Ảnh minh họa.
Điểm khác biệt
Trong khi đồng nhân dân tệ kỹ thuật số thu hút sự chú ý rộng rãi khi so sánh với tiền điện tử dựa trên blockchain, thực tế là các CBDC hầu như khác nhau như bitcoin so với tiền mặt trong tài khoản ngân hàng.
Điều này là do blockchain không có khả năng được sử dụng để đúc CBDC. Các công nghệ cơ sở dữ liệu khác phù hợp hơn để mở rộng quy mô trên toàn bộ quần thể. Khi nó được tạo ra vào năm 2009, tài sản lớn nhất của blockchain là nó là loại tiền tệ ngang hàng đầu tiên không cần cơ quan quản lý trung tâm hoặc máy chủ. Các CBDC rõ ràng không hoạt động như vậy, vì chúng sẽ là một phần của nguồn cung tiền lớn hơn do ngân hàng trung ương trực tiếp quản lý.
Jan Ondrus, phó chủ nhiệm khoa và phó giáo sư hệ thống thông tin tại cơ sở Châu Á - Thái Bình Dương của Trường Kinh doanh ESSEC ở Singapore, người đã nghiên cứu về thanh toán di động, cho biết: “Nếu chúng ta xem xét các công nghệ cơ sở dữ liệu hiện đại, chúng đủ tốt để đảm bảo giao dịch trong hai thập kỷ”.
Các blockchain công khai như bitcoin là mã nguồn mở và không có bất kỳ trung gian nào. Mặt khác, CBDC được tập trung hóa theo định nghĩa. Giá trị của chúng đến từ niềm tin và sự tín nhiệm hoàn toàn của các tổ chức tạo ra chúng, không phải trực tiếp từ công nghệ làm nền tảng cho tiền tệ…
E-CNY hoạt động như thế nào?
Hệ thống cơ bản quản lý e-CNY có thể được tóm tắt là “một đồng xu, hai cơ sở dữ liệu, ba trung tâm”, như được giải thích trong bài báo “Các loại tiền tệ kỹ thuật số: Mỹ, Trung Quốc và Thế giới ở ngã tư” từ Viện Hoover của Đại học Stanford, tư duy bảo thủ. Bài báo trích dẫn nghiên cứu của CBDC Trung Quốc từ trước khi ra mắt đồng nhân dân tệ kỹ thuật số.
Hệ thống quản lý một đồng tiền (e-CNY) thông qua cơ sở dữ liệu phát hành và cơ sở dữ liệu giao dịch tại các ngân hàng thương mại. Như tên gọi, hệ thống này là cơ sở dữ liệu quản lý đồng tiền do ngân hàng trung ương chuyển cho các ngân hàng thương mại, còn cơ sở dữ liệu sau là hệ thống cơ sở dữ liệu phân tán truyền thống hơn mà qua đó các ngân hàng giám sát lượng cung tiền của họ.
Hệ thống được giám sát thông qua “ba trung tâm”: trung tâm đăng ký, trung tâm xác thực và trung tâm dữ liệu lớn.
Các trung tâm đăng ký là nơi lưu giữ hồ sơ của chủ sở hữu e-CNY. Các trung tâm này theo dõi danh tính của chủ sở hữu e-CNY, giao dịch của họ cũng như việc lưu hành, mua lại và vòng đời của tiền kỹ thuật số.
Trung tâm xác thực có lẽ là một phần của hệ thống gần nhất với tiền điện tử, vì nó quản lý các khóa mã hóa cần thiết để xác minh các yêu cầu giao dịch. Đối với người dùng cao cấp, chẳng hạn như các tổ chức lớn, trung tâm này được quản lý bằng cơ sở hạ tầng khóa công khai (PKI). Khác các loại mật mã dựa trên danh tính có thể được sử dụng cho người dùng bán lẻ.
Cuối cùng, trung tâm dữ liệu lớn xử lý dữ liệu giao dịch để theo dõi các hoạt động bất hợp pháp.
Tương tự như các hệ thống thanh toán di động khác đã tồn tại ở Trung Quốc trong nhiều năm, chẳng hạn như WeChat Pay của Tencent Holdings và Alipay của Ant Group, e-CNY được chuyển giữa các ví kỹ thuật số bằng cách sử dụng mã phản hồi nhanh (QR). Ví quản lý các khóa mật mã cho e-CNY, là cơ chế ngăn chặn chi tiêu gấp đôi, tạo điều kiện cho các loại tiền kỹ thuật số.
Một điểm khác biệt quan trọng giữa hệ thống này và tiền điện tử phi tập trung là e-CNY vẫn được phân phối thông qua các ngân hàng và các tổ chức tài chính đã được xác minh khác. Ưu điểm của phương pháp này giúp hạn chế tình trạng dư thừa trong việc theo dõi nguồn cung tiền và ngăn chặn tình trạng quá tải của ngân hàng trung ương trong việc quản lý các dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng.
Phương pháp này cũng tránh phá hoại hệ thống tiền tệ đã được thiết lập, điều mà nhiều ngân hàng trung ương lo ngại có thể gây mất ổn định.
Đã có một số suy đoán rằng bằng cách cung cấp ứng dụng, e-CNY có thể làm suy yếu các ví kỹ thuật số khác như WeChat Pay và Alipay.
Tuy nhiên, PBOC cho biết e-CNY không cạnh tranh với các ví kỹ thuật số tư nhân, vì chúng "không thuộc cùng một thứ nguyên".
Phó Giáo sư Ondrus về Hệ thống Thông tin và Phó Chủ nhiệm Khoa, ESSEC Châu Á Thái Bình Dương cho biết: “Chúng là những chiếc ví… Bên trong chiếc ví đó, chúng có thể có nhiều loại tiền tệ. Vì vậy, đối với WeChat và Alipay, ở một mức độ nào đó, nó chỉ là thêm một loại tiền tệ nữa vào những gì họ cung cấp trong dịch vụ. Vì vậy, tôi không coi [e-CNY] là mối đe dọa trực tiếp”.
Cả WeChat Pay và Alipay hiện đều hỗ trợ e-CNY. Ông Ondrus lưu ý rằng ứng dụng e-CNY có thể là một đối thủ cạnh tranh tiềm năng nếu có đủ người tiêu dùng thực hiện chuyển đổi, nhưng việc giữ tiền trong các hệ thống khác đi kèm với những lợi thế như tích lũy lãi suất.
Các hệ thống của bên thứ ba cũng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc sử dụng e-CNY bên ngoài Trung Quốc đại lục. Hồng Kông hiện đang thử nghiệm việc sử dụng e-CNY trong thành phố thông qua Hệ thống thanh toán nhanh hơn (FPS) tại địa phương. PBOC cho biết vào cuối năm 2021 rằng một kịch bản trong tương lai có thể liên quan đến việc khách du lịch Trung Quốc đến thăm thành phố và thanh toán bằng nhân dân tệ kỹ thuật số, trong khi các thương gia tự động nhận HKD.
CBDC có an toàn hơn tiền điện tử không?
Có lẽ một trong những điều đáng ngạc nhiên nhất về bitcoin là nó đã tồn tại rất lâu mà không có bất kỳ lỗi bảo mật lớn nào được tìm thấy trong chuỗi khối.
Tuy nhiên, các chuyên gia bảo mật đã đưa ra những lo ngại về công nghệ sổ cái phân tán. Báo cáo đã khuyến nghị việc sử dụng “các giao thức đồng thuận đã được chứng minh và các nguyên bản về mật mã” để triển khai CBDC.
Một trong những điểm yếu cơ bản của các blockchain công khai truyền thống như bitcoin là không thể thay đổi khóa mật mã. Ví được xác định bằng khóa công khai, được khớp với khóa riêng được sử dụng để truy cập vào ví đó.
Người dùng chỉ có thể tạo ví mới và chuyển mã, nhưng điều này cũng có nghĩa là tạo khóa công khai mới. Vì vậy, nếu ví trước đó đã bị xâm phạm, chẳng hạn như thông qua một cuộc tấn công lừa đảo, mọi người có khóa đó sẽ phải được thông báo về sự thay đổi.
Theo Amnon Samid, Giám đốc điều hành của BitMint, một công ty hoạt động trên các giải pháp kháng lượng tử cho các loại tiền kỹ thuật số, thuật toán khóa công khai và riêng tư cố định là một trong những vấn đề lớn đối với các loại tiền tệ dựa trên blockchain.
Theo PBOC, một cách mà các ngân hàng và các tổ chức khác đã tìm cách giảm thiểu rủi ro đối với tiền kỹ thuật số là thông qua xác minh dựa trên tài khoản. Hệ thống hai tầng của e-CNY là một phần dựa trên tài khoản. từ việc phân phối rộng rãi hơn e-CNY, điều mà các ngân hàng trung ương khác, bao gồm cả Cơ quan tiền tệ Hồng Kông, đồng ý là rất quan trọng để đảm bảo CBDC.
Tuy nhiên, một hạn chế của tiền tệ kỹ thuật số dựa trên tài khoản là chúng có thể bị hạn chế khi nói đến thanh toán ngoại tuyến và ẩn danh, điều mà ông Samid cho biết yêu cầu một hệ thống dựa trên mã thông báo. Các mã thông báo được bảo mật bằng mật mã như những mã được sử dụng trong tiền điện tử có thể được chuyển ngoại tuyến bằng cách sử dụng cái được gọi là ví phần cứng. Một số công ty đang chuẩn bị cho một tương lai trong đó e-CNY có thể được chuyển qua ví phần cứng.
Tuy nhiên, các ngân hàng trung ương lo sợ một mô hình hoàn toàn phi tập trung vì nó có thể gây khó khăn hơn trong việc theo dõi nguồn tài trợ cho các hoạt động tội phạm. PBOC cho biết ví e-CNY ít đặc quyền nhất là ẩn danh, nhưng yêu cầu đăng ký tên thật để chuyển lên cấp cao hơn.
Điều này đã dẫn đến lo ngại rằng một số biện pháp bảo mật cho tiền tệ kỹ thuật số có thể phải trả giá bằng quyền riêng tư.
Mặc dù tất cả các loại tiền kỹ thuật số ngày nay đều được bảo mật bằng cách sử dụng các phương pháp mật mã đã được chứng minh, nhưng không có gì đảm bảo rằng một ngày nào đó tiền mã hóa sẽ không thể bẻ khóa được.
Điều này làm dấy lên lo ngại rằng các cơ quan nhà nước như chính phủ Mỹ và Trung Quốc đang ngồi trên đống dữ liệu mã hóa cho đến khi công nghệ tiến bộ đến mức có thể giải mã được.
Điều này có thể xảy ra vào một thời điểm thông qua việc sử dụng máy tính lượng tử, mà ông Samid cho biết là mối đe dọa đối với tiền tệ kỹ thuật số và sự ổn định tài chính, mặc dù nó có thể giải quyết được.
Fed Boston cũng cảnh báo về những rủi ro liên quan đến tính toán lượng tử, nhưng cho biết rằng hệ thống được đề xuất trong Dự án Hamilton là "được chuẩn bị tốt cho sự chuyển đổi như vậy và có thể vẫn là một hệ thống an toàn lâu dài trong thế giới hậu lượng tử". Điều này sẽ yêu cầu "sửa đổi tối thiểu" đối với mật mã của nó, hoặc nó có thể được thay thế bằng một giải pháp thay thế hậu lượng tử được tiêu chuẩn hóa trong tương lai.
Nhận thức được rủi ro này, Nhà Trắng gần đây đã ban hành một bản ghi nhớ kêu gọi chuyển sang mật mã kháng lượng tử để giảm thiểu “càng nhiều rủi ro lượng tử càng khả thi vào năm 2035”.
