Biến thể phụ BQ.1.1 đang xuất hiện nhiều hơn ở Mỹ. Ảnh: Mira_Norian.
Các biến chủng mới của SARS-CoV-2 xuất hiện thời gian gần đây được đánh giá là đã đột biến đủ nhiều so với biến chủng ban đầu, dẫn đến một số liệu pháp điều trị nhất định không còn tác dụng.
BQ.1.1, biến thể phụ mới nhất của Omicron, thậm chí đang đe dọa loại bỏ các kháng thể đơn dòng trong các phương pháp điều trị như Evusheld.
BQ.1.1 và BQ.1 đã được phát hiện ở Mỹ và một số quốc gia khác trên thế giới. Chúng chiếm khoảng 11% trong số các trường hợp mắc Covid-19 mới của Mỹ. Dù vậy, tỷ lệ này có thể thấp hơn thực tế do nỗ lực giám sát nCoV và xét nghiệm rRT-PCR giảm trong thời gian qua.
Tiến sĩ Andrew Pekosz, nhà nghiên cứu virus học tại Trường Y tế Công cộng.
Johns Hopkins Bloomberg, cho biết: “Có rất nhiều rào cản trong hệ thống này về mức độ và tốc độ tăng thực sự của số ca mắc Covid-19. Nguyên nhân là quá trình giám sát đã giảm trong vài tháng qua, khi người dân dần trở lại cuộc sống bình thường”.
Tương tự, nhiều biến chủng SARS-CoV-2 mới có thể trở nên phổ biến trong cộng đồng nhưng không bị phát hiện.
Hiện tại, BA.5 vẫn là biến chủng phụ thống trị, chiếm cho khoảng 68% các trường hợp mắc mới. Tuy nhiên, mức độ nghiêm trọng của bệnh Covid-19 được cho rằng đang giảm vì số ca nhập viện hàng ngày và tử vong vẫn có xu hướng giảm.
BQ.1.1 nguy hiểm như thế nào?
BQ.1.1 và biến chủng “chị em” của nó là BQ.1 đều đột biến từ biến chủng phụ BA.5 của Omicron, với một số đột biến tương tự BA.5.
Tiến sĩ Pavitra Roychoudhury, giảng viên tại khoa y học thí nghiệm và bệnh học tại Đại học Washington, nói: “BA.5 giống như một gia đình lớn. Trong BA.5, cấu trúc virus có thể đa dạng hóa và khi quá trình tiến hóa phát triển, chúng ta sẽ có những đột biến".
Khi những biến chủng phụ mới cạnh tranh với nhau, một trong số chúng có thể chiếm ưu thế trong cộng đồng và tăng khả năng kháng vaccine. Nguyên nhân là xu hướng tập trung trong nhà nhiều hơn vào mùa đông có thể cho phép virus lây lan nhanh hơn.
Tuy nhiên, Roychoudhury cho biết các nhà nghiên cứu, ở thời điểm này, sẽ không đưa ra giả định về một biến chủng mới sẽ phát triển như thế nào trong tương lai.
Hiệu quả của mũi tăng cường vaccine Covid-19 bản cập nhật với BQ.1.1
Theo Pekosz, vì BQ.1.1 tương tự như BA.5 về thành phần, mũi tăng cường mới của vaccine Covid-19 vẫn sẽ có hiệu quả chống lại biến thể phụ mới này.
Mũi tăng cường bản cập nhật của vaccine Covid-19 vẫn còn hiệu quả với BQ.1.1. Ảnh minh họa: gaudenis_g.
Thông báo mới nhất của Pfizer về các thử nghiệm lâm sàng đang diễn ra cho hay mũi tiêm tăng cường được chứng minh có sự gia tăng đáng kể trong phản ứng kháng thể trung hòa với Omicron BA.4, BA.5 trong 7 ngày sau khi tiêm.
Pekosz cho biết: “Các kháng thể được tạo ra bởi vaccine vẫn sẽ nhận ra những biến thể này đang được lưu hành. Vì vậy, mọi người nên cố gắng tiêm vaccine ngay khi có thể. Vaccine sẽ cung cấp sự bảo vệ tốt hơn”.
Vị chuyên gia cho rằng vaccine sẽ bảo vệ chúng ta tốt hơn trong việc giảm nguy cơ nhập viện và tử vong so với giảm nguy cơ nhiễm virus. Tuy nhiên, các mũi tiêm nhắc lại được cập nhật vẫn là công cụ tốt nhất hiện có để chống lại Covid-19.
Các phương pháp điều trị hiện tại có hiệu quả với BQ.1.1 không?
Một nghiên cứu gần đây cho thấy rằng các loại thuốc kháng thể đơn dòng như Evusheld có thể không còn hiệu quả đối với biến chủng BQ.1.1.
“Phương pháp điều trị này vốn dành cho những người bị suy giảm miễn dịch, có nguy cơ cao mắc các biến chủng né tránh kháng thể như BQ.1.1”, Pekosz nói.
Ông cho biết thêm vì các phương pháp điều trị kháng thể đơn dòng Covid-19 đã được phát triển trước đó trong đại dịch, chúng có thể không còn hoạt động tốt với các biến chủng phụ Omicron do cấu trúc rất khác so với chủng ban đầu.
“Chúng tôi vẫn đang nghiên cứu thêm dựa trên các thế hệ phương pháp điều trị đầu tiên. Dù vậy, chúng tôi vẫn chưa thấy được sự phát triển của loại thuốc điều trị mới”, Pekosz cho biết.
Vị chuyên gia cho rằng để chống lại đại dịch hiệu quả hơn, các nhà sản xuất cần phải tiếp tục xây dựng các phiên bản thuốc điều trị cập nhật dành cho các biến chủng phụ của Omicron.
“Cách để chúng ta để thoát khỏi đại dịch này là luôn giữ cho thanh kiếm (gồm thuốc, vaccine) được sắc bén và tiếp tục sử dụng nó một cách hiệu quả. Nếu bỏ qua vấn đề này, chúng ta sẽ có nguy cơ bị hạn chế các công cụ có thể sử dụng để chống lại virus. Lúc này, số lượng trường hợp mắc bệnh sẽ lớn hơn”, Pekosz nhận định.
