉnh Bình Định) ghi nhận có hoạt động đổ cát san lấp mặt bằng
Gói thầu Toàn bộ khối lượng xây lắp hoàn thành công trình hạ tầng kỹ thuật khu quy hoạch dân cư Bờ Xã Thương thuộc dự án nói trên do UBND phường Tam Quan Bắc mời thầu. HSMT phát hành từ ngày 4 - 25/7/2022. Ngày 12/9/2022, UBND phường Tam Quan Bắc phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu. Theo đó, Công ty TNHH Tân Lập là nhà thầu duy nhất tham dự và trúng thầu với giá 20.857.977.000 đồng, giảm 54,527 triệu đồng so với giá gói thầu, thời gian thực hiện hợp đồng 240 ngày, loại hợp đồng trọn gói.
Trong quá trình lựa chọn nhà thầu, Công ty Nguyên Tín đã gửi văn bản kiến nghị về các tiêu chí của HSMT gây hạn chế số lượng nhà thầu tham dự. Theo đó, HSMT yêu cầu đất cấp phối sỏi đồi phải được khai thác từ mỏ đất Cụm công nghiệp Hoài Tân, cát san nền phải được khai thác tại cửa biển Tam Quan. Ngoài ra, các tiêu chí về chứng chỉ năng lực hoạt động thi công lắp đặt đường dây và trạm biến áp hạng III trở lên, giấy phép kinh doanh và hành nghề dịch vụ phòng cháy chữa cháy (PCCC)… không phù hợp với gói thầu lĩnh vực hạ tầng kỹ thuật, công trình không thuộc thẩm quyền duyệt thiết kế và PCCC theo Phụ lục V của Nghị định số 136/2020/NĐ-CP. Đặc biệt, HSMT yêu cầu nhà thầu phải sở hữu tối thiểu 50% số lượng máy móc thiết bị, có 4 máy đào công suất > 1,6 m3 và 10 chiếc ô tô tự đổ > 10 tấn là bất cập. Liên quan tới gói thầu này, ngày 25/7/2022, Báo Đấu thầu đã đăng tải bài viết “Đấu thầu tại UBND phường Tam Quan Bắc (Hoài Nhơn, Bình Định): Nhiều tiêu chí “tréo ngoe”.
Bà Lê Thị Lan, Giám đốc Công ty Nguyên Tín cho biết, các tiêu chí tại HSMT có nhiều bất cập, không hợp lý, không đảm bảo tính công bằng, cạnh tranh trong đấu thầu. Trong thời gian mời thầu, Công ty Nguyên Tín đã có kiến nghị nhưng Chủ đầu tư không xem xét thấu đáo và sửa đổi các tiêu chí bất hợp lý. Với yêu cầu khắt khe về PCCC và bản vẽ thi công phải có đủ các nội dung với đầy đủ kích thước cụ thể theo thiết kế thì không một nhà thầu nào có thể đáp ứng. Mặc dù ngày 12/9/2022, UBND phường Tam Quan Bắc mới phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu, nhưng trước đó cả tháng đã diễn ra hoạt động bơm cát san lấp tại Dự án và đây là dấu hiệu thi công trước, đấu thầu sau.
Làm việc với Báo Đấu thầu, bà Huỳnh Thị Tường Vy, Phó Chủ tịch UBND phường Tam Quan Bắc khẳng định: Các tiêu chí trong HSMT phù hợp với quy định pháp luật và Chủ đầu tư đã trả lời kiến nghị của Công ty Nguyên Tín theo đúng quy định. Thông tư số 06/2021/TT-BXD của Bộ Xây dựng về phân cấp công trình có nêu “cấp công trình của một tổ hợp các công trình xác định theo cấp công trình chính”. Do đó, công trình hạ tầng khu quy hoạch dân cư Bờ Xã Thương là loại công trình hạ tầng kỹ thuật, cấp III và bao gồm hạng mục công trình điện chiếu sáng, sinh hoạt và trạm biến áp, PCCC nên yêu cầu nhà thầu cần có chứng chỉ năng lực hoạt động thi công lắp đặt đường dây và trạm biến áp hạng III trở lên. Ngoài ra, Khoản 1 Điều 3 và Điều 7 của Luật Điện lực cấm hành vi hoạt động điện lực không có giấy phép, nên HSMT đưa ra tiêu chí trên là phù hợp. Về tiêu chí giấy phép kinh doanh và hành nghề PCCC, bà Vy lý giải, chiểu theo Điểm e Khoản 1 Điều 5 Nghị định 136/2020/NĐ-CP và căn cứ vào yếu tố công trình hạ tầng khu quy hoạch dân cư Bờ Xã Thương có hạng mục xây lắp PCCC, nên HSMT đưa ra tiêu chí trên là phù hợp.
Đối với tiêu chí máy móc, thiết bị, theo bà Vy, căn cứ quy mô, tính chất và yêu cầu cấp bách về tiến độ Dự án, HSMT đưa ra tiêu chí này là hợp lý. Trên thực tế, nhiều nhà thầu khi dự thầu có hợp đồng nguyên tắc thuê thiết bị, máy móc, nhưng khi trúng thầu và thi công thì chỉ huy động được 20% số lượng, dẫn tới không ít gói thầu chậm tiến độ. Còn về giấy phép khai thác mỏ vật liệu, để tiết kiệm chi phí đầu tư, khi thiết kế bản vẽ thi công phải tính toán phương án nguồn vật liệu phù hợp, đồng thời tận dụng được nguồn vật liệu tại địa phương. Việc yêu cầu nhà thầu có giấy phép khai thác mỏ vật liệu nhằm kiểm soát nguồn gốc, ngăn chặn tình trạng vật liệu khai thác không phép đưa vào sử dụng tại công trình. Tiêu chí này không hạn chế nhà thầu vì trên địa bàn có ít nhất 3 đơn vị được cơ quan chức năng cấp phép khai thác mỏ và nhà thầu có thể ký hợp đồng nguyên tắc cung ứng vật liệu.
Để xác minh nghi vấn thi công trước, đấu thầu sau, phóng viên Báo Đấu thầu đã khảo sát thực tế Dự án vào ngày 19/9 và ghi nhận có hoạt động bơm hàng ngàn m3 cát san lấp mặt bằng. Theo thông tin từ người dân, hoạt động này diễn ra cách thời điểm ngày 19/9 hơn 1 tháng. Tuy nhiên, đại diện Công ty TNHH Tân Lập cho biết, Dự án chưa được giải phóng mặt bằng, quyền sử dụng đất vẫn của người dân. Tân Lập có hợp đồng thuê tạm mặt bằng của người dân để dự trữ cát tận thu từ một dự án khác lân cận.
