Nhiều mập mờ
Theo phản ánh của bà Hà Thị Hòa, một người dân tại Bà Rịa – Vũng Tàu thì KDL Trung Sơn – Hồ Tràm do Công ty Trung Sơn làm chủ đầu tư có nguồn gốc đất là của Công ty Liên hiệp Dầu thực vật Đồng Nai. Giai đoạn 1987 - 1988, công ty này giao đất cho nhiều người dân địa phương canh tác sản xuất và năm 2003 UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ra quyết định thu hồi đất và giao cho Công ty Trung Sơn làm dự án với thời hạn sử dụng đất là 50 năm, nhà nước cho thuê đất trả tiền sử dụng đất hàng năm.
Ngày 15-7-2003, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu có Quyết định 6561/QĐ UB phê duyệt quy hoạch 1/500 cho dự án và đến ngày tháng 5-2005, tỉnh có quyết định điều chỉnh thay đổi từ hình thức cho thuê sang giao đất có thu tiền sử dụng đất.
Thế nhưng, cũng trong năm 2005, không hiểu vì lý do gì mà tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã cho Công ty Trung Sơn được miễn tiền sử dụng đất và chỉ 2 tháng sau đó, doanh nghiệp này đã thế chấp toàn bộ dự án vào ngân hàng để bảo lãnh cho một công ty khác vay tiền dùng vào việc khác thay vì đầu tư triển khai dự án.
Dự án KDL Trung Sơn - Hồ Tràm sau gần 20 năm vẫn chỉ là bãi đất hoang mạc đầy cỏ dại
Không chỉ bà Hòa mà nhiều người dân khác cũng đã có đơn gửi đến cơ quan chức năng tố cáo Công ty Trung Sơn chiếm đất của gia đình. Theo đó, công ty không có năng lực thực hiện dự án khi để dự án "treo" hơn 20 năm không thực hiện không những gây thiệt hại về kinh tế cho gia đình mà còn gây bất ổn về trật tự xã hội và có dấu hiệu lãng phí tài nguyên và gây thiệt hại cho ngân sách nhà nước.
7,6 tỷ đồng để sử dụng 11ha
Do chậm triển khai dự án, đến năm 2014, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu ban hành quyết định thu hồi giấy chứng nhận ưu đãi đầu tư và 2 năm sau ngày 28-6-2016, Sở TN-MT có kết luận Thanh tra số 1431 xác định vi phạm của Công ty Trung Sơn là chậm đưa đất vào sử dụng và gia hạn sử dụng đất.
Kết luận nêu rõ, hết thời gian gia hạn nếu công ty không tiến hành triển khai dự án theo thiết kế kỹ thuật được duyệt thì sẽ tiến hành lập thủ tục thu hồi đất theo quy định pháp luật.
Đến đầu năm 2017, UBND huyện Xuyên Mộc có văn bản số 248 đề xuất thu hồi dự án vì dự án chậm, chủ đầu tư không đủ năng lực tài chính, chưa thực hiện xong công tác giải phóng mặt bằng nhưng Công ty mang hồ sơ đi thế chấp ngân hàng vay tiền để sử dụng mục đích khác.
Trước các kiến nghị trên, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu đã giao cho Sở Tài nguyên - Môi trường, Cục Thuế tỉnh, UBND huyện Xuyên Mộc và các cơ quan liên quan rà soát toàn bộ hồ sơ pháp lý của dự án, tham mưu UBND tỉnh báo cáo xin ý kiến Tỉnh ủy về việc chủ đầu tư kiến nghị giãn tiến độ dự án. Trong khi cơ quan chức năng đang tiến hành rà soát pháp lý dự án thì Chi cục Thuế khu vực Xuyên Mộc – Châu Đức có Thông báo nộp tiền sử dụng đất và chậm nộp đối với diện tích hơn 11ha đất được giao cho Công ty Trung Sơn, với số tiền là 7,6 tỷ đồng.
Bên trong dự án KDL Trung Sơn - Hồ Tràm
7 tháng sau khi UBND Huyện Xuyên mộc có đề xuất thu hồi dự án thì Công ty Trung Sơn bất ngờ thực hiện thủ tục xóa thế chấp vay tiền tại ngân hàng trong khi trước đó vào năm 2014 dự án bị thu hồi giấy chứng nhận ưu đãi đầu tư. Như vậy, việc này chủ đầu tư có chăng đang trục lợi quyền sử dụng đất được giao trong suốt 12 năm để lấy vốn làm việc khác mà không đầu tư xây dựng dự án.
Dư luận hiện nay đang đặt ra nhiều câu hỏi tại dự án này nhất là cơ sở nào để tính số tiền sử dụng đất 7,6 tỷ với diện tích hơn 11ha trong khi giá đất giao dịch tại khu vực này năm 2019 đã là 7-8 triệu đồng/m². Có chăng việc tính tiền sử dụng đất như trên đang gây thất thoát ngân sách nhà nước?
“Hiện nay tôi được biết dự án đã được bán cho một doanh nghiệp ở TPHCM, Công ty Trung Sơn thu lợi hàng trăm tỷ đồng nhưng chỉ đóng thuế cho nhà nước chỉ 7,6 tỷ đồng trong khi dự án chưa xây dựng bất kỳ hạng mục nào”- bà Hòa bức xúc.
Thanh tra đang vào cuộc
Theo luật sư Trần Thu, Đoàn luật sư TPHCM, tại mục 5 Điều II Quyết định số 6561 ngày 15-7-2003 của UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nêu rõ: “nghiêm cấm việc chuyển nhượng dự án trong quá trình triển khai công tác đầu tư và xây dựng. Trong trường hợp chủ đầu tư không thể tiếp tục đầu tư được theo kế hoạch đã cam kết trong tờ trình xin thuê đất, phải giao trả đất lại cho tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu để UBND tỉnh xem xét cho đơn vị khác có nhu cầu thuê, đủ năng lực và tiếp tục triển khai dự án theo đúng kế hoạch và quy hoạch được phê duyệt. Điều 64 Luật Đất đai 2013 cũng quy định rõ: Đất được Nhà nước giao, cho thuê để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa phải đưa đất vào sử dụng, nếu không sẽ bị thu hồi để đấu thầu, đấu giá để giao đất cho chủ đầu tư khác có năng lực để triển khai dự án đưa vào sử dụng, tránh lãng phí đất đai".
Liên quan đến dự án, ngày 7-9-2021, một lãnh đạo Sở KH-ĐT tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cho biết vụ việc đã được UBND tỉnh giao Thanh tra tỉnh kiểm tra xử lý do có nhiều đơn thư khiếu nại phức tạp.
