Thanh tra Chính phủ vừa có thông báo kết luận việc thực hiện đề án tái cơ cấu và xử lý nợ xấu giai đoạn 2013 - 2017. Theo kết luận này, việc thực hiện phương án tái cơ cấu, sáp nhập, cơ cấu lại tổ chức tín dụng sau sáp nhập được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) phê duyệt còn hạn chế, vi phạm.
Cơ quan thanh tra đã nêu ra với hàng loạt ngân hàng thương mại và thấy một số vi phạm về cho vay tại Ngân hàng TMCP Việt Á (VietABank), Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB), Ngân hàng TMCP Bắc Á (BacABank) và Ngân hàng TMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank).
Dự án đã có đầy đủ hồ sơ pháp lý về quyền sở hữu.
Cụ thể, tại Sacombank, tổng dư nợ tín dụng với 16 khách hàng của nhà băng này ở mức 15.372 tỷ đồng vào 31/12/2017 và 15.218 tỷ đồng vào 31/8/2018. Sacombank đã cho 9 doanh nghiệp vay với dư nợ bằng 48,52% vốn tự có của ngân hàng, lên tới 9.262 tỷ đồng.
9 doanh nghiệp này bao gồm: Công ty cổ phần Him Lam Thủ Đô, Công ty cổ phần Đầu tư Hồng Bàng, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Bảo Lộc, Công ty cổ phần Đầu tư TMDV Nam Thắng, Công ty cổ phần Thương mại xây dựng Công Phúc, Công ty cổ phần Hạ tầng Bảo Tín, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Việt Phú Mỹ, Công ty cổ phần Việt Hà, Công ty cổ phần Hiệp Ân.
Số doanh nghiệp trên vay vốn rồi nhận chuyển nhượng và đầu tư vào cùng một dự án bất động sản của Công ty SDI tại Sài Gòn.
“9 doanh nghiệp này không có mối quan hệ liên quan theo quy định Luật Các tổ chức tín dụng, không trực tiếp thực hiện dự án, mà vay vốn để chuyển cho bên thứ 3 qua hình thức ký hợp đồng nguyên tắc về chuyển nhượng các phân khu thuộc dự án”, văn bản nêu rõ.
Trong khi đó, ngân hàng chỉ thẩm định năng lực tài chính với khách hàng vay vốn thay vì đơn vị thực hiện dự án. Việc này dẫn tới tiềm ẩn rủi ro cho ngân hàng. Khi thanh tra, dự án đang khó khăn về pháp lý đất đai, làm tăng chi phí lãi vay, ảnh hưởng chất lượng tín dụng, kết quả kinh doanh của Sacombank.
Rủi ro về tài sản đảm bảo dùng thế chấp chung cho khoản vay của 9 khách hàng là toàn bộ các quyền tài sản/lợi ích từ dự án bất động sản trong điều kiện dự án chưa có đầy đủ hồ sơ pháp lý về quyền sở hữu dự án.
Bên cạnh đó, nhiều thiếu sót, vi phạm đã được cơ quan thanh tra nêu ra như một số khách hàng cung cấp số liệu cho Sacombank sai lệch với số tại cơ quan thuế. Sacombank cũng chưa kiểm soát chặt chẽ việc một số khách hàng cùng vay vốn tại ngân hàng này và ngân hàng khác để giải ngân cho hợp đồng chuyển nhượng phân khu thuộc dự án bất động sản của Công ty SDI.
Việc này dẫn tới rủi ro về tài sản đảm bảo dùng thế chấp chung cho khoản vay của 9 khách hàng là toàn bộ các quyền tài sản, lợi ích từ dự án bất động sản khi dự án chưa có đầy đủ các hồ sơ pháp lý về quyền sở hữu.
Đại diện của công ty SDI cho biết những khoản nợ liên quan đến dự án bất động sản nêu trên đã thực hiện thanh lý hợp đồng 100% vào năm 2021, do vậy đến thời điểm hiện nay sẽ không có rủi ro về tài sản. Hiện tại, dự án đã có đầy đủ hồ sơ pháp lý về quyền sở hữu.
Đáng chú ý, Thanh tra Chính phủ cho biết, Sacombank đã thiếu sót trong thẩm định điều kiện cho vay vốn, như phương án vay vốn không đảm bảo khả thi với Công ty TNHH Đầu tư và phát triển bất động sản Office 85; Công ty cổ phần Đầu tư Long Biên, Công ty cổ phần Đồng Tâm.
Khả năng tài chính để trả nợ của một số khách hàng, như Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển Bất động sản Dấu ấn Sài Gòn, Công ty TNHH Vina Alliance, Công ty TNHH Bất động sản Trí Đức, chưa được đảm bảo.
Sacombank cũng cho khách hàng là Công ty TNHH Bất động sản Trí Đức vay vốn để mua 62% phần vốn góp và thế chấp bằng chính phần vốn góp của doanh nghiệp này trong 3 năm. Bản chất việc cấp tín dụng này tương tự việc cấp tín dụng để đầu tư, kinh doanh cổ phiếu.
