ITA có phá sản?

Chỉ là tranh chấp giữa hai doanh nghiệp

Ngày 26-6, một trang thông tin điện tử đăng tải bài viết tựa đề: “Có quyết định mở thủ tục phá sản, sau 4 năm doanh nghiệp vẫn phớt lờ”, đề cập đến quyết định mở thủ tục phá sản ngày 25-1-2018 của Tòa án Nhân dân (TAND) TPHCM và quyết định ngày 15-4 chỉ định Quản tài viên quản lý, thanh lý tài sản của ITA.

Ngay sau thông tin này, NĐT nắm giữ CP ITA đua nhau “bán đổ, bán tháo” trong 2 phiên giao dịch ngày 27 và 28-6, khiến mã CP này giảm xuống chỉ còn chưa đầy 8.000 đồng/CP.

Trước thông tin bất lợi này, bà Đặng Thị Hoàng Yến (Maya Dangelas), Chủ tịch HĐQT ITA, đã có đơn giải thích về vụ việc này. Theo bà Yến, tòa án mở thủ tục phá sản đối với ITA dựa trên đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản của Công ty TNHH Thương mại dịch vụ xây dựng Quốc Linh (Quốc Linh).

Tuy nhiên, do Quốc Linh không đề nghị thi hành án theo Luật Thi hành án dân sự, mà yêu cầu mở thủ tục phá sản nhằm buộc ITA phải thanh toán cho Quốc Linh theo Bản án xét xử năm 2017 là hơn 21 tỷ đồng, và xét xử lại năm 2021 là gần 28 tỷ đồng.

Hiện ITA đang đề nghị xem xét lại bản án phúc thẩm ngày 5-1-2021 của TAND tỉnh Long An và Bản án sơ thẩm ngày 18-9-2020 của TAND huyện Đức Hòa (Long An), theo thủ tục giám đốc thẩm tại TAND Cấp cao tại TPHCM. Nguyên nhân là do ITA cho rằng đã có nhiều điểm sai trong 2 bản án trên.

Theo bà Yến, điểm thứ nhất là ITA và Quốc Linh không có giao dịch kinh tế, ITA chỉ đóng vai trò là người có quyền và nghĩa vụ liên quan. Cụ thể, CTCP Phát triển đô thị Việt Nam (VietNam Land) và Quốc Linh đã ký các hợp đồng kinh tế để bơm cát san lấp Khu công nghiệp Tân Đức (Long An). Tuy nhiên, đến tháng 5-2020, Tổng giám đốc VietNam Land đã bị sa thải vì móc nối với các nhà thầu, kê khống khối lượng lên nhiều lần rồi rút tiền chia nhau. Hiện ông này đã bỏ trốn về Mỹ. 

Ngày 9-12-2011, Quốc Linh có đơn khởi kiện VietNam Land tại TAND huyện Đức Hòa, yêu cầu doanh nghiệp này phải trả cho Quốc Linh số tiền hơn 14 tỷ đồng, bao gồm: tiền nợ gốc, tiền phạt vi phạm hợp đồng và tiền mua vật tư xây dựng. 

Đến ngày 20-9-2014, ITA bắt đầu bị liên đới sau khi Quốc Linh có đơn khởi kiện bổ sung, với nội dung yêu cầu ITA thanh toán cho doanh nghiệp số tiền hơn 14 tỷ đồng, vì ITA đang sở hữu, hưởng lợi cát của Quốc Linh. Nếu ITA không thực hiện việc trả tiền, thì đề nghị Tòa án tuyên hủy hợp đồng bán cát ngày 30-12-2009 để Quốc Linh thu hồi số cát chưa thanh toán.

Trong quá trình tranh chấp, ITA đã yêu cầu Quốc Linh xác định rõ vị trí đã thực hiện san lấp, để ITA cho xét nghiệm mẫu cát đất san lấp tại vị trí này và đối chứng với mỏ đất mà Quốc Linh đã khai rằng họ mua để thực hiện hợp đồng san lấp. Tuy nhiên, cả 3 lần ra hiện trường trước sự làm chứng của công ty tư vấn giám sát, Quốc Linh không chỉ ra được vị trí bơm cát mà họ đang khởi kiện đòi nợ. Dù vậy, ITA lại nhận được biên bản của Quốc Linh được 1 thẩm phán tòa án ký xác nhận Quốc Linh có san lấp cho KCN Tân Đức. 

Theo bà Yến, dù có những dấu hiệu bất thường nêu trên, nhưng đến ngày 16-1-2017, TAND huyện Đức Hòa tuyên án sơ thẩm buộc ITA liên đới cùng VietNam Land có trách nhiệm thanh toán cho Quốc Linh số tiền hơn 21 tỷ đồng, gồm hơn 14 tỷ đồng nợ gốc và hơn 7 tỷ đồng lãi vay. 

Sau quyết định của TAND huyện Đức Hòa, ITA đã có đơn kháng cáo phúc thẩm gửi đến TAND tỉnh Long An. Thế nhưng, đến tháng 5-2017, bản án phúc thẩm đưa ra cũng không thay đổi nhiều so với bản án sơ thẩm trước đó. Tiếp đến tháng 6-2017, ITA tiếp tục có đơn đề nghị xem xét vụ án theo thủ tục giám đốc thẩm gửi TAND Cấp cao tại TPHCM. Kết quả, ngày 4-7-2019, TAND Cấp cao tại TPHCM đã có quyết định hủy toàn bộ 2 bản án sơ thẩm và phúc thẩm, đồng thời đưa về xét xử lại từ cấp sơ thẩm. 

Như vậy theo bà Yến, việc buộc phá sản ITA là hết sức vô lý, bởi ITA có tài sản hơn 13.000 tỷ đồng, trong khi số tiền mà TAND huyện Đức Hòa buộc doanh nghiệp chi trả chiếm chưa tới 0,2% tổng giá trị tài sản.
HoSE phải vào cuộc

Về phía Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (HoSE), sau khi nhận được thông tin liên quan đến việc mở thủ tục phá sản ITA của TAND TPHCM, HoSE đã gửi Công văn 892 ngày 23-5 yêu cầu ITA xác minh và công bố thông tin.

Qua quá trình trao đổi với ITA bằng văn bản, ngày 14-6, HoSE đã có cuộc họp với đại diện ITA để làm rõ yêu cầu thực hiện công bố thông tin các quyết định của tòa án theo quy định. Tuy nhiên, đến cuối tháng 6, HoSE vẫn chưa nhận được công bố thông tin từ ITA.

Theo HoSE, căn cứ quy định tại Thông tư 96/2020 về công bố thông tin: “Công ty đại chúng phải công bố thông tin bất thường trong thời hạn 24 giờ kể từ khi nhận được thông báo của tòa án thụ lý đơn yêu cầu mở thủ tục phá sản doanh nghiệp”.

Hiện HoSE tiếp tục nhắc nhở và yêu cầu ITA xác nhận thông tin và công bố trong vòng 24 giờ kể từ khi nhận được công văn trên, các quyết định của tòa án theo quy định cùng những thông tin có liên quan đến quá trình xử lý vụ việc trong những năm qua để đảm bảo quyền lợi của cổ đông được tiếp cận nguồn thông tin chính thống từ phía ITA. 

Có thể thấy, sự việc liên quan đến Quốc Linh chắc chắn không thể khiến ITA phá sản, nhưng sự kiện này cho thấy sự thiếu minh bạch của một trong những doanh nghiệp niêm yết trên TTCK.

Thực tế, vụ lùm xùm này xảy ra từ khá lâu và qua nhiều cấp xét xử, nhưng đến nay cổ đông không hay biết do lãnh đạo doanh nghiệp giấu nhẹm. Thậm chí, cả cơ quan quản lý như HoSE cũng “mù tịt” thông tin về vụ kiện này. Và dù HoSE liên tục có công văn nhắc nhở, nhưng lãnh đạo doanh nghiệp vẫn “phớt lờ” không hồi đáp, ngoài tờ đơn “kêu cứu” được bà Yến gởi về từ… Mỹ, kèm theo cái tên rất Tây là “Maya Dangelas”.