Dự án do Công ty CP Than Núi Béo thuộc Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (Vinacomin) làm Chủ đầu tư, trực tiếp mời thầu, được khởi công xây dựng vào tháng 2/2012.
KTNN cho biết, tháng 2/2011, Hội đồng thành viên Vinacomin thông qua chủ trương đầu tư khi Dự án chưa có trong quy hoạch ngành than được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, chưa được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt quy hoạch xây dựng mặt bằng sân công nghiệp và cũng chưa được tổ chức cho vay vốn thẩm định phương án tài chính. Trong quá trình triển khai Dự án, tháng 9/2015, Vinacomin có văn bản đề nghị Công ty CP Than Núi Béo xem xét miễn cho các nhà thầu trong ngành không phải thực hiện các hình thức bảo lãnh tạm ứng và bảo lãnh thực hiện hợp đồng là không đúng quy định của pháp luật về đấu thầu. Chủ đầu tư đã ký hợp đồng trực tiếp với nhà thầu không thuộc một trong các hình thức lựa chọn nhà thầu theo quy định của Luật Đấu thầu khi chưa báo cáo xin chấp thuận của Thủ tướng. Việc phê duyệt kế hoạch đấu thầu, hồ sơ mời thầu của Dự án cũng không đúng quy định. Trong quá trình thực hiện, Chủ đầu tư không kịp thời ký phụ lục hợp đồng điều chỉnh và so với thời điểm phê duyệt đầu tư, Dự án đã chậm tiến độ 9 năm.
Từ kết quả kiểm tra, KTNN kiến nghị UBND tỉnh Quảng Ninh tổ chức kiểm tra, xác định trách nhiệm và xử lý các tập thể, cá nhân để xảy ra tồn tại trong việc cấp giấy phép xây dựng cho nhà thầu nước ngoài thực hiện Gói thầu số 19 thuộc Dự án chưa đúng thẩm quyền. KTNN đề nghị Vinacomin, Công ty CP Than Núi Béo tổ chức rà soát, xác định trách nhiệm tập thể, cá nhân để xử lý theo quy định của pháp luật đối với các tồn tại, hạn chế trong quá trình thực hiện đầu tư Dự án.
Ngày 21/7/2023, trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, lãnh đạo Vinacomin cho biết, các sai sót mà KTNN nêu tại Dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác hầm lò mỏ than Núi Béo đều có cơ sở. Việc chậm tiến độ Dự án tới 9 năm có nhiều nguyên nhân, trong đó có cả quãng thời gian dài bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19. Đây là dự án đầu tiên do ngành than tự thiết kế và thi công với nhiều hạng mục và công nghệ phức tạp. Công trình khai thác hầm lò mỏ than Núi Béo cũng là Dự án đầu tiên của Vinacomin do một đơn vị thành viên (Công ty CP Than Núi Béo) đứng ra làm Chủ đầu tư, trên cơ sở tham khảo, học tập công nghệ khai thác than hầm lò tiên tiến của thế giới. Lãnh đạo Vinacomin cho biết, dù đã rất nỗ lực, nhưng khi triển khai xây dựng một công trình hàng nghìn tỷ có nhiều đặc thù về công nghệ, lại là lần đầu tiên do người Việt triển khai nên không tránh khỏi lúng túng và vướng mắc.
Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Đấu thầu, tại Gói thầu 14A, Gói thầu 23 và Gói thầu 80 của Dự án, Công ty CP Than Núi Béo đã phê duyệt hồ sơ mời thầu không yêu cầu nhà thầu phải thực hiện bảo lãnh tiền tạm ứng theo quy định của Chính phủ. Tại Gói thầu 13, Gói thầu 14A, Gói thầu 19, Gói thầu 23, Gói thầu 28, Gói thầu 29 và Gói thầu 80, Chủ đầu tư đã ký hợp đồng trong đó không yêu cầu nhà thầu phải nộp bảo đảm thực hiện hợp đồng theo quy định của Luật Đấu thầu.
Nhà thầu trúng Gói thầu 23, 28, 29 và 80 của Dự án là Công ty Xây dựng mỏ hầm lò 1 - Vinacomin (từ năm 2018 đến nay, Công ty Xây dựng mỏ hầm lò 1 - Vinacomin và Công ty Xây dựng mỏ hầm lò 2 đã hợp nhất và đổi tên thành Công ty Xây lắp mỏ - Vinacomin). Tại Gói thầu số 23 Cung cấp, lắp đặt đường ống và cáp điện trong giếng đứng chính vận tải than và giếng đứng phụ vận tải vật liệu, giá trúng thầu của Công ty Xây dựng mỏ hầm lò 1 là 37,134 tỷ đồng (trúng thầu tháng 6/2016). Tại Gói thầu số 28 Xây dựng ngầm vận tải, thông gió chính +20-:- -50 (bao gồm cả rãnh gió và cúp tránh ngầm), giá trúng thầu là 39,524 tỷ đồng (trúng thầu tháng 6/2016). Tại Gói thầu số 29: Xây dựng thượng vận tải trung tâm -50-:- -48 khu 4 vỉa 11; lò xuyên vỉa -50 -:- -140 (đường gió bẩn); hầm trạm bơm mức -50 và lò chứa nước mức -50, giá trúng thầu là 73,196 tỷ đồng (trúng thầu tháng 11/2016). Tại Gói thầu số 80 Xây dựng lò nối 2 xuyên vỉa mức -140; thượng thông gió -250÷-140; lò xuyên vỉa thông gió chính mức -140 (đường gió sạch), giá trúng thầu là 63,837 tỷ đồng (trúng thầu tháng 8/2017).
