Ngân hàng Nhà nước đã tăng mạnh lãi suất để hỗ trợ điều hành tỷ giá thành công.
Những yếu tố hỗ trợ tỷ giá
Trong báo cáo triển vọng kinh tế và thị trường ngoại hối Việt Nam 2023, Trung tâm Giải pháp và Giao dịch Shinhan (Shinhan Bank) cho biết, năm 2023, tỷ giá USD/VND dự kiến sẽ tăng trong nửa đầu năm do các yếu tố bên ngoài như suy thoái kinh tế toàn cầu và bất ổn chính trị gia tăng. Nhưng khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) giảm tốc độ tăng lãi suất và nỗi lo lạm phát giảm bớt, tỷ giá USD/VND sẽ dần ổn định và có xu hướng giảm vào nửa cuối năm.
Các nhà phân tích cũng chỉ ra những thách thức đối với thị trường ngoại hối Việt Nam như suy thoái kinh tế toàn cầu (tổng cầu giảm, kim ngạch xuất khẩu giảm), các ngân hàng trung ương tiếp tục thắt chặt mạnh mẽ, lo ngại nợ xấu do các khoản nợ doanh nghiệp và hộ gia đình tăng, khó khăn về dòng tiền của các doanh nghiệp bất động sản.
Tuy vậy, thị trường ngoại hối cũng có những cơ hội như Fed giảm tốc độ tăng lãi suất giúp kìm hãm sự mạnh lên của đồng USD, Mỹ dẫn dắt việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng, các chính sách của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) để hỗ trợ đồng nội địa và môi trường hấp dẫn cho FDI.
Các chuyên gia của Shinhan Bank ước tính rằng Việt Nam đã chi hơn 20% dự trữ ngoại hối để đối phó với sự lên giá của đồng USD gần đây, làm hạn chế việc can thiệp bổ sung. Đồng thời, NHNN sẽ thận trọng hơn khi bán ngoại tệ trong tương lai và thay vào đó có thể sẽ lựa chọn tăng lãi suất.
Ngày 16/12, NHNN đã niêm yết trở lại giá chào mua USD, ở mức 23.450 đồng/USD, sau 3 tháng rưỡi ngừng công bố giá mua tại Hội Sở NHNN. Đây là một tín hiệu cho thấy, áp lực tỷ giá USD/VND đã giảm đi. NHNN không còn phải bán USD ra để ổn định tỷ giá như trước mà thay vào đó có thể sẽ mua USD để tăng dự trữ ngoại hối, đồng thời bơm thêm tiền vào nền kinh tế, nhằm hỗ trợ thanh khoản cho các ngân hàng thương mại.
Trước đó, trong tháng 11, NHNN đã 4 lần giảm giá bán USD tại Sở Giao dịch, tổng cộng 40 đồng. Cùng với động thái mua vào ngoại tệ cho thấy áp lực tỷ giá đã không còn căng thẳng như giai đoạn trước.
Sau nhiều biện pháp ổn định thị trường và đồng USD có xu hướng yếu đi trên thị trường quốc tế, kể từ cuối tháng 11 đến nay, tỷ giá USD/VND đã giảm rất nhanh. Trong ngân hàng, giá USD đã giảm từ mức đỉnh ghi nhận hôm 25/10 là 24.888 đồng/USD (Vietcombank) xuống còn 23.860 đồng/USD hôm 21/12, tức giảm khoảng 4,1%. Trên thị trường tự do, giá USD ngày 21/12 về quanh ngưỡng 23.950-24.100 đồng/USD (từ mức đỉnh 25.500 đồng/USD hôm 1/11).
Động thái của NHNN cũng diễn ra trong bối cảnh lạm phát ở Việt Nam ở mức thấp, tới tháng 11 chỉ tăng 4,37% so với cùng kỳ năm trước, trong khi châu Âu vẫn ở mức 10%, còn ở Mỹ là 7,1%
Chứng khoán Vietcombank (VCBS) cho rằng VND sẽ vẫn còn dư địa giảm giá so với đồng USD cho năm nay. Sang năm 2023, mức giảm giá của VND được dự báo sẽ là 3 - 4%. "Giai đoạn này diễn biến thị trường ngoại hối sẽ tiếp tục có mức độ phụ thuộc lớn vào diễn biến thị trường thế giới", VCBS nhận định.
Trong khi đó, Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) cho hay, những áp lực mất giá của VND trong năm 2023 sẽ thấp. Nguyên nhân chính là do đồng USD suy yếu trong thời gian gần đây. Xu hướng này có thể tiếp tục do Fed dự kiến sẽ giảm tốc độ tăng lãi suất vào năm 2023 và có thể dừng tăng lãi suất trong nửa cuối năm 2023.
Nhìn chung, tâm lý găm giữ USD có thể đã được giải tỏa nhờ chênh lệch tăng cao giữa lãi suất huy động VND và USD. Cùng với đó, các yếu tố cơ bản liên quan đến nguồn cung ngoại tệ cũng có nhiều điểm tích cực, như dòng vốn FDI giải ngân, FII, cán cân thương mại thăng dư hay dòng tiền từ các khoản vay ngoại tệ mới được giải ngân.
Tuy nhiên, trong bối cảnh trạng thái ngoại tệ ở các ngân hàng thương mại mới chỉ hồi phục nhẹ, Bộ phận phân tích Chứng khoán SSI cho rằng NHNN sẽ thực hiện các hợp đồng hoán đổi USD-VND nhằm cung cấp thanh khoản tiền đồng trên hệ thống.
2023: Lãi suất điều hành có thể giảm?
Trong báo cáo mới đây, ACBS cho hay, trong năm 2023, thanh khoản hệ thống ngân hàng sẽ duy trì ở mức hiện tại để hỗ trợ VND. Cho nên, lãi suất liên ngân hàng có thể tăng thêm 0,5 - 1 điểm % trong tháng cuối của năm 2022 và có thể tăng thêm 0,5 - 1 điểm % trong trong nửa đầu năm 2023 khi Fed dự kiến sẽ tiếp tục tăng lãi suất.
Với khả năng NHNN sẽ tiếp tục duy trì chênh lệch lãi suất VND và USD liên ngân hàng dương để hỗ trợ tỷ giá VND/USD và việc lãi suất điều hành của Fed tiếp tục tăng lên, ACBS dự đoán NHNN sẽ không hạ nhiều lãi suất liên ngân hàng trong những tháng tới.
Cũng theo ACBS, bất chấp lạm phát cao ở Mỹ, lạm phát của Việt Nam năm 2022 sẽ nằm trong mục tiêu 4% của Chính phủ. Song ACBS cũng cảnh báo những tác động gián tiếp của tăng giá xăng dầu và các chi phí điện, nước, y tế và giáo dục tăng trong năm 2023 sẽ gia tăng áp lực lên lạm phát và lạm phát năm 2023 có thể đạt mức cao nhất 4,5%.
Ngoài ra, ACBS cũng kỳ vọng lãi suất điều hành của Việt Nam có thể tăng dần 0,5 điểm % vào cuối năm 2022 và tăng thêm 1-2 điểm % vào năm 2023.
Giả sử NHNN tăng thêm 150 điểm phần trăm, lãi suất vào giữa năm 2023 sẽ là 7,5%/năm cho cả lãi suất tái cấp vốn và lãi suất tiền gửi có kỳ hạn dưới 6 tháng.
Mặc dù Mỹ và nhiều nước châu Âu có xu hướng tiếp tục tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát nhưng ở châu Á có một số dự báo cho rằng nhiều nước sắp chuyển từ thắt chặt sang nới lỏng chính sách tiền tệ.
Tại Việt Nam, dù Fed đã tăng lãi suất 7 lần, tổng cộng 425 điểm nhưng NHNN mới tăng lãi suất điều hành khoảng 200 điểm.
Trong thời gian tới, việc NHNN có tăng lãi suất lên nữa hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Nhưng trên thị trường mở, việc bơm tiền có thể được tính toán kỹ hơn. Các chuyên gia dự báo, NHNN sẽ tiếp tục duy trì chênh lệch lãi suất VND và USD liên ngân hàng dương để hỗ trợ tỷ giá.
