Trụ sở Công ty 790 - Ảnh: Tổng Cty Đông Bắc
Công ty 790 có trụ sở tại phường Cửa Ông (TP Cẩm Phả, Quảng Ninh), đây là doanh nghiệp khai thác than, trực thuộc Tổng Công ty Đông Bắc.
Theo quy định của pháp luật, để thực hiện các dự án, chủ đầu tư phải thông qua hoạt động đấu thầu, nhằm lựa chọn những nhà thầu đủ năng lực, đồng thời phải tiết kiệm tối đa nguồn kinh phí đầu tư. Tuy nhiên, qua tìm hiểu của phóng viên cho thấy nhiều gói thầu Công ty 790 làm chủ đầu tư có tỷ lệ tiết kiệm rất thấp, chưa hiệu quả.
Doanh nghiệp "quen mặt", nghìn tỷ đồng tiết kiệm bằng 0
Ngày 31/05/2021, Công ty 790 có quyết định phê duyệt lựa chọn nhà thầu cho Gói thầu số 05: San lấp, đầm chặt đất đá xung quanh gia cố lò thuộc dự án Phương án đảm bảo an toàn cho mặt bằng cửa lò mức +57 thông gió cho mỏ Bắc Quảng Lợi. Giá của gói thầu là 236.891.185 VNĐ, đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển và Thương mại Minh Sơn (Cẩm Phả, Quảng Ninh) với giá trúng thầu bằng giá mời thầu.
Tiếp đến là gói thầu Thi công phá dỡ các công trình trên mặt bằng sân công nghiệp, thuộc dự án Đề án đóng cửa mỏ khoáng sản khu vực khai thác than bằng phương pháp hầm lò tại khu vực Vỉa 6 khu Đông Bắc Cọc Sáu; Công ty Minh Sơn vẫn là đơn vị trúng thầu với giá trúng thầu bằng giá mời thầu: 289.398.854 VNĐ.
Trước đó, theo quyết định lựa chọn nhà thầu Số 1782/QĐ-790 ngày 16/10/2020 cho Gói thầu: Xây dựng hệ thống rãnh thu và bể lắng cặn nước mặt bằng SCN + 26 - Công ty 790 thuộc dự án Xây dựng hệ thống rãnh thu và bể lắng cặn nước mặt bằng SCN + 26 - Công ty 790, Công ty Minh Sơn cũng là đơn vị trúng thầu với giá trúng thầu bằng giá mời thầu là: 556.303.052 VNĐ.
Như vậy, 03 gói thầu với tổng giá trị hơn 1.000 tỷ đồng do Công ty 790 làm chủ đầu tư, Công ty Minh Sơn trúng thầu nhưng qua đấu thầu không tiết kiệm được một nghìn nào cho đơn vị.
Ngoài ra, còn nhiều gói thầu khác tỷ lệ tiết kiệm tuy là có nhưng cũng rất thấp, gần như chỉ mang tính hình thức.
Như Gói thầu số 05: Thuê đào lò CBSX năm 2021 thuộc dự án kế hoạch thuê ngoài phục vụ sản xuất năm 2021. Gói thầu này có giá dự toán 8.645.698.861 VNĐ. Theo quyết định phê duyệt lựa chọn nhà thầu số 1088/QĐ-790 do ông Lê Văn Hiến - Giám đốc Công ty 790 ký ngày ngày 07/06/2021 thì Liên danh nhà thầu Vân Long - Minh Sơn đã trúng thầu với giá 8.644.756.010 VNĐ, có nghĩa chỉ tiết kiệm vỏn vẹn chưa đầy 1 triệu đồng.
Hay như dự án kế hoạch bổ sung khối lượng thuê ngoài phục vụ sản xuất năm 2021 của Công ty 790. Gói thầu này được chia ra làm gồm 4 gói. Cụ thể; Gói thầu số 06: Thi công đào lò CBSX khu vực lò chợ I.8.17 Vỉa 8 - Mỏ Bắc Quảng Lợi; Gói thầu số 07: Thi công đào lò, xén lò, lắp đặt ray khu vực lò chợ I.8.15A Vỉa 8 - Mỏ Bắc Quảng Lợi; Gói thầu số 08: Thuê khai thác than lò chợ I-8-17 V8; Gói thầu số 09: Thuê bốc xúc, vận chuyển, chế biến than tại Kho G9.
Với Gói thầu số 06 có giá mời thầu bằng giá dự toán là 27.320.236.900 VNĐ, theo quyết định 1366/QĐ-790 ngày 27/07/2021 lãnh đạo Công ty 790 đã phê duyệt cho Công ty THHH Xây dựng ngầm và Khai khoáng Tràng An trúng thầu với giá 27.195.443.000 VND, tiết kiệm 124.793.000VNĐ
Gói thầu số 07 có giá mời thầu bằng giá dự toán là 30.330.273.150 VND, tại quyết định 1378/QĐ-790 ngày 28/07/2021 Công ty 790 đã phê duyệt cho đơn vị trúng thầu là Công ty Cổ phần Tư vấn và Xây dựng Asean với giá 30.178.480.200 VND, tiết kiệm 151.792.950 VNĐ.
Gói thầu số 08 cũng có giá mời thầu bằng giá dự toán là 30.300.285.620 VNĐ, Công ty 790 đã phê duyệt cho Công ty Cổ phần Công nghiệp Anh Dũng là đơn vị trúng thầu với giá trúng thầu là 30.171.680.000 VNĐ, tiết kiệm 128.605.620 VNĐ.
Còn Gói thầu số 09 thuộc lĩnh vực phi tư vấn có giá mời thầu bằng giá dự toán là 14.557.250.246 VND, Công ty Cổ phần Hoàng Trường là đơn vị được lựa chọn trúng thầu với giá 14.484.570.209 VND, tiết kiệm 72.680.037 VNĐ.
Trong năm 2020, một số nhà thầu trên cũng trúng nhiều gói thầu tại Công ty 790. Như gói thầu Thi công đào lò CBSX khu vực vỉa 8 mỏ Bắc Quảng Lợi thuộc dự án Kế hoạch thuê ngoài phục vụ sản xuất năm 2020 của Công ty 790, giá mời thầu: 46.054.677.790 VND. Công ty Cổ phần Tư vấn và Xây dựng Asean trúng thầu với giá: 46.031.348.000 VND, tỷ lệ tiết kiệm chỉ đạt 0.05%.
Gói thầu số 05 Thuê bốc xúc, vận chuyển, chế biến than thuộc dự án phương án chế biến than cám 8b TCCS từ nguồn đá xít lẫn than và pha trộn, tiêu thụ với giá mời thầu bằng giá dự toán là: 11.104.792.097 VND. Công ty CP Hoàng Trường là đơn vị trúng gói thầu với giá: 11.049.593.283 VND, tỷ lệ tiết kiệm đạt ~0.5%.
Cần thanh tra các gói thầu tại Công ty 790
Tình trạng chủ đầu tư/bên mời thầu, các nhà thầu cùng nhau dàn xếp, đấu thầu hình thức để "chia chác"… không phải là chuyện mới, chuyện hiếm và dường như vẫn âm ỉ ở một số lĩnh vực, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả của hoạt động đấu thầu.
Dưới góc nhìn của các chuyên gia về đấu thầu, các gói thầu lựa chọn nhà thầu theo hình thức đấu thầu rộng rãi mà giá trúng thầu gần như y nguyên giá gói thầu thì hoàn toàn có thể nghi vấn có sự không minh bạch trong đấu thầu. Theo kinh nghiệm của ông Dương Văn Cận - Phó Chủ tịch thường trực kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam, việc giá dự thầu của nhà thầu khớp giá gói thầu là rất khó xảy ra, trong khi đó giá trúng thầu lại khớp giá gói thầu thì rất đáng nghi vấn. "Trong trường hợp này chúng ta có quyền nghi ngờ có sự dàn xếp, thông đồng giữa nhà thầu với chủ đầu tư/bên mời thầu" - ông Cận nhìn nhận.
Để hạn chế, chấm dứt đấu thầu hình thức, giá trúng thầu y hệt giá gói thầu, ông Nguyễn Xuân Đào, nguyên Phó Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cho rằng cần phải tăng cường kiểm tra, giám sát đối với hoạt động đấu thầu, khi phát hiện sai phạm thì phải xử lý nghiêm để hoạt động đấu thầu thực sự hiệu quả kinh tế.
Với những số liệu về các gói thầu tại Công ty 790 nêu trên cho thấy nhiều gói thầu có dấu hiệu đấu thầu hình thức, tỷ lệ tiết kiệm quá thấp, chưa đảm bảo hiệu quả. Đề nghị lãnh đạo Tổng Công ty Đông Bắc chỉ đạo tổ chức thanh tra toàn diện đối với các gói thầu tại Công ty 790 để rà soát, phát hiện và có biện pháp chấn chỉnh xử lý nghiêm các vi phạm (nếu có) theo đúng quy định pháp luật và của Bộ Quốc phòng.
