Từ 1-1-2023, người dân không còn phải xuất trình sổ hộ khẩu

Ngày 22-12, Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tổ chức phiên giải trình về việc thực hiện yêu cầu của Luật Cư trú, trong đó có quy định từ ngày 1-1-2023, sổ hộ khẩu (SHK), sổ tạm trú đã được cấp sẽ không còn giá trị.

Đã cập nhật hơn 100 triệu dữ liệu dân cư

Tại phiên giải trình, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết khoản 4 Điều 38 Luật Cư trú năm 2020 yêu cầu Chính phủ, bộ và các cơ quan có liên quan có trách nhiệm rà soát các văn bản quy phạm pháp luật thuộc thẩm quyền ban hành có nội dung quy định liên quan đến SHK, sổ tạm trú hoặc có yêu cầu xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với quy định của luật này, “hạn chế việc sử dụng thông tin về nơi cư trú là điều kiện để thực hiện các thủ tục hành chính”.

Cũng theo ông Tùng, vừa qua Ủy ban Pháp luật đã tổ chức đoàn công tác để khảo sát, làm việc trực tiếp tại ba bộ là Bộ Công an, Bộ Tư pháp, Bộ TN&MT và bốn địa phương là Hà Nội, TP.HCM, Đồng Nai, Thái Nguyên.

Liên quan đến việc này, Cục trưởng Cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06) Nguyễn Quốc Hùng cho rằng để thực hiện hiệu quả, thống nhất yêu cầu trên, điều kiện “tiên quyết” là phải hoàn thành hai nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có nội dung quy định liên quan đến SHK, sổ tạm trú hoặc có yêu cầu xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú để sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới cho phù hợp với quy định của Luật Cư trú.

Thứ hai, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu chuyên ngành, hạ tầng về hệ thống đảm bảo an ninh, an toàn về thông tin để phối hợp với Bộ Công an triển khai thực hiện các giải pháp kết nối, chia sẻ, khai thác dữ liệu với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để ứng dụng giải quyết các thủ tục hành chính.

Theo ông Hùng, để triển khai có hiệu quả các quy định của Luật Cư trú, Bộ Công an đã tổ chức triển khai đồng bộ nhiều nội dung. Trong đó có việc tổ chức thu thập, cập nhật hơn 100 triệu dữ liệu dân cư (dữ liệu đã được “làm sạch” hơn 96%); thực hiện cấp hơn 70,2 triệu CCCD gắn chip.

Bộ cũng đã chính thức đưa vào vận hành khai thác cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư từ ngày 1-7-2021 và đã sẵn sàng kết nối, chia sẻ thông tin với các cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành để phục vụ giải quyết các thủ tục hành chính liên quan đến thông tin công dân...

Thực hiện trực tuyến ba dịch vụ công thiết yếu

Liên quan đến lĩnh vực hộ tịch, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Khánh Ngọc khẳng định pháp luật về hộ tịch đã đi trước và sẵn sàng cho việc kết nối, chia sẻ. Cụ thể, các thông tin đã có trong các cơ sở dữ liệu của Nhà nước nhằm tạo thuận lợi cho người dân khi đi làm các thủ tục hành chính trong lĩnh vực hộ tịch, kể cả việc không yêu cầu xuất trình các giấy tờ chứng minh nơi cư trú.

Cũng theo ông Ngọc, bộ này đã chủ động xây dựng và hướng dẫn UBND các tỉnh, thành tái cấu trúc quy trình thực hiện trực tuyến ba dịch vụ công thiết yếu trong lĩnh vực hộ tịch gồm khai sinh, kết hôn, khai tử. Đồng thời cho phép sử dụng dữ liệu công dân thay thế việc nộp/xuất trình thành phần hồ sơ là giấy tờ chứng minh nơi cư trú. Nói cách khác, người dân không phải xuất trình giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú mà khai thác thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Đến nay, 63/63 tỉnh, thành đã triển khai thực hiện đăng ký khai sinh trực tuyến; 50/63 tỉnh, thành triển khai thực hiện đăng ký kết hôn trực tuyến; 55/63 tỉnh, thành triển khai thực hiện đăng ký khai tử trực tuyến.

Đối với các thủ tục hành chính về đất đai, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân cũng khẳng định bộ này “đã có phương án xử lý”. Trong đó với trường hợp nộp hồ sơ thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, tài sản gắn liền với đất, cấp giấy chứng nhận mà có yêu cầu thành phần là bản sao CMND, CCCD, SHK hoặc giấy tờ khác thì cơ quan tiếp nhận hồ sơ sử dụng dữ liệu từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, mà không yêu cầu người nộp hồ sơ phải nộp các giấy tờ này.

Nhiều thách thức trong thực hiện yêu cầu của Luật Cư trú

Tại phiên giải trình, bên cạnh việc đánh giá cao sự tích cực phối hợp của các bộ, ban ngành trong việc tiếp thu, xử lý những kiến nghị, đề xuất về việc thực hiện quy định trên của Luật Cư trú, các đại biểu cũng băn khoăn về việc rà soát để sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan.

Cùng với đó là chất lượng dữ liệu, công tác số hóa dữ liệu; tiến độ chia sẻ, kết nối, ứng dụng thông tin giữa cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư với các cơ sở dữ liệu điện tử chuyên ngành còn chậm; việc kết nối, chia sẻ thông tin còn hạn chế.

Ngoài ra, việc cấp CCCD chưa được hoàn thành, tỉ lệ người dân sử dụng ứng dụng VNeID, đăng ký và kích hoạt định danh điện tử còn rất thấp...

Các ý kiến đều cho rằng đây là những thách thức không nhỏ trong việc thực hiện yêu cầu của Luật Cư trú, nhất là khi thời điểm SHK giấy hết hiệu lực đang rất gần.

Từ đó, các đại biểu đề nghị trên cơ sở phân tích, đánh giá những kết quả đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân, các cơ quan trong phạm vi thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình khẩn trương, tích cực cùng phối hợp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc.