Sau hơn một tháng giao tranh, Quân đội Nga và lực lượng dân quân thân Nga ở Donetsk (DPR) tự xưng sắp giành được thắng lợi quyết định ở Mariupol, khi họ đã kiểm soát trên 90% diện tích thành phố, lực lượng Ukraine bị bao vây chặt trong một không gian vô cùng hẹp ở khu công nghiệp ven biển Azov.
Các lực lượng Ukraine trong thành phố (Lữ đoàn 36 hải quân đánh bộ và trung đoàn dân tộc cực đoan Azov) chống cự quyết liệt và chưa bị tiêu diệt hoàn toàn, nhưng họ thực sự bất lực khi không phá được vòng vây và lực lượng chủ lực bị dồn ép phải rút về khu vực Nhà máy thép Azovstal.
Trong khi đó, các mũi tấn công trên bộ của Quân đội Ukraine bên ngoài Mariupol có thể ứng cứu cho thành phố này đều bị bẻ gãy, các cuộc tấn công trên bộ hoàn toàn tuyệt vọng và lực lượng Ukraine đã bị đẩy ra xa Mariupol khoảng 100 km, trong khi lực lượng không quân và hàng không lục quân cũng bất lực.
Không quân Ukraine đã nhiều lần đưa máy bay trực thăng đột kích Mariupol để chi viện, ứng cứu. Gần đây nhất, liên tiếp trong các ngày 31/3 và 03/4, Không quân Ukraine đã thực hiện hai cuộc đột kích bất thành bằng máy bay trực thăng vào nội đô Mariupol.
Có thông tin Ukraine đã đưa tổng cộng 5 trực thăng (4 trực thăng Mi-8 và 1 trực thăng vũ trang Mi-24); nhưng đã có 3 chiếc Mi-8 và 1 chiếc Mi-24 bị bắn rơi, 8 người đã được sơ tán thành công trên chiếc trực thăng Mi-8 duy nhất thoát khỏi lưới lửa phòng không Nga.
Các thông tin của cả Nga và Ukraine về vấn đề này là trái ngược nhau. Trong khi Nga khẳng định là “không ai trốn thoát được” thì Ukraine thông báo có hai lần thành công. Tuy nhiên, thực tế đã cho thấy, tỷ lệ tổn thất của trực thăng Ukraine đột nhập thành phố là rất cao, có ít nhất ba chiếc đã bị bắn rơi.
Hiện tại, quân đặc nhiệm Chechnya đã dần chiếm được nhiều khu vực trong nhà máy thép Azovstal, nhưng các cuộc giao tranh vẫn tiếp tục và các tay súng của trung đoàn Azov còn sót lại vẫn chiến đấu rất ngoan cường bất chấp hàng trăm binh sĩ Lữ đoàn 36 hải quân đánh bộ đã đầu hàng.
Mặc dù bị tổn thất cao, nhưng trực thăng Ukraine vẫn cố gắng đột phá qua lưới phòng không Nga để lọt vào thành phố. Vậy những nhân vật quan trọng nào đang nằm trong vòng vây khiến Azov phải quyết tử bảo vệ và chính quyền Kiev phải cố gắng ứng cứu, bất chấp những mất mát rất lớn?
Một thông tin có liên quan đặc biệt đáng lưu ý là trước đó Nga tuyên bố chỉ cho phép các binh sĩ thuộc lực lượng vũ trang Ukraine ở Mariupol được rút lui qua hành lang an toàn, còn Azov thì không. Các lực lượng Nga và DPR còn kiểm soát rất gắt gao việc các tay súng Azov trà trộn vào dòng dân tị nạn và quân đội Ukraine ở cửa ngõ ra vào hành lang nhân đạo. Điều đó cho thấy trung đoàn Azov là đối tượng chủ yếu của Nga.
Nhiều nguồn tin nhận định rằng, việc Ukraine đã nhiều lần cử trực thăng tìm cách giải cứu đã cho thấy, những người nằm trong vòng vây có thân phận không hề đơn giản, thành phố này có những nhân vật quan trọng hơn nhiều so với ban chỉ huy trung đoàn Azov, và đó có thể là các cố vấn quân sự hay các quan chức tình báo của NATO.
Trước đó, đã có thông tin trên mạng Internet cho rằng, một trong những cố vấn cấp cao cho ban chỉ huy của trung đoàn Azov tại Mariupol là Thiếu tướng Lục quân Mỹ Roger Crutiai, đã bị quân Nga bắt tại Nhà máy thép Azovstal; nhưng thông tin đó không được xác nhận.
Theo truyền thông Nga, chắc chắn là có một số lượng lớn chuyên gia quân sự của NATO trong vòng vây, có tin cho rằng, hai hành khách thiệt mạng được tìm thấy trên chiếc trực thăng Mi-8 của Ukraine bị quân đội Nga bắn rơi hôm 31/3, có thể là các quan chức của Tổng cục An ninh đối ngoại Pháp.
Dù không có quan chức Nga nào lên tiếng xác nhận về vấn đề này nhưng nhiều dấu hiệu cho thấy, việc Nga siết chặt vòng vây ở Mariupol và quyết tâm không cho bất cứ tay súng Azov thoát khỏi vòng vây cho thấy có thể Quân đội Nga đang quyết tâm bắt những “con cá lớn” ở Mariupol để lật mặt phương Tây và tiêu diệt sạch trung đoàn Azov.
Hiện nay, Quân đội Nga đang phong tỏa hoàn toàn thành phố cảng bên bờ biển Azov, với máy bay chiến đấu tuần tra trên không và các loại tên lửa phòng không trên mặt đất. Tất cả các tuyến đường bộ vào Mariupol đều bị phong tỏa, lực lượng Ukraine ở gần nhất cách xa tới hơn 100km, nên việc trốn thoát khỏi Mariupol là điều không tưởng.
