Báo cáo hợp nhất 9 tháng của Ngân hàng TMCP Quốc dân (NCB - mã chứng khoán: NVB) vừa công bố cho thấy tỷ lệ nợ xấu của nhà băng này tăng vọt từ 3% hồi đầu năm lên 14,7% vào cuối tháng 9.
Từ trước đó, giới chuyên gia tài chính ngân hàng từng nhiều lần cảnh báo tác động của dịch Covid-19 tới tình hình sản xuất kinh doanh và khả năng trả nợ của người vay sẽ gây áp lực lớn tới diễn biến nợ xấu tại các ngân hàng.
Đặc biệt, giới chuyên gia đều cùng đưa ra nhận định Thông tư 14/2021 về cơ cấu lại thời hạn trả nợ, miễn giảm phí, giữ nguyên nhóm nợ cho khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 hết hiệu lực từ cuối tháng 6 sẽ khiến vấn đề nợ xấu tại các ngân hàng nổi rõ hơn.
*Chất lượng nợ cho vay của NCB (Đơn vị: Tỷ đồng)
| Nợ cho vay | Cuối quý III | Đầu năm | Thay đổi (%) |
| Nợ nhóm 1 | 35.652 | 37.210 | -4,1 |
| Nợ nhóm 2 | 2.863 | 3.154 | -9,2 |
| Nợ nhóm 3 | 2.462 | 603 | 308 |
| Nợ nhóm 4 | 2.831 | 181,5 | 1459 |
| Nợ nhóm 5 | 1.253 | 464,8 | 721 |
Tuy nhiên, nợ xấu tăng vọt lên 14,7% tại NCB cũng là hiện tượng lạ trong bối cảnh nhiều ngân hàng đều giữ tỷ lệ nợ xấu nội bảng dưới mức 3%.
Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, một nhà băng không kiểm soát được nợ xấu dưới mức này sẽ bị giới hạn nhiều hoạt động. Đơn cử, theo quy định tại Thông tư 16/2021 thì ngân hàng sẽ không được mua trái phiếu doanh nghiệp hay theo Thông tư 22/2019, ngân hàng không được cấp tín dụng cho khách hàng đầu tư kinh doanh cổ phiếu cũng như mua, nắm giữ cổ phiếu các ngân hàng khác.
Tính đến hết quý III, tổng dư nợ cho vay khách hàng của NCB tăng 8,4% so với đầu năm lên 45.163 tỷ đồng. Trong đó, nợ nhóm 3 tăng hơn 3 lần, nợ nhóm 2 tăng 14 lần, nợ nhóm 5 tăng gần 3 lần. Số dư nợ xấu của ngân hàng tăng gấp 5,3 lần so với cùng kỳ, từ 1.249 tỷ đồng lên 6.648 tỷ đồng.
Dù thế trong 9 tháng, NCB cũng đã tăng cường trích lập dự phòng rủi ro cho các khoản cho vay, tăng 31% lên 906 tỷ đồng.
Kết quả kinh doanh quý III của NCB đi ngược với bức tranh chung của ngành ngân hàng khi lỗ gần 200 tỷ đồng. Lũy kế 9 tháng đầu năm, lãi trước thuế của NCB âm 180 tỷ đồng, cùng kỳ năm ngoái vẫn lãi gần 206 tỷ đồng.
NCB lỗ trước thuế gần 200 tỷ đồng trong quý III (Ảnh: NCB).
Nguyên nhân chính của việc sụt giảm lợi nhuận là thu nhập lãi thuần trong quý III ghi nhận lỗ 2,1 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ năm trước mang về gần 440 tỷ đồng. Lãi thuần mảng mua bán chứng khoán đầu tư giảm 55,7% mang về 24,2 tỷ đồng.
Trong khi đó các mảng hoạt động khác như dịch vụ, kinh doanh ngoại hối vẫn có sự tăng trưởng. Tuy vậy, nguồn thu nhập này chiếm tỷ trọng không đáng kể.
Theo lý giải của ngân hàng này, lợi nhuận giảm do NCB đã thực hiện thoái lãi, ngừng dự thu và trích lập dự phòng đối với nợ quá hạn, nợ xấu, đồng thời trích lập dự phòng theo phương án cơ cấu lại, bên cạnh đó là áp dụng chính sách hỗ trợ khách hàng chịu ảnh hưởng bởi Covid-19.
NCB cũng cho biết trong 9 tháng đã xử lý và thu hồi nợ tồn đọng, tăng trích lập dự phòng rủi ro với những khoản nợ có khả năng chuyển xấu và phân loại khách hàng đúng tình trạng khoản nợ theo quy định của Thông tư 41/2021 của Ngân hàng Nhà nước.
Trong báo cáo giải trình gửi Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, phía NCB cho biết thu nhập phi tín dụng của ngân hàng 9 tháng đầu năm tăng 173 tỷ đồng, tương đương 122%. Trong đó thu nhập thuần từ hoạt động mua bán chứng khoán đầu tư tăng 76 tỷ đồng, thu nhập thuần từ hoạt động dịch vụ tăng 34 tỷ đồng, thu nhập thuần từ hoạt động kinh doanh ngoại hối tăng 5 tỷ đồng.
Tuy nhiên mức tăng phi tín dụng không thể bù đắp được mức giảm của thu nhập lãi, giảm 637 tỷ đồng và chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tăng gần 69 tỷ đồng, dẫn đến khoản lỗ lớn.
Tính đến cuối tháng 9, tiền gửi của khách hàng tại NCB là 64.334 tỷ đồng, giảm 0,3% so với đầu năm. Đây là năm thứ 2 liên tiếp tiền gửi chảy vào hệ thống NCB ghi nhận chiều hướng đi xuống.
