Người dân kêu cứu
Đầu tháng 10/2022, nhiều người dân sống tại thôn 4, xã Tâm Thắng (huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông) có đơn kêu cứu khẩn cấp gửi tới các cơ quan báo chí về tình trạng gây ô nhiễm của một số công ty nằm trong KCN Tâm Thắng làm ảnh hưởng tới đời sống, sức khoẻ của người dân, trường học trên khu vực.
Theo phản ánh của người dân thôn 4, các công ty đang hoạt động tại KCN Tâm Thắng, gồm: Công ty TNHH MTV Dầu F0 Tây Nguyên; Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Kết và Công ty TNHH MTV Thương mại và Dịch vụ An Toàn Phát .
Trong đó, Công ty TNHH MTV Dầu F0 Tây Nguyên chuyên sản xuất dầu F0, hoạt động từ năm 2019 đến nay có đốt lốp xe tái chế dầu nhưng không có biện pháp xử lý khí thải, bụi thải theo đúng quy chuẩn. Đây không phải là lần đầu tiên Công ty TNHH MTV Dầu F0 Tây Nguyên bị người dân phản ánh về tình trạng đốt lốp xe tái chế dầu F0. Trước đó vào cuối năm 2011, nhiều người dân cũng phản ánh về tình này của Công ty nhưng đến nay vẫn chưa khắc phục triệt để.
Trước những phản ánh của người dân, ngày 18/10/2022, đại diện Công ty TNHH MTV Dầu F0 Tây Nguyên cho rằng đã xử lý tình trạng gây ô nhiễm, khói bụi từ đầu năm 2022. Đến thời điểm hiện tại, Công ty đảm bảo đủ các quy định về bảo vệ môi trường. Vị này phủ nhận những thông tin Công ty gây ô nhiễm môi trường từ người dân đưa ra vào đầu tháng 10/2022.
Còn Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Kết (hoạt động từ năm 2017) và Công ty TNHH MTV Thương mại và Dịch vụ An Toàn Phát (hoạt động từ năm 2016) kinh doanh chủ yếu trong lĩnh vực sản xuất than hoa cũng bị người dân phản ánh không có hệ thống xử lý, kiểm soát khi thải ra môi trường khiến các hộ dân sống xung quanh thường xuyên phải chịu cảnh bụi đen bay khắp nhà.
"Việc gây ô nhiễm này kéo dài trong nhiều năm qua khiến cuộc sống của người dân ở gần KCN Tâm Thắng bị ảnh hưởng nặng nề. Đặc biệt là vào mùa gió ở Tây Nguyên thì khói, mùi hôi của hoá chất và bụi của các nhà máy bám đầy nhà cửa, vật dụng", người dân sống tại thôn 4, xã Tâm Thắng phản ánh.
Không những thế, khí thải từ các nhà máy trên còn gây nguy cơ ảnh hưởng đến tuổi thọ của các tấm pin và công suất phát điện của Công ty CP Nhà máy Điện mặt trời Trúc Sơn ở gần đó do bụi thải bám chặt vào bề mặt tấm pin và che phủ ánh sáng của mặt trời chiếu xuống tấm pin.
Ngày 18/10/2022, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường, ông Lê Tấn Đợi - Phó giám đốc Công ty Phát triển hạ tầng KCN Tâm Thắng xác nhận những phản ánh của người dân về tình trạng một số doanh nghiệp không hoàn thiện các quy định bảo vệ môi trường, gây ảnh hưởng tới sức khoẻ, đời sống sinh hoạt trong vùng. Ông Đợi cho biết, đơn vị có phối hợp với cơ quan chức năng huyện Cư Jút kiểm tra các doanh nghiệp này và phát hiện nhiều nơi chưa hoàn thiện hệ thống xử lý khải thải theo quy định. Mặc dù vậy, ông Đợi nói rằng, đơn vị với vai trò là thành viên của Ban Quản lý các KCN tỉnh Đắk Nông nên chỉ có chức năng giám sát, báo cáo, chứ không có thẩm quyền kiểm tra hoạt động của các đơn vị đang hoạt động trong KCN.
Các doanh nghiệp nói gì?
Liên quan đến những vấn đề người dân xã Tâm Thắng phản ánh, ngày 29/9/2022, Phòng TN&MT - UBND huyện Cư Jút đã thực hiện kiểm tra, ngày 7/10/2022 có văn bản số 101/TNMT-TH chỉ ra nhiều vấn đề trong bảo vệ môi trường tại Công ty TNHH MTV Dầu F0 Tây Nguyên; Công ty TNHH MTV Vinh Phượng; Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Kết và Công ty TNHH MTV Thương mại và Dịch vụ An Toàn Phát.
Kết quả kiểm tra của Phòng TN&MT huyện Cư Jút cho thấy, Công ty TNHH MTV Vinh Phượng đang vận hành 9/20 lò đốt than củi, Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Kết đang vận hành 9/20 lò đốt than củi, công suất khoảng 13 - 14 tấn/lò; Thời gian đốt lò 1 - 2 tháng tuỳ vào loại nguyên liệu.
Hai công ty này đã hợp đồng với Công ty TNHH Xây dựng môi trường Hoàng Phát thi công lắp đặt hệ thống xử lý khí thải phát sinh từ các lò đốt than, bao gồm: Hệ thống đường ống thu gom, cụm xử lý khí thải và ống khói.
Tại thời điểm kiểm tra, 2 Công ty mới lắp đặt xong hệ thống đường ống thu gom khí thải (Công ty TNHH MTV Vinh Phượng vật liệu ống dẫn bằng tôn tấm, Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Kết vật liệu ống dẫn bằng kẽm), cụm xử lý khí thải và hạng mục ống khói chưa lắp đặt.
Giải thích về việc chậm trễ trong việc thực hiện các quy định bảo vệ môi trường, giám đốc của 2 Công ty này cho biết: Do thời tiết mưa nhiều nên ảnh hưởng đến tiền độ thi công công trình hệ thống xử lý khí hải.
Tiếp tục kiểm tra Công ty TNHH MTV An Toàn Phát, Phòng TN&MT huyện Cư Jút nhận thấy doanh nghiệp đang vận hành 4 lò đốt than củi và 4 lò đốt than mùn cưa. Trên đỉnh các lò đốt than, Công ty đã gắn các các ống khói, tuy nhiên chiều cao của ông khói quá thấp (khoảng 1 - 1,5 mét) và để khí thoát ra một cách tự nhiên nên khói không bay lên cao được.
Theo trình bày của Giám đốc Công ty TNHH MTV An Toàn Phát, công ty đã sử dụng nhiều biện pháp xử lý khí thải như nâng cao ống khói, lắp chụp hút tại các lò đốt than... nhưng chưa có biện pháp nào khả thi để xử lý lượng khói phát sinh từ các lò than.
Trước những vấn đề tại các doanh nghiệp trên, Phòng TN&MT huyện Cư Jút yêu cầu Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Kết và Công ty TNHH MTV Vinh Phượng hoàn thiện hệ thống xử lý khí thải phát sinh từ các lò đốt than trước ngày 31/10/2022 và gửi hồ sơ thiết kế, hồ sơ hoàn công của hệ thống xử lý khí thải cho UBND huyện Cư Jút, Công ty CP Phát triển hạ tầng KCN Tâm Thắng để quản lý, theo dõi.
Đối với Công ty TNHH MTV An Toàn Phát, trong quá trình hoạt động phải thực hiện các biện pháp bảo vệ môi trường, thu hom triệt để lượng khí thải phát sinh từ các lò đốt than và có biện pháp xử lý khí thải phù hợp. Nếu phát hiện khí thải không đạt chuẩn quy định hiện hành, Phòng TN&MT huyện Cư Jút sẽ tham mưu xử lý vi phạm theo thẩm quyền.
Theo ghi nhận của phóng viên Tạp chí điện tử Kinh tế Môi trường sáng ngày 18/10/2022, tại địa điểm Công ty TNHH MTV An Toàn Phát vẫn hoạt động, tại lò đốt than của Công ty tiếp tục xả khói đen, bên trong có nhiều công nhân hoạt động. Còn tại Công ty TNHH MTV Vinh Phượng và Công ty TNHH MTV Đại Đoàn Kết có nhiều công nhân ra vào. Đối với Công ty TNHH MTV Dầu F0 Tây Nguyên đang dừng hoạt động để sửa chữa lò đốt.