Lãi suất qua đêm lao dốc, Ngân hàng Nhà nước đảo chiều hút tiền về
Ngân hàng Nhà nước cấp tập hút tiền về
Sau hơn một tuần bơm tiền liên tục, NHNN đã đảo chiều và tăng tốc rút ròng khối lượng tiền đồng về thông qua các giao dịch bán tín phiếu.
Cụ thể, trong phiên 15/2, NHNN thực hiện gần 30.000 tỷ đồng giao dịch bán tín phiếu và không thực hiện bất kỳ giao dịch mua kỳ hạn mới nào từ các thành viên thị trường. Như vậy, qua bán tín phiếu, NHNN rút về 30.000 tỷ đồng. Giá trị rút ròng trong phiên 15/2 đã tăng gấp đôi so với phiên liền trước (14/2).
Trong 30.000 tỷ đồng rút về, có gần 25.000 tỷ đồng được NHNN thực hiện với 9/9 thành viên tham gia/trúng thầu (kỳ hạn 7 ngày, lãi suất 5%/năm) và 5.000 tỷ đồng được rút về từ 9/3 thành viên tham gia/trúng thầu (kỳ hạn 91 ngày, lãi suất 5,75%/năm).
Xu hướng hút ròng khối lượng tiền VNĐ đã được NHNN thực hiện từ tuần trước (6-10/2) với khối lượng rút gần 76.600 tỷ đồng tính riêng qua các giao dịch mua - bán trên thị trường mở. Nếu tính cả lượng tiền đáo hạn từ các giao dịch bơm - rút tiền trước đó, tổng khối lượng hút ròng trên nghiệp vụ thị trường mở của NHNN vào tuần trước lên tới 142,4 nghìn tỷ đồng, khối lượng trên kênh tín phiếu và cầm cố đang lưu hành lần lượt là 85 nghìn tỷ và 29,3 nghìn tỷ đồng. Đây là tuần hút ròng cao nhất trong nhiều tháng trở lại đây.
Tuy nhiên, trong tuần trước, NHNN chỉ sử dụng tới công cụ bán kỳ hạn 7 ngày, đồng thời vẫn thực hiện các giao dịch mua đan xen, giá trị 1.000 - 3.000 tỷ đồng/phiên, để hỗ trợ thanh khoản các ngân hàng có nhu cầu.
Tuần này, sau 3 phiên giao dịch (13-15/2), nhà điều hành tiền tệ đã thực hiện bán kỳ hạn với giá trị gần 52.000 tỷ đồng, trong khi không thực hiện bất kỳ giao dịch mua mới nào.
Đáng chú ý, đến phiên 15/2, công cụ bán kỳ hạn 91 ngày đã được thực hiện lại sau khoảng 2 tháng tạm dừng. Việc sử dụng lại công cụ bán kỳ hạn 91 ngày cho thấy tín hiệu rút tiền rõ rệt từ NHNN.
Có thể thấy, xu hướng bơm - rút tiền của NHNN gần đây khá sát với thực tế thị trường. Theo đó, nhà điều hành bơm mạnh tiền vào dịp trước và sau Tết Nguyên đán 2023 khi nhu cầu tiền mặt của người dân tăng cao và lập tức rút tiền về khi ghi nhận lãi suất cho vay VNĐ qua đêm liên ngân hàng sụt giảm.
Các chuyên gia phân tích tại SSI Research nhận định, thanh khoản trên hệ thống ngân hàng đã tương đối ổn định trong tuần trước và NHNN linh hoạt sử dụng nghiệp vụ thị trường mở, trong đó xu hướng nghiêng nhiều về hút ròng.
Lãi suất liên ngân hàng giảm sâu
Bất chấp hoạt động hút ròng thanh khoản mạnh của NHNN, lãi suất VND trên thị trường liên ngân hàng vẫn tiếp tục lao dốc.
Đến hết phiên 14/2, lãi suất VND qua đêm (kỳ hạn chính chiếm hơn 95% khối lượng giao dịch) tiếp tục đi xuống chỉ còn 4,05% từ mức gần 6,3% vào hồi đầu tháng 2. Như vậy, lãi suất VND qua đêm đã thấp hơn so với lãi suất USD trên cùng thị trường (4,44%). Tuy nhiên, diễn biến này nếu không được điều chỉnh trong ngắn hạn sẽ tạo áp lực lên tỷ giá USD/VNĐ, khi các ngân hàng có xu hướng thu mua, găm giữ USD để cho vay hưởng lãi suất cao hơn so với VNĐ.
Lãi suất liên ngân hàng các kỳ hạn khác cũng giảm mạnh. Vào ngày 14/2, lãi suất các kỳ hạn 1 tuần, 2 tuần, 1 tháng tương ứng lần lượt là 4,45%/năm; 3,94%/năm và 6,43%/năm. Lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn 9 tháng cũng giảm từ mức 13%/năm vào 2 tuần trước đó còn 9,61%/năm vào ngày 14/2.
Hiện lãi suất huy động giảm về 8-9,5% đối với tiền gửi thông thường nhưng lãi suất cho vay vẫn ở mức trung bình khoảng 12-16%/năm. Các ngân hàng thương mại cũng đã có cuộc họp và thống nhất giảm lãi suất huy động 12 tháng tối đa từ 9,5% về 8,7%/năm.
Không chỉ lãi suất, doanh số giao dịch trên thị trường liên ngân hàng cũng giảm mạnh, từ mức 230.000-250.000 tỷ đồng/phiên hồi đầu tháng xuống còn khoảng 170.000-180.000 tỷ đồng/phiên trong những phiên gần đây.
Không chỉ quy mô vay mượn giữa các ngân hàng với nhau thu hẹp, nhu cầu vay cầm cố giấy tờ có giá (OMO) tại NHNN cũng giảm dần từ đầu tuần trước.
Lãi suất và nhu cầu vay mượn trên thị trường liên ngân hàng đều giảm mạnh cho thấy thanh khoản của các ngân hàng hiện dồi dào hơn nhiều so với giai đoạn trước.
Giới phân tích cho rằng, trong bối cảnh lãi suất huy động đi xuống, làm giảm khả năng huy động tiền gửi từ các ngân hàng, nguyên nhân chính khiến lãi suất qua đêm sụt giảm là việc NHNN đẩy mạnh các giao dịch mua ngoại tệ.
Công ty Chứng khoán VNDirect ước tính NHNN đã mua vào khoảng 3,6 tỷ USD kể từ đầu năm. Tương tự, Chứng khoán BSC cho biết, chỉ riêng trong tháng 1, NHNN đã mua thêm 2,78 tỷ USD (tương gần 65.200 tỷ đồng).
Trước đó, giới chuyên gia cũng dự báo sẽ có nhiều yếu tố hỗ trợ thanh khoản hệ thống ngân hàng trong năm 2023.
Chứng khoán Rồng Việt (VDSC) kỳ vọng với áp lực tỷ giá giảm bớt, NHNN có thể tận dụng cơ hội để tích trữ ngoại tệ, đồng thời là cũng một kênh hỗ trợ thanh khoản tiền đồng.
Chứng khoán KB kì vọng, cả năm 2023, nhà điều hành có thể mua 10 - 12 tỷ USD, tương ứng mức trung bình trong 10 năm từ 2012 - 2021, giúp gia tăng dự trữ ngoại hối trong bối cảnh nguồn cung ngoại tệ tốt đến từ thặng dư thương mại, kiều hối và FDI, vay nợ ròng nước ngoài
Thông thường, trong giai đoạn đầu năm, dòng vốn ngoại tệ khá tích cực. Giai đoạn này, NHNN thường thực hiện nghiệp vụ mua ngoại tệ nhằm bổ sung dự trữ ngoại hối và cung cấp thanh khoản cho thị trường.
Tuy nhiên, việc mua USD có thể khiến lượng tiền đồng được cung ứng ra thị trường tăng lên. Do đó, NHNN buộc phải hút tiền trên thị trường mở để tạo ra sự cân bằng, nhất là khi tỷ giá USD/VND tăng theo đà tăng của giá USD trên thế giới và lãi suất qua đêm trên thị trường liên ngân hàng giảm.
