Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Ngọc Liêm vừa ký ban hành thông báo kết luận thanh tra công tác quản lý nhà nước về du lịch, thời kỳ thanh tra từ năm 2007-2017, gồm các nội dung về xây dựng và tổ chức thực hiện quy hoạch du lịch, chấp hành chính sách pháp luật về kinh doanh và đầu tư du lịch, cổ phần hóa doanh nghiệp du lịch.
Đối tượng thanh tra gồm Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch và UBND 9 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, gồm: Hà Nội, Hải Phòng, Thanh Hóa, Thừa Thiên - Huế, Quảng Nam, Lâm Đồng, Bình Thuận, Tp.HCM và Cần Thơ.
Đáng chú ý, quá trình thanh tra, cơ quan thanh tra đã phát hiện nhiều khuyết điểm, vi phạm trong chấp hành chính sách, pháp luật trong thực hiện một số dự án đầu tư du lịch. Trong số này có 4 dự án liên quan đến Công ty TNHH Tập đoàn Bitexco và các công ty liên quan làm chủ đầu tư.
Tại Tp.Hà Nội, Thanh tra Chính phủ phát hiện ở dự án khách sạn 5 sao JW Marriott Hà Nội do Công ty TNHH Tập đoàn Bitexco làm chủ đầu tư, thời điểm cấp giấy chứng nhận đầu tư lần đầu, dự án chưa được HĐND TP.Hà Nội thông qua.
Kết luận nêu rõ, UBND Tp.Hà Nội ban hành quyết định thu hồi đất cho Bitexco thuê để xây dựng khách sạn JW Marriot Hà Nội, trong đó diện tích khu khách sạn kết hợp sân vườn và diện tích mặt nước chưa đúng theo quy hoạch chi tiết khu vực xây dựng Trung tâm hội nghị quốc gia.
Theo Thanh tra Chính phủ việc xác định dự án thuộc đối tượng ưu đãi đầu tư là không đúng quy định. Do vậy, số tiền thuê đất nhà đầu tư phải nộp bổ sung là 26,2 tỷ đồng. Cơ quan thanh tra kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND Tp.Hà Nội báo cáo, đề nghị Bộ Xây dựng điều chỉnh cục bộ quy hoạch chi tiết khu vực xây dựng khách sạn JW Marriott Hà Nội để phù hợp với diện tích đất, diện tích mặt nước thực tế.
Đồng thời, chỉ đạo cơ quan chức năng của Tp.Hà Nội yêu cầu Tập đoàn Bitexco nộp bổ sung tiền thuê đất 26,2 tỷ đồng, xác định và thu tiền chậm nộp nếu có để đảm bảo không thất thoát ngân sách nhà nước. Cùng với đó, UBND Tp.Hà Nội phải tổ chức kiểm điểm, xác định và xử lý nghiêm trách nhiệm của tập thể, cá nhân theo quy định pháp luật có liên quan khi để xảy ra các sai phạm nêu trên.
Tại Huế, Thanh tra Chính phủ phát hiện vi phạm tại dự án Đầu tư khu nghỉ dưỡng Nama (Nama Resort). Chủ đầu tư dự án này là công ty TNHH Đầu tư du lịch Kinh Thành (được thành lập ngày 31/12/2014 với 2 cổ đông là Công ty TNHH Tập đoàn Bitexco và Công ty cổ phần du lịch Hương Giang).
Cổ đông lớn Công ty cổ phần Du lịch Hương Giang bao gồm Công ty TNHH Crystal Treasure, Công ty TNHH Tấn Trường, Công ty TNHH Thạch Anh Trắng, Công ty TNHH Tập đoàn Bitexco và một số cổ đông khác.
Tại dự án này, việc thực hiện góp vốn điều lệ các cổ đông không đúng thời hạn theo yêu cầu của UBND tỉnh và quy định lại điều 48 Luật Doanh nghiệp 2014.
Việc giải phóng mặt bằng và tái định cư theo Luật Đất đai năm 2013 thì dự án nêu trên không thuộc trường hợp được Nhà nước thu hồi đất mà nhà đầu tư phải thỏa thuận, nhận chuyển nhượng, góp vốn và thuê quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, UBND tỉnh đã đồng ý nguyên tắc cho tiếp tục thực hiện dự án và áp dụng hình thức thu hồi đất để thực hiện dự án. Ngoài ra, dự án Nama Resort nằm trong khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt. Hiện tại, dự án vẫn chưa được khởi công thực hiện, dự án đã bị chậm tiến độ so với yêu cầu.
Thanh tra Chính phủ còn phát hiện vi phạm tại Dự án Khu nghỉ mát Lăng Cô, chủ đầu tư là Công ty TNHH Du lịch Lăng Cô (được thành lập từ liên doanh giữa Công ty Du lịch Hương Giang với Công ty TNHH Đầu tư Việt).
Nhà đầu tư chưa nộp 181,1 tỷ đồng tiền sử dụng đất kỳ 2 năm 2018, thời hạn nộp chậm nhất là ngày 31/12/2018. Thời điểm thanh tra, giai đoạn II của dự án chưa được hoàn thành theo đúng tiến độ, cụ thể là 19 trong số 29 căn biệt thự chưa được thực hiện đầu tư xây dựng, tổng mức đầu tư thực hiện của dự án đạt khoảng 82/150 tỷ đồng. Giấy chứng nhận đầu tư chưa được điều chỉnh theo phương án tổng mặt bằng được phê duyệt năm 2013.
Một dự án khác tại Huế do Bitexco là chủ đầu tư vi phạm là dự án Khu du lịch sinh thái đầm Lập An. Theo đó, từ ngày 3/8/2016 dự án được quyết định chủ trương đầu tư cho đến ngày 21/8/2018, chủ đầu tư đang triển khai lập quy hoạch trình phê duyệt, điều chỉnh quy mô đầu tư, chưa thực hiện ký bản cam kết tiến độ thực hiện dự án, chưa ký quỹ đảm bảo thực hiện dự án, chưa triển khai xây dựng nên chưa thực hiện góp vốn...
Bitexco chưa thực hiện giãn tiến độ đầu tư theo quy định của Luật đầu tư năm 2014 sau 24 tháng nhà đầu tư không thực hiện dự án theo tiến độ đăng ký với cơ quan đăng ký đầu tư. Ngày 13/9/2018, Bitexco đã nộp hồ sơ xin chấm dứt hoạt động dự án.
Thực tế, đây không phải lần đầu tiên Bitexco bị chỉ ra loạt sai phạm trong hoạt động đầu tư. Cách đây 8 năm (năm 2014) Bitexco được chỉ định là nhà đầu tư tuyến đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An theo hình thức BT, gồm phần tuyến đường (bao gồm tuyến số 1, tuyến số 5) và nút giao tuyến số 1 và đường 70. Đổi lại, Bitexco được UBND Tp.Hà Nội dành cho khu đất phía Nam đường vành đai 3 rộng tới 90 ha để triển khai khu đô thị The Manor Central Park.
Tháng 7/2017, trong thông báo về kết luận thanh tra việc chấp hành quy định của pháp luật trong việc thực hiện một số dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BT, BOT trong lĩnh vực giao thông, môi trường thuộc địa bàn TP Hà Nội, dự án này bị Thanh tra Chính phủ có nhắc đến với nhiều vi phạm.
Cụ thể, Thanh tra Chính phủ kết luận UBND Tp. Hà Nội không thực hiện đúng quy trình lựa chọn nhà đầu tư, thẩm định đánh giá năng lực đối với một số nhà đầu tư không chính xác, thiếu chặt chẽ; lựa chọn ký hợp đồng để thực hiện dự án đối với một số nhà đầu tư không đảm bảo năng lực quy định trong đó có Công ty Bitexco đối với dự án đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An.
Hầu hết các dự án đều bị chậm tiến độ so với yêu cầu, một phần do nguyên nhân năng lực về huy động vốn, bố trí vốn chủ sở hữu tham gia vào dự án của nhà đầu tư yếu kém không đảm bảo theo tiến độ giải ngân cam kết.
Ngoài ra, một số nội dung đầu tư, tổng mức đầu tư, dự toán của một số dự án BT đã được UBND Tp. Hà Nội và các cơ quan trực thuộc thẩm định, phê duyệt chưa chính xác, chưa đúng chế độ quy định làm sai tổng vốn đầu tư dự án, ảnh hưởng đến tính toán, sắp xếp các phương án giao đất đối ứng để xác định tiền sử dụng đất.
Với dự án đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An, công tác lập, thẩm định và phê duyệt tổng vốn đầu tư không chính xác do tính sai khối lượng, áp dựng đơn giá và định mức không đúng, làm tăng số tiền 12,2 tỷ đồng. Công tác lập, phê duyệt dự toán thiết kế bản vẽ thi công chưa chính xác do tính sai khối lượng, áp dụng đơn giá và áp dụng định mức chưa đúng, làm sai tăng số tiền 15,9 tỷ đồng.
Phần chi phí lãi vay nguồn vốn trái phiếu và vay vốn tín dụng tại Ngân hàng Vietinbank trước thời điểm khởi công dự án (ngày 15/5/2014) không được xác định để tính chi phí lãi vay trong Tổng mức đầu tư dự án BT được phê duyệt; việc giao đất và xác định tiền sử dụng đất của dự án đối ứng chậm theo chỉ đạo của Chính phủ.
Hồi tháng 4 vừa qua, Bitexco cũng bị UBND Tp.HCM quyết định xử phạt vi phạm hành chính 350 triệu đồng. Cụ thể Bitexco đã xây dựng một hệ thống xử lý nước thải, công suất 250 m3/ngày đêm tại dự án Trung tâm văn phòng thương mại dịch vụ tài chính Bitexco Financial Tower nhưng chưa có quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) theo quy định.
Tiền thân của Bitexco là Công ty dệt Rạng Đông được thành lập năm 1985, sau đó đổi tên thành Công ty dệt Bình Minh. Đến năm 1993 đổi tên thành công ty TNHH SXKD XNL Bình Minh (Bitexco). Nhà sáng lập tập đoàn này là ông Vũ Quang Hội.
Năm 1996, Bitexco đa dạng hóa ngành nghề sang đầu tư sản xuất nước khoáng Vital và thành lập nhà máy nước khoáng Vital. Năm 2000, công ty này mở rộng sang nhiều lĩnh vực như bất động sản, thủy điện, hạ tầng giao thông, khoáng sản. Đến năm 2011 đổi sang mô hình tập đoàn.
Sau hơn 30 năm hoạt động, Tập đoàn Bitexco đã trở thành một trong những tập đoàn kinh tế đa ngành hàng đầu tại Việt Nam. Ở lĩnh vực bất động sản, năm 2000, công trình đầu tiên của Bitexco đã ghi một dấu mốc lớn, trở thành một trong những biểu tượng không thể thiếu khi nhắc đến sự phát triển của Tp. HCM trong thời đại mới. Đó chính là Tháp tài chính Bitexco – Bitexco Financial Tower.
