Tại Dự thảo Nghị định quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động đang được lấy ý kiến, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội lần đầu tiên đề xuất mức lương tối thiểu theo giờ quy định cho 4 vùng. Cụ thể vùng 1 là 22.500 đồng/giờ, vùng 2 là 20.000 đồng/giờ, vùng 3 là 17.500 đồng/giờ và vùng 4 là 15.600 đồng/giờ.
ĐỀ XUẤT QUÁ THẤP SO VỚI TIỀN LƯƠNG TRÊN THỊ TRƯỜNG
Theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, việc mở rộng thêm lương tối thiểu giờ là để bảo vệ người lao động làm những công việc có tính chất linh hoạt, làm việc không trọn thời gian cho các hộ gia đình, các cơ cơ sở kinh doanh nhỏ lẻ như: Nhà hàng, siêu thị, quán cà phê...
Bởi lẽ, hiện nay việc sử dụng mức lương tối thiểu tháng làm căn cứ thoả thuận, trả lương theo ngày, giờ, tuần đối với người lao động nhóm này đang có sự cứng nhắc, thiếu cơ sở áp dụng linh hoạt, gây ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.
Đây là loại hình lương tối thiểu được quy định mới nhằm triển khai quy định của Bộ luật Lao động năm 2019. Các mức lương tối thiểu giờ được xác định dựa trên phương pháp quy đổi tương đương từ mức lương tối thiểu tháng và thời gian làm việc tiêu chuẩn theo quy định của Bộ luật Lao động.
Việc áp dụng phương pháp quy đổi tương đương nêu trên được Bộ lý giải là phù hợp với điều kiện cụ thể ở nước ta, khi lần đầu tiên quy định mức lương tối thiểu giờ, tránh tạo ra sự xáo trộn việc trả lương cho người lao động, gây ảnh hưởng tiêu cực tới tình hình quan hệ lao động trong doanh nghiệp.
Tuy nhiên, trước đề xuất của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, nhiều ý kiến bày tỏ mức lương đưa ra hiện là quá thấp so với mặt bằng chung của thị trường và mức sống tối thiểu của người lao động.
Tại Hà Nội, theo khảo sát của Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội, hiện nay tại sàn việc làm này mức lương theo giờ các đơn vị tuyển dụng đang trả cho người lao động thường dao động trong khoảng từ 20.000 - 80.000 đồng/giờ. Trong đó, lương nhân viên giúp việc theo giờ đang được trả cao nhất với mức từ 50.000 - 80.000 đồng/giờ, thấp nhất là lương tạp vụ, phục vụ quán ăn, từ 18.000 - 25.000 đồng/giờ.
Ông Vũ Quang Thành, Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ việc làm Hà Nội cho biết, tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM, mức lương trả theo giờ cần được tính toán cao hơn nhiều, bởi lẽ người lao động tại các thành phố lớn thường phải chi trả các chi phí sinh hoạt như tiền thuê nhà, ăn uống…đắt đỏ hơn các nơi khác.
Cũng cho rằng mức lương tối thiểu giờ được đề xuất thấp, bà Nguyễn Thị Lan Hương, Nguyên Viện trưởng Viện Khoa học, Lao động và Xã hội, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho rằng, đây là mức trần thấp nhất để có thể thỏa thuận tiền lương với mức cao hơn, còn theo quan điểm cá nhân, vị chuyên gia đề nghị lương tối thiểu giờ cần cao hơn từ 1,3 – 1,5 lần mức đề xuất thì mới đáp ứng được.
BẢO VỆ LAO ĐỘNG LÀM VIỆC BÁN THỜI GIAN
Trao đổi về vấn đề này, ông Lê Đình Quảng, Phó Trưởng Ban Chính sách pháp luật, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam cũng cho rằng, mức tiền lương tối thiểu theo giờ lẽ ra đã được quy định và có hiệu lực từ 1/1/2021 nhằm cụ thể hóa những quy định trong Bộ luật Lao động năm 2019.
Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh, mức lương tối thiểu vùng theo tháng cũng chưa được điều chỉnh, do đó hiện nay khi Hội đồng Tiền lương Quốc gia đề xuất tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/7/2022, đồng thời có bổ sung thêm lương tối thiểu giờ.
Chuyên gia của tổ chức công đoàn đánh giá, việc mở rộng thêm lương tối thiểu giờ sẽ góp phần hoàn thiện chính sách tiền lương tối thiểu của Việt Nam, tăng tính tương thích với các điều ước quốc tế mà Việt Nam đang đề xuất gia nhập. Đặc biệt, sẽ góp phần đảm bảo quyền lợi cho người lao động, nhất là người lao động làm việc không trọn vẹn theo ngày tháng trong khu vực kinh tế phi chính thức.
Liên quan đến vấn đề này, Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) trong báo cáo Cải cách tiền lương trong khu vực ngoài Nhà nước công bố năm 2018 cũng từng đưa ra đánh giá, ở nhiều quốc gia bao gồm cả Trung Quốc và Hàn Quốc, khi mức lương tối thiểu mới được quyết định, mức lương này được thể hiện cả theo giờ và theo tháng.
Tại Việt Nam, hiện nay, Hội đồng Tiền lương Quốc gia mới chỉ quyết định mức lượng tối thiểu theo tháng. Do đó, ILO khuyến nghị cần nghiêm túc xem xét việc điều chỉnh mức lương tối thiểu theo giờ bằng cách chia mức lương tối thiểu theo tháng cho số giờ làm việc thông thường hợp pháp trong một tháng. Xét đến các hình thức làm việc đa dạng, bao gồm công việc bán thời gian và công việc trong khu vực kinh tế phi chính thức, mức lương lương tối thiểu theo giờ sẽ giúp việc thực thi lương tối thiểu rõ ràng hơn.
