Quảng cáo “thổi phồng” công dụng, chức năng, mập mờ tên gọi giữa thực phẩm chức năng (TPCN) và thuốc chữa bệnh... đã tác động không nhỏ tới ý thức người tiêu dùng, khiến nhiều người hiểu lầm, sẵn sàng bỏ ra số tiền lớn để mua TPCN sử dụng. Mặc dù cơ quan chức năng liên tục kiểm tra, xử phạt nhưng tình trạng quảng cáo TPCN sai sự thật vẫn diễn ra rất phức tạp.
Thổi phồng công dụng, hệ thống nhà thuốc lớn không kinh doanh Đại tràng Bảo Long
Qua khảo sát của PV Tri thức và Cuộc sống tại thị trường TPHCM, nhiều hệ thống nhà thuốc lớn đều cho hay: “không kinh doanh TPCN đại tràng Bảo Long do công ty TNHH Đông Nam Dược Bảo Long (số 2 đường 430, ấp 1 xã Phước Vĩnh An, huyện Củ Chi, TP HCM) sản xuất, công bố và chịu trách nhiệm sản phẩm”.
Trên website của công ty TNHH Đông Nam Dược Bảo Long giới thiệu các điểm bán sản phẩm của Bảo Long, trong đó có hệ thống nhà thuốc Long Châu tại TPHCM. Tuy nhiên, khi phóng viên liên hệ đường dây nóng hệ thống nhà thuốc này để mua đại tràng Bảo Long thì nhân viên tư vấn cho biết: “Hệ thống nhà thuốc Long Châu chưa bao giờ kinh doanh TPCN đại tràng Bảo Long”.
Vậy, Đại tràng Bảo Long đang được bán ở kênh phân phối nào? Tìm hiểu của PV cho thấy, TPCN này được quảng cáo thổi phồng công dụng trên một số trang mạng như congbotpcn.com quảng cáo: Đại tràng Bảo Long đang rất thịnh hành trên thị trường hiện nay, bởi công dụng hỗ trợ giảm các triệu chứng do viêm đại tràng cấp và mãn tính.
 |
| Trang vitamindep.vn quảng cáo viên uống đại tràng Bảo Long có công dụng như thuốc chữa bệnh về tiêu hoá |
Đặc biệt, trên trang vitamindep.com quảng cáo viên uống đại tràng Bảo Long đường loại hộp 10 gói x 4g L54 giá 100.000đ/hộp có công dụng như thuốc: “Chữa chứng đầy hơi, rối loạn tiêu hoá, kiết lị, sống phân, phân có chất nhầy hoặc dính máu, viêm đại tràng mãn tính”. Bên cạnh đó, vitamindep.com cũng đồng thời quảng cáo loại Đại tràng Bảo Long, hỗ trợ viêm đại tràng, rối loạn tiêu hoá, đau bụng đi ngoài (chính hãng y dược Bảo Long) với giá bán 200.000 đồng/hộp.
Đại tràng Bảo Long còn được quảng cáo trên website của Công ty TNHH Y Dược Bảo Long (Hà Nội) với công dụng hỗ trợ các triệu chứng do viêm đại tràng cấp và mãn tính, viêm dạ dày.... Đồng thời, khuyên người dùng “nên uống duy trì từ 2-6 tháng để có kết quả như mong muốn”.
 |
| TPCN Đại tràng Bảo Long quảng cáo trên shopee.vn |
Chia sẻ về thực trạng TPCN quảng cáo thổi phồng công dụng như thuốc trị bệnh, bà Trần Thị Hoài (65 tuổi, ngụ Gò Vấp, TP HCM) bức xúc: “Đánh vào tâm lý người bệnh “có bệnh vái tứ phương” nên nhiều cơ sở sản xuất và kinh doanh TPCN quảng cáo vống công dụng sản phẩm. Đây là hành vi lừa đảo người bệnh. Mong cơ quan chức năng xử phạt nghiêm minh trường hợp vi phạm”.
Ông Trần Văn Đức (ngụ Đức Trọng, Lâm Đồng) chia sẻ: “Tôi từng là nạn nhân tin vào quảng cáo TPCN chữa trĩ, đại tràng cấp và mãn tính và mua qua mạng. Sau khi tôi chi một khoản tiền mua sản phẩm được giới thiệu là “giảm bệnh sau một liệu trình và sẽ khỏi hẳn”, nhân viên bán hàng lại mời chào bằng chiêu trò “bác sĩ của hãng sẽ tư vấn kỹ hơn cho anh”, thực ra là họ bán thêm các “sản phẩm phụ” mục đích “hỗ trợ sản phẩm chính”, giúp nhanh khỏi bệnh, nhưng bệnh tình của tôi không thuyên giảm, mất tiền mà bệnh vẫn mang”.
Chữa đại tràng bằng Đông y không như quảng cáo
Trao đổi với Tri thức và Cuộc sống, TS Võ Văn Năm - nguyên Phó trưởng bộ môn Dược, trường Đại học Y dược TPHCM cho rằng, đại tràng có nhiều bệnh liên quan như polyp, ung thư, viêm đại tràng. Polyp đại tràng là các u nhú mọc trong ruột già, để lâu không cắt bỏ thì dễ chuyển thành ung thư. Hiện nay, y học hiện đại dùng nội soi để cắt u nhú polyp rất đơn giản. Đối với ung thư đại tràng thì phẫu thuật kết hợp thuốc điều trị có thể kéo dài sự sống từ 10 – 20 năm. Nhưng người bệnh cần phải được phát hiện và phẫu thuật sớm. Trường hợp viêm đại tràng, khi nói đến “viêm” tức là đã có vi khuẩn, nhiễm trùng thì người bệnh phải dùng kháng sinh, kháng viêm.
Do đó, TPCN có thành phần Đông y chỉ là hỗ trợ tiêu hoá trong trường hợp khó tiêu, đầy hơi, chán ăn... hoàn toàn không có công dụng hỗ trợ hay chữa viêm đại tràng cấp và mãn tính.
 |
| TPCN chứa thành phần đông y chỉ có thể hỗ trợ tiêu hoá trong trường hợp khó tiêu, đầy hơi, chán ăn |
Hội chứng ruột kích thích tức ăn uống xong là muốn đi đại tiện, chỉ cần điều chỉnh ăn uống, bớt ăn đồ chiên xào dầu mỡ có thể ổn định, hoặc bổ sung TPCN. Nếu hay bị rối loạn tiêu hoá, đầy hơi, tiêu chảy... có thể dùng sản phẩm có tinh dầu như quế, gừng, thảo quả dân gian hay dùng cũng có hiệu quả. Từ 50 tuổi trở lên, nên đi kiểm tra sức khoẻ tiêu hoá thường xuyên nếu có triệu chứng liên quan, cần kiểm tra nội soi để kịp thời phát hiện sớm polyp, ung thư đại tràng, viêm đại tràng để có phương án điều trị đúng bệnh.
“TPCN là sản phẩm giao thoa giữa thực phẩm và thuốc, không bán theo toa, không thể thay thế thuốc, tuyệt đối không có công dụng điều trị bệnh mà chỉ bổ sung cải thiện sức khoẻ, do đó không được dùng từ “chữa”, “điều trị” trong quảng cáo, bao bì nhãn mác không được mập mờ thông tin lừa người dùng. Ở nước ngoài, trên bao bì TPCN ghi to, rõ ràng ngay dưới tên sản phẩm dòng chữ “Thực phẩm chức năng” để người mua không bị nhầm là thuốc. Người tiêu dùng không phải ai cũng hiểu TPCN, nghe quảng cáo chữa “bách bệnh” là lạm dụng cả khi cơ thể chưa thực sự cần, hoặc sử dụng phải hàng giả, từng có những rủi ro xảy ra khi sử dụng TPCN bừa bãi như dị ứng, sốc phản vệ....”, TS Võ Văn Năm cho biết.
Trước thông tin trên, phóng viên đã liên hệ đến số điện thoại công ty TNHH Đông Nam Dược Bảo Long (huyện Củ Chi, TPHCM), đại diện công ty này cho biết, hiện phía Đông Nam Dược Bảo Long đang giao cho các bộ phận chuyên môn phụ trách xử lý và chưa trả lời bất cứ thông tin gì với báo chí.
Luật sư Đỗ Ngọc Oánh – Đoàn luật sư TPHCM cho biết, quảng cáo không đúng hoặc gây nhầm lẫn về công dụng sản phẩm, hàng hóa là một trong những hành vi bị cấm theo quy định của Luật Quảng cáo. Luật An toàn thực phẩm quy định việc ghi nhãn đối với TPCN phải ghi cụm từ “thực phẩm chức năng” và không được thể hiện dưới bất kỳ hình thức nào về tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.
Đối với cơ sở, cá nhân vi phạm quy định về quảng cáo thực phẩm sẽ bị xử phạt theo Điều 23 Nghị định 115/2018/NĐ-CP ngày 4/9/2018 của Chính phủ, quy định xử phạt hành chính về quảng cáo, thông tin, giáo dục, truyền thông an toàn thực phẩm. Trong đó, phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 70.000.000 đồng đối với một trong các hành vi phát hành tài liệu, ấn phẩm thông tin, giáo dục, truyền thông về an toàn thực phẩm không chính xác, không đúng sự thật; Đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng thông tin về an toàn thực phẩm không chính xác, không đúng sự thật.
