Thanh tra Chính Phủ (TTCP) vừa công bố kết luận thanh tra một số dự án đầu tư xây dựng từ nguồn vốn ngân sách, nguồn vốn vay, việc chuyển đổi, chuyển nhượng, nhà đất của cơ quan Nhà nước, doanh nghiệp Nhà nước, nhà đất có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP Hà Nội giai đoạn 2003-2016.
Theo đó, giai đoạn này, UBND TP Hà Nội đã tích cực đưa các cơ sở sản xuất trong khu vực nội thành không còn phù hợp hoặc gây ô nhiễm ra ngoại thành. Các khu đất cũ sau đó được chuyển mục đích sử dụng làm văn phòng, nhà ở, khách sạn, trung tâm thương mại...
Tuy nhiên, TTCP đã chỉ ra rằng, trong số các khu đất được chuyển đổi có dự án Hà Nội không tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư mà tự thỏa thuận theo hình thức hỗ trợ dẫn đến số tiền thu về cho ngân sách Nhà nước thấp. Đơn cử như dự án Tổ hợp công trình văn phòng làm việc, kinh doanh thương mại và căn hộ cao cấp tại 167 Thụy Khuê (tên thương mại là dự án Five Star West Lake) do Công ty CP quan hệ quốc tế đầu tư sản xuất (CIRI – thuộc Tập đoàn GFS) làm chủ đầu tư.
Ngoài ra cũng có một số dự án cũng gặp tình trạng tương tự như dự án số 1 Phùng Chí Kiên, dự án 365A Minh Khai, dự án Rivera Park 69 Vũ Trọng Phụng, dự án Sakura Tower 47 Nguyễn Tuân, dự án King Palace số 108 Nguyễn Trãi, dự án Aqua Central 44 Yên Phụ...
Phối cảnh dự án Five Star West Lake.
Theo Kết luận thanh tra, dự án Five Star West Lake có diện tích sử dụng đất 2.672m2, tổng mức đầu tư 300 tỷ đồng; tiến độ thực hiện dự án từ quý III/2017 đến quý III/2019. Tiền sử dụng phải nộp của dự án là hơn 59 tỷ đồng.
Ngoài ra, việc xác định tiền sử dụng đất của dự án cũng có vi phạm. Theo đó, việc UBND TP Hà Nội phê duyệt tiền sử dụng đất tại quyết định số 7396 ngày 31/12/2015 đã không loại khoản thu nhập chịu thuế tính trước 5,5% trong suất đầu tư, và đưa khoản chi phí kiểm định và chứng nhận phù hợp chất lượng (1%) chi phí xây dựng vào tổng chi phí phát triển để giảm trừ khi xác định giá thu tiền sử dụng đất là không đúng quy định tại Thông tư 36 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Được biết, dự án Five Star West Lake có quy mô 14 tầng nổi, 3 tầng hầm, gồm 32 căn hộ để ở và 38 căn hộ dịch vụ. Dự án này quảng bá có vị trí đắc địa trên khu đất "kim cương" 167 Thụy Khuê - 162 Hoàng Hoa Thám (quận Tây Hồ, Hà Nội).
Bức tranh tài chính màu xám của CIRI
Theo tìm hiểu, Công ty CP quan hệ quốc tế đầu tư sản xuất CIRI (trụ sở chính tại số 508 đường Trường Chinh, quận Đống Đa, TP.Hà Nội) là pháp nhân trung tâm của Công ty Cổ phần Quan hệ quốc tế - Đầu tư sản xuất (Tập đoàn GFS), có trụ sở chính tại số 508 đường Trường Chinh, quận Đống Đa, TP. Hà Nội.
Tập đoàn GFS có tiền thân là Trung tâm Quan hệ quốc tế - Đầu tư, thành viên của Tổng công ty Công trình giao thông 8 (CIENCO 8) thuộc Bộ Giao thông Vận tải, được lập ra năm 1997. Lĩnh vực hoạt động của Trung tâm khi đó là lắp ráp và sản xuất xe máy.
Sau khi được cổ phần hóa vào năm 2005, GFS đã chuyển đổi hoạt động theo mô hình đầu tư chuyên nghiệp. Đến hết năm 2019, tập đoàn này đã có tổng cộng 12 đơn vị thành viên, hoạt động trong 3 lĩnh vực mũi nhọn là tài chính, xây dựng, năng lượng. Ngoài ra, tập đoàn cũng đầu tư vào một số lĩnh vực như bất động sản, khoa học - công nghệ, nông nghiệp hữu cơ công nghệ cao.
Chủ tịch HĐQT của CIRI là ông Phạm Thành Công với tỷ lệ sở hữu 34,63%. Ông Công cũng đồng thời giữ chức danh lãnh đạo của nhiều đơn vị thành viên trong hệ thống Tập đoàn GFS.
Tuy nhiên, mang danh một chủ đầu tư bất động sản, là doanh nghiệp hạt nhân của Tập đoàn GFS, CIRI được trực tiếp làm chủ đầu tư của nhiều dự án như Five Star Mỹ Đình, Five Star West Lake, Five Star Residence… nhưng thực tế CIRI lại sống nhờ vào đầu tư tài chính. Đã thế, hoạt động kinh doanh của công ty lại ngày một đi xuống.
Theo đó, trong giai đoạn 2017 – 2019, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của CIRI giảm liên tục, từ 631 tỷ đồng xuống 508 tỷ đồng rồi xuống 463 tỷ đồng.
Biên lãi gộp “mỏng dính” với lợi nhuận gộp thực đạt chỉ đạt: 7,7 tỷ đồng, 5,3 tỷ đồng và 3,6 tỷ đồng.
So với các khoản chi phí lớn và liên tục gia tăng (như chi phí tài chính tăng từ 50 tỷ đồng lên 85 tỷ đồng, chi phí quản lý tăng từ 8,7 tỷ đồng lên 35,5 tỷ đồng), khoản lợi nhuận gộp này không khác gì “muối bỏ biển”.
Bởi vậy, “cứu tinh” cho toàn bộ hoạt động kinh doanh của CIRI là các khoản đầu tư tài chính. Trong giai đoạn trên, doanh thu tài chính của công ty lên tới hàng trăm tỷ đồng, lần lượt là: 378,8 tỷ đồng, 127,6 tỷ đồng và 127,8 tỷ đồng. Đây là khoản thu từ lãi cho vay, cổ tức và lợi nhuận được chia.
Dù vậy, do doanh thu tài chính suy giảm liên tục, lãi trước thuế của CIRI cũng trong xu hướng “đổ đèo”, sụt giảm cực mạnh từ 328,6 tỷ đồng xuống 68 tỷ đồng rồi chỉ còn 10,4 tỷ đồng. Tính ra trong 3 năm, lãi trước thuế của công ty giảm hơn 30 lần!
Một điều đáng chú ý hơn nữa khi xem xét tình hình kinh doanh của CIRI là vấn đề dòng tiền. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho thấy trong giai đoạn 2017 – 2019, dòng tiền kinh doanh của công ty chỉ dương vào năm 2017, còn 2 năm sau đó đều rơi vào tình trạng âm nặng, lần lượt là -278 tỷ đồng và -51 tỷ đồng.
Dòng tiền kinh doanh biểu thị cho việc hoạt động kinh doanh có thu được tiền về không. Dòng tiền âm có nghĩa rằng công ty chỉ ghi nhận lãi trên sổ sách chứ không thu được tiền về. Để bù đắp dòng tiền, doanh nghiệp có nhiều lựa chọn, hoặc giảm chi đầu tư, hoặc thanh lý tài sản, hoặc tăng cường đi vay.
