Thu hồi khu "đất vàng" 125 Trần Phú trước ngày 31/12/2023
Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam tiền thân là Liên hiệp các xí nghiệp Thuốc lá Việt Nam, được thành lập theo Quyết định số 108 - HĐBT ngày 05/4/1985 của Hội đồng Bộ trưởng. Ngày 23/6/2010, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 932/QĐ-TTg chuyển đổi sang mô hình Công ty TNHH MTV do Nhà nước làm chủ sở hữu, nắm giữ 100% vốn điều lệ và giao cho Bộ Công thương đại diện chủ sở hữu. Đến ngày 10/11/2018, Bộ Công Thương bàn giao quyền đại diện chủ sở hữu Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam sang Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, Hội đồng thành viên Tổng Công ty là đại diện chủ sở hữu trực tiếp tại doanh nghiệp.
Tuy nhiên, trong quá trình hoạt động, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam đã có nhiều tồn tại, hạn chế, thiếu sót, sai phạm. Nổi bật là việc thực hiện Dự án di dời và chuyển mục đích sử dụng đất tại 235 Nguyễn Trãi (Quận Thanh Xuân, TP. Hà Nội). Theo đó, Dự án kéo dài ảnh hưởng đến tiến độ di dời nhà máy Thuốc lá Thăng Long, đến hiệu quả sử dụng vốn của Tổng Công ty. Kể từ khi Thủ tướng Chính phủ cho phép thực hiện Dự án đến thời điểm hiện tại đã hơn 10 năm, nhiều cơ chế chính sách, pháp luật về đất đai, đầu tư, quản lý tài sản Nhà nước tại doanh nghiệp đã có sự thay đổi nhưng đến nay Dự án vẫn chưa được triển khai.
Bên cạnh đó, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam cũng đã có sai phạm trong việc thực hiện góp vốn Khu phức hợp tiêu chuẩn cao cấp, gồm khu trung tâm thương mại dịch vụ, khu cao ốc văn phòng, khu căn hộ cùng hệ thống hạ tầng kỹ thuật đồng bộ và hoàn chỉnh tại 152 Trần Phú (Quận 5, TP. Hồ Chí Minh). Cụ thể: “Không thực hiện đánh giá lại tài sản là không đúng quy định về quản lý tài sản doanh nghiệp Nhà nước; làm trái chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, vi phạm pháp luật về chuyển nhượng tài sản doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ khi chuyển nhượng 30.927,7 m2 tại 152 Trần Phú không xin phép Thủ tướng Chính phủ; không thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, có nguy cơ thất thoát tiền của Nhà nước, của doanh nghiệp”.
Để xảy ra những vi phạm nêu trên, Thanh tra Chính phủ xác định trách nhiệm thuộc về Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Ban Lãnh đạo Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam; Hội đồng thành viên, Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng Giám đốc, Ban Lãnh đạo Công ty TNHH MTV Thuốc lá Sài Gòn, Công ty TNHH MTV Thuốc lá Thăng Long, Công ty TNHH HTV Thuốc lá Hải Phòng, Công ty TNHH MTV Viện thuốc lá; Giám đốc, Ban Lãnh đạo Công ty Xuất nhập khẩu thuốc lá, Công ty Thương mại Thuốc lá, Công ty Thương mại miền Nam; Người đại diện phần vốn Nhà nước tại Công ty CP Ngân Sơn, Công ty CP Hòa Việt; các đơn vị, phòng, ban, cá nhân có liên quan thuộc Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam, thuộc các Công ty có các tồn tại, hạn chế, sai phạm thiếu sót thời kỳ để xảy ra sai phạm.
Từ kết quả thanh tra, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Uỷ ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp chủ trì cùng Bộ Tài chính, UBND TP. Hồ Chí Minh, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam và các bộ, ngành liên quan “thu hồi cơ sở nhà đất 30.927,7 m2 tại 152 Trần Phú và xử lý các phát sinh trong quá trình thu hồi cơ sở nhà đất này. Trong quá trình thực hiện nếu phát hiện dấu hiệu tội phạm hoặc đến ngày 31/12/2023 chưa thực hiện được việc thu hồi thì chuyển Cơ quan điều tra Bộ Công an để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật”.
Hiện trạng khu “đất vàng” 152 Trần Phú ra sao?
Liên quan đến khu đất 152 Trần Phú, được biết năm 2008, TP. Hồ Chí Minh đã cấp giấy chứng nhận đầu tư cho dự án tại 152 Trần Phú, với tên thương mại là Vina Square.
Tháng 10/2008, Công ty TNHH Vina Alliance được thành lập nhằm thực hiện dự án nêu trên và Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam góp vốn bằng một phần giá trị quyền sử dụng đất với các đối tác (cổ đông gồm: Pacific Alliance Land Limited chiếm 62%, Công ty TNHH Sơn Đông chiếm 10,5%, Vinataba chiếm 20%, Công ty Thuốc lá Sài Gòn chiếm 7,5%).
Tại báo cáo tài chính hợp nhất giai đoạn 01/01/2017 - 30/6/2017 cho thấy, vào ngày 13/6/2017, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam đã tiến hành chuyển nhượng cổ phần tại Công ty TNHH Vina Alliance cho Công ty TNHH Sơn Đông. Giá trị chuyển nhượng giữa hai bên là hơn 270 tỷ đồng. Trừ đi giá gốc của khoản đầu tư trên sổ kế toán, Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam thu về lợi nhuận hơn 94 tỷ đồng.
Cùng với đó, tháng 1/2017, Pacific Alliance Land Limited cũng hoàn tất thoái vốn khỏi Công ty TNHH Vina Alliance cho Công ty TNHH Bất động sản Trí Đức (thành lập vào tháng 10/2015). Sau đó, Công ty Thuốc lá Sài Gòn cũng rút khỏi Công ty TNHH Vina Alliance. Như vậy, cổ đông của Công ty TNHH Vina Alliance chỉ còn lại 2 thành viên là Công ty TNHH Sơn Đông nắm giữ 38% và Công ty TNHH Bất Động sản Trí Đức nắm giữ 62%. Sau khi Vinataba không còn quyền và tài sản tại Công ty Vina Alliance, Công ty Trí Đức đã đem phần vốn góp của mình đi thế chấp tại Công ty CP Chứng khoán Kỹ Thương (TCBS) với phần vốn góp thế chấp theo nguyên giá 744.000.000.000 đồng, tương đương 62% vốn điều lệ hiện tại của công ty Vina Alliance theo HĐ số 01/2019/HDTC/VAL/SGP-TD-TCBS ngày 04/11/2019.
Và từ ngày 15/7/2020 đến nay, Công ty TNHH Vina Alliance chỉ còn 1 cổ đông duy nhất là Cổ Tấn Anh Khoa (trú tại Phường 26, Quận Bình Thạnh, TP. Hồ Chí Minh) với tổng số vốn góp là 1.200.000.000 đồng, thời điểm góp vốn là ngày 14/7/2020.
