Các tổ chức tín dụng đang tiếp tục chia sẻ khó khăn với khách hàng thông qua việc cơ cấu nợ, giảm lãi suất cho vay, miễn, giảm nhiều loại phí giao dịch, trong đó có phí phát hành thẻ, phí rút tiền tại ATM. Tuy nhiên, các loại phí liên quan đến thẻ Visa và Mastercard không thể giảm phí hơn được nữa do các tổ chức thẻ quốc tế chưa có sự chia sẻ với các tổ chức tín dụng.
MỖI NĂM VISA VÀ MASTERCARD THU 270 ĐẦU PHÍ CÁC LOẠI
Theo kiến nghị của Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam gửi tổ chức thẻ quốc tế Visa, Mastercard, hiện nay cơ cấu phí của các tổ chức thẻ quốc tế áp dụng cho các ngân hàng tại Việt Nam rất phức tạp, với số lượng phí thu rất lớn, chia làm 3 nhóm chính gồm: phí áp dụng cho mảng phát hành; phí áp dụng cho mảng thanh toán và phí thu khác (liên quan đến hệ thống và các giao dịch tra soát).
Trung bình mỗi năm, tổ chức thẻ quốc tế Visa và Mastercard thu từ một ngân hàng khoảng 270 đầu phí các loại/1 tổ chức thẻ quốc tế, với tổng giá trị mỗi tổ chức thẻ quốc tế thu của các ngân hàng Việt Nam lên tới hàng trăm triệu USD/năm
Tổ chức thẻ quốc tế Visa thu 270 đầu phí các loại (thu mảng thanh toán là 102 đầu phí, thu từ mảng phát hành 135 đầu phí và thu khác là 33 đầu phí). Trong khi đó, tổ chức thẻ quốc tế Mastercard thu 268 đầu phí các loại (trong đó thu mảng thanh toán là 54 đầu phí, thu mảng phát hành 72 đầu phí và thu khác lên tới 142 đầu phí).
Hiệp hội Ngân hàng phân tích, trong cơ cấu phí thu của các tổ chức thẻ quốc tế, phí xử lý giao dịch chiếm khoảng 80% tổng phí thu từ ngân hàng. Tuy nhiên, phí xử lý giao dịch vừa thu theo số lượng giao dịch và vừa thu theo doanh số giao dịch, dẫn đến tình trạng thu phí chồng phí đối với 1 giao dịch.
Hiệp hội Ngân hàng lấy dẫn chứng, đó là trên 1 giao dịch thẻ, tổ chức thẻ quốc tế có thể thu 3-4 loại phí, bao gồm phí cấp phép (authorization), phí thanh toán (settlement), phí thương hiệu, phí chi tiêu trong/ngoài Việt Nam, phí dịch vụ và các loại phí khác theo loại giao dịch.
Đối với giao dịch không được cấp phép chuẩn chi, ngân hàng không thu được phí từ đơn vị chấp nhận thẻ nhưng vẫn phải trả phí cấp phép cho tổ chức thẻ quốc tế. "Có trường hợp ngân hàng phát hành đã gửi các bản tin giao dịch không thành công (Re-attempt) nhưng vẫn phải trả phí xử lý giao dịch đến trên 20 lần so với phí xử lý giao dịch thành công. Điều này là hết sức vô lý", văn bản khẳng định.
Đối với phí thu chiều phát hành, phí thu trên doanh số giao dịch tại nước ngoài cao gấp 10 - 50 lần so với giao dịch trong nước, trong khi phí thu trên số lượng giao dịch đối với giao dịch nước ngoài cao gấp 7-10 lần giao dịch trong nước.
Tương tự, đối với phí thu chiều thanh toán, ngân hàng thanh toán hiện phải trả phí thu trên doanh số giao dịch của thẻ do ngân hàng ngoài Việt Nam phát hành cao hơn từ 10-30 lần so với phí thu của giao dịch thẻ do ngân hàng trong nước phát hành, trong khi phí thu trên số lượng giao dịch tương ứng cao gấp 10 lần, đặc biệt đối với giao dịch có giá trị nhỏ, mức phí chênh lệch giữa giao dịch nước ngoài và giao dịch trong nước lên đến 40 lần.
Đối với chính sách thu phí không tuân thủ, các tổ chức thẻ quốc tế áp dụng tỷ lệ tối thiểu để được đánh giá tuân thủ, trong đó có doanh số giao dịch. Trường hợp thành viên không đáp ứng được tỷ lệ này, ngân hàng phải trả 1 khoản phí phạt dựa trên số tháng không tuân thủ, mức phí trung bình khoảng 2.500 USD/tháng (trường hợp ngân hàng phát hành có tỷ lệ dưới mức đạt yêu cầu 0,01% vẫn bị đánh giá không tuân thủ và phải trả phí phạt).
Trong khi đó, doanh số giao dịch thẻ chịu tác động của nhiều yếu tố khách quan, tùy thuộc vào tình hình thị trường trong từng thời kỳ, đặc biệt là giai đoạn bị ảnh hưởng của đại dịch Covid-19 như hiện nay, việc quy định tỷ lệ tuân thủ về báo cáo doanh số giao dịch và áp dụng phí phạt như hiện nay của các tổ chức thẻ quốc tế là rất bất hợp lý.
ĐỀ NGHỊ GIẢM PHÍ VÀ PHÚC ĐÁP
Trong bối cảnh toàn bộ nền kinh tế đang chịu ảnh hưởng tiêu cực của dịch Covid-19, mặc dù Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã đề nghị các tổ chức thẻ quốc tế xem xét miễn giảm phí ngay từ khi dịch bệnh còn chưa lan rộng như hiện nay, song tổ chức thẻ quốc tế vẫn chưa phúc đáp và không giảm phí cho các tổ chức tín dụng Việt Nam.
Do đó, Hiệp hội Ngân hàng kiến nghị, các tổ chức thẻ quốc tế cần đơn giản hóa cơ chế thu phí để tránh tình trạng thu phí chồng phí, áp dụng cơ chế thu 1 loại phí đối với 1 giao dịch.
Hiệp hội Ngân hàng đề nghị các tổ chức thẻ quốc tế phản hồi chính thức bằng văn bản trước ngày 10/9/2021 hoặc bố trí lịch làm việc với Hiệp hội vào trung tuần tháng 9 nhằm làm rõ những thắc mắc mà các tổ chức tín dụng Việt Nam đang yêu cầu tháo gỡ.
Cụ thể, chỉ thu theo số lượng giao dịch hoặc doanh số giao dịch; Chỉ áp dụng 1 mức phí đối với phí xử lý giao dịch rút tiền mặt, không phân biệt theo giá trị giao dịch; Chỉ thu phí đối với giao dịch thành công, không thu phí đối với giao dịch lỗi, đảm bảo loại trừ các tình huống duplicate giao dịch do attempt nhiều lần, trong đó quy định tổ chức thanh toán chỉ được tối đa 5 lần gọi thông tin xử lý.
Đồng thời, về phí xử lý giao dịch (processing fee), Hiệp hội Ngân hàng kiến nghị giảm tối thiểu 50% phí xử lý giao dịch đối với cả ngân hàng thanh toán và ngân hàng phát hành (bao gồm cả phí xử lý giao dịch thanh toán thẻ trực tuyến qua các cổng thanh toán quốc tế).
Đối với giao dịch giá trị nhỏ, đề xuất tổng các loại phí (không bao gồm phí interchange fee) thu trên 1 giao dịch giá trị nhỏ thu theo một mức tỷ lệ % và không quá 0,05% doanh số giao dịch để khuyến khích giao dịch chi tiêu giá trị nhỏ hàng ngày nhằm thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt. Miễn các phí xử lý giao dịch - phí thu theo số lượng Trung gian thanh toán (Third Party Agent) để khuyến khích phát triển mô hình dịch vụ qua Trung gian thanh toán...
Hiệp hội Ngân hàng đề nghị các tổ chức thẻ quốc tế phản hồi chính thức bằng văn bản trước ngày 10/9/2021 hoặc bố trí lịch làm việc với Hiệp hội vào trung tuần tháng 9 nhằm làm rõ những thắc mắc mà các tổ chức tín dụng Việt Nam đang yêu cầu tháo gỡ.
