Thi công tuyến đường Trì Bình – cảng Dung Quất, đoạn qua địa bàn xã Bình Chánh - Hình ảnh ghi nhận vào năm 2019. (Ảnh: Báo Quảng Ngãi).
13 năm dang dở
Dự án Đầu tư xây dựng đường Trì Bình - cảng Dung Quất được lên kế hoạch đầu tư từ năm 2008, tổng vốn hơn 1.500 tỷ đồng từ ngân sách trung ương, nguồn vượt thu, nguồn kết dư khác. Tuy nhiên, sau khi Dự án được phê duyệt chủ trương đầu tư, đánh giá lại, các đơn vị chuyên môn và chính quyền địa phương cho rằng, nếu đầu tư giai đoạn này thì quá sức với Quảng Ngãi về năng lực tài chính.
Vì vậy, dự án trên bị gác lại đến năm 2014 mới được tái khởi động và được phân kỳ đầu tư làm 2 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn I đầu tư hơn 1.113 tỷ đồng, thực hiện từ năm 2014 đến 2016 (nhưng sau đó tiếp tục điều chỉnh đến năm 2020); giai đoạn II là 390.437 tỷ đồng, thời gian thực hiện 2016-2018 (điều chỉnh lại 2020-2022 và đến nay chưa thực hiện). Dự án có tổng chiều dài toàn tuyến hơn 8,7 km, điểm đầu giao Quốc lộ 1A, điểm cuối giao đường Bình Long - cảng Dung Quất, do Ban Quản lý Khu kinh tế Dung Quất làm chủ đầu tư.
Theo Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi, dù trải qua 3 lần phê duyệt dự án đầu tư, nhưng quá trình lập thủ tục đầu tư, tư vấn dự án, thẩm định, phê duyệt dự án, phê duyệt lựa chọn nhà thầu, thi công thực địa… đều có vấn đề. Rắc rối lớn nhất chính là sự cố nền đất yếu tại Gói thầu 18, sụt lún từ 50 cm đến 133,8 cm đoạn tuyến nối giữa nhánh C1, đường Trì Bình - cảng Dung Quất với Quốc lộ 1A và phải dừng thi công từ tháng 5/2019 đến nay.
Dù tư vấn đã đề xuất 6 phương án, trong đó có phương án phát sinh một mũi khoan trị giá 379,3 triệu đồng để khắc phục sự cố, nhưng chưa được cơ quan chức năng đồng ý. Điều đáng nói là, phát hiện lún từ tháng 4/2019, nhưng mãi đến tháng 12/2020, chủ đầu tư mới xin bổ sung, nên tiến độ dự án càng bị kéo dài, đến nay đã 13 năm chưa xong và còn tiếp tục kéo dài nữa.
Theo Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi, Gói thầu số 18 có giá trị thực hiện hoàn thành gần 50 tỷ đồng, đến nay mới đạt 64% giá trị hợp đồng… Ngoài ra, còn nhiều gói thầu do thiết kế và tính toán sai, phải điều chỉnh nhiều lần.
Từ những sai phạm trên, Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi kết luận, trách nhiệm thuộc về chủ đầu tư, Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng công trình giao thông 5 và Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng 533; nhà thầu thi công Công ty TNHH một thành viên Chiêu Kỳ; Công ty cổ phần Xây dựng công trình Quảng Ngãi (Gói thầu số 2), Công ty TNHH một thành viên Đầu tư, xây dựng và kinh doanh dịch vụ Quảng Ngãi (Gói thầu số 20).
“Nghiệp dư” trong lập thủ tục chuyển đổi đất nông nghiệp
Không những vướng sai phạm trong các khâu tư vấn, thiết kế, thi công…, việc chuyển đổi từ đất nông nghiệp sang đất phục vụ công trình đường Trì Bình - cảng Dung Quất như… gà mắc tóc. Dự án này phải chuyển mục đích sử dụng gần 80 ha đất, nhưng theo Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi, công văn đề nghị chuyển đổi mục đích sử dụng đất của chủ đầu tư gửi Sở Tài Nguyên và Môi trường không cung cấp thông tin, hồ sơ và đề nghị chuyển mục đích sử dụng đất lúa của dự án.
Trong quá trình phối hợp, chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bình Sơn đã thiếu trách nhiệm, sai sót trong thi hành công vụ, dẫn đến khi UBND huyện kiến nghị thu hồi đất và chuyển mục đích sử dụng đất lúa, đất rừng phòng hộ để thực hiện dự án trên địa bàn huyện năm 2015, nhưng không có tài liệu, hồ sơ chứng minh cho số liệu đề xuất. Sở Tài nguyên và Môi trường Quảng Ngãi khi thẩm định cũng thiếu chặt chẽ, dẫn đến tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết thiếu cơ sở.
Đáng chú ý, riêng tại nút giao thông đầu tuyến, diện tích đất lúa bị ảnh hưởng là 3,689 ha, sau điều chỉnh đã tăng thêm 6,532 ha, nhưng cả chủ đầu tư và các đơn vị liên quan của huyện Bình Sơn không đề nghị bổ sung tổng diện tích đất lúa năm 2015 là 10,221 ha.
“Đến năm 2016-2017, mặc dù đã có thông tin, số liệu đầy đủ, có căn cứ về diện tích đất lúa dự án, nhưng chủ đầu tư, Ban Quản lý dự án, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, UBND huyện Bình Sơn tiếp tục thiếu trách nhiệm phối hợp, cung cấp thông tin không đúng, không có cơ sở, dẫn đến quá trình kế hoạch sử dụng đất năm 2016-2017 chỉ tiếp tục đăng ký chuyển mục đích sử dụng đất lúa là 9,5 ha, thiếu so với diện tích thực tế dự án sử dụng”, Thanh tra tỉnh Quảng Ngãi nêu rõ.
Mãi đến ngày 14/8/2018, chủ đầu tư, UBND huyện Bình Sơn mới có công văn đề xuất chuyển diện tích 11,5 ha, nhưng không kèm theo hồ sơ đúng quy định pháp luật và hướng dẫn của Sở Tài nguyên và Môi trường, nên không được Sở thẩm định, tham mưu thủ tục tiếp theo, dẫn đến kế hoạch sử dụng đất tiếp tục bị “vỡ trận”. Vì vậy, dù UBND tỉnh Quảng Ngãi trình đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép chuyển mục đích đất lúa và đã có hai lần giải trình bổ sung thông tin theo yêu cầu của Tổng cục Quản lý đất đai, song đến nay chưa có kết quả, Dự án chưa có hồi kết về tiến độ.
