Dữ liệu quá khứ về VN-Index trong tháng 11 của những năm trước, cụ thể là thống kê trong 22 năm hoạt động của thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam cho thấy, VN-Index có 10 lần tăng điểm vào tháng 11, còn số lần giảm là 12.
Thường biến động khá mạnh vào các tháng 11
Theo đó, hầu hết những lần điều chỉnh vào tháng 11 thường có biến động khá mạnh với nhiều năm giảm trên 5% như 2007, 2008, 2009, 2011, 2014 và 2015, thậm chí vào năm 2009, mức giảm của VN-Index trong tháng 11 còn lên tới hơn 14%.
Nhà đầu tư đang trong tâm thế kỳ vọng sẽ có những diễn biến mới tác động tích cực cho thị trường trong tháng 11. (Ảnh: Int)
Nhìn chung, việc TTCK Việt Nam thường biến động xấu vào tháng 11 được cho là do đây là giai đoạn thị trường rơi vào vùng trống thông tin hỗ trợ. Ngoài ra, kỳ họp Quốc hội với nhiều quyết sách quan trọng cũng diễn ra trong khoảng thời gian này có thể khiến tâm lý giới đầu tư thêm phần thận trọng.
Bên cạnh đó, trong quá khứ, tháng 11 cũng là thời điểm khối ngoại thường tiến hành bán ròng cũng là yếu tố khiến thị trường thêm phần ảm đạm. Chẳng hạn như ngay trong tháng 11 năm 2021 vừa qua, khối ngoại đã bán ròng kỷ lục gần 58.000 tỷ đồng trên toàn thị trường và đây cũng là mức cao nhất Đông Nam Á.
Nhìn sang năm nay, những biến động từ bên ngoài rất có thể sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến các quyết sách quan trọng về vĩ mô trong thời gian tới, nhất là các vấn đề liên quan đến lãi suất, tín dụng...
Có thể thấy, lạm phát leo thang đã khiến Fed và các Ngân hàng Trung ương thế giới liên tục thắt chặt chính sách tiền tệ. Sau 5 lần, mới đây Fed đã tiếp tục tăng lãi suất thêm 0,75 điểm phần trăm vào ngày 2/11 vừa qua. Nhiều nhà kinh tế dự báo, Fed sẽ tăng lãi suất một lần nữa thêm 0,5 điểm phần trăm vào tháng 12, từ đó ảnh hưởng đến nền kinh tế toàn cầu trong đó có Việt Nam.
Chia sẻ trên trang cá nhân, TS Quách Mạnh Hào, Giảng viên ĐH Lincoln, Vương quốc Anh cho rằng: “Lãi suất tăng 0,75% đúng như kỳ vọng của giới đầu tư. Nhưng Chủ tịch Jerome Powell nói “chưa xong đâu” mới là thông điệp quan trọng nhất”.
Thực tế tại Việt Nam, Ngân hàng Nhà nước cũng đã 2 lần tăng lãi suất điều hành trong thời gian gần đây. Khi lãi suất tăng, lợi nhuận của các doanh nghiệp trong tương lai sẽ bị bào mòn đáng kể bởi chi phí lãi vay tăng cao, nhất là nhóm có nợ ròng (nợ vay – tiền gửi) lớn. Hiện đã bắt đầu có những yếu tố cho thấy tăng trưởng EPS trong năm tới khó có thể duy trì trên nhiều nhóm ngành.
Như vậy, sau nhịp giảm 33% từ đỉnh, định giá thị trường đã lùi về ngang với vùng đáy lịch sử với P/E trailing của VN-Index chỉ ở mức 10,5x. Tuy nhiên, trong bối cảnh EPS có khả năng giảm, định giá thị trường sẽ trở nên đắt đỏ hơn và P/E 10,x ở thời điểm hiện tại không còn quá hấp dẫn. Động lực tăng trưởng của thị trường sẽ chỉ thực sự rõ ràng hơn khi tình hình thị trường trái phiếu dần ổn định và dòng tiền quay trở lại.
Vẫn còn hi vọng
Ở chiều ngược lại, những tháng 11 tăng điểm tốt cũng không phải ít, với mức tăng mạnh nhất từng được ghi nhận vào năm 2006 (+23,75%). Đặc biệt, trong 5 năm gần nhất, có tới 4 năm chỉ số VN-Index tăng trong tháng 11, trong đó mức tăng mạnh nhất là năm 2017 (+13,45%).
Trong giai đoạn cuối năm 2022, giới phân tích chỉ ra, TTCK Việt Nam vẫn có nhiều điều để kỳ vọng. Đó là nền kinh tế vĩ mô ổn định và phục hồi mạnh mẽ hậu đại dịch của Việt Nam vẫn đang mở ra triển vọng tăng trưởng cho thị trường tài chính nói chung và kênh đầu tư chứng khoán nói riêng.
Thêm vào đó, mức nền so sánh thấp trong cùng kỳ năm trước giúp mùa báo cáo kết quả kinh doanh quý III/2022 có thêm nhiều gam màu sáng. Thống kê 15 doanh nghiệp vốn hóa trên 1.000 tỷ đồng có mức tăng trưởng lợi nhuận cao nhất có 7 doanh nghiệp ghi nhận mức tăng trưởng trên 1.000%, số còn lại cũng ghi nhận mức tăng trưởng ba chữ số.
Với những con số tăng trưởng tích cực, nhiều chuyên gia và quỹ lớn đều cho rằng, ngay cả khi thị trường có thể giảm thêm thì hiện tại vẫn là cơ hội để nhà đầu tư tích lũy cổ phiếu chất lượng bị định giá thấp và có tiềm năng tăng trưởng cao trong tương lai
Trở lại với đánh giá của giới phân tích, động lực tăng trưởng của thị trường sẽ đến từ tình hình thị trường trái phiếu dần ổn định và dòng tiền quay trở lại. Mặc dù trong thời gian gần đây, thị trường trái phiếu doanh nghiệp trở nên trầm lắng, nhưng việc kiểm soát chặt chẽ hoạt động phát hành và giao dịch trái phiếu được đánh giá là cần thiết để giúp thị trường trái phiếu cũng như cổ phiếu phát triển bền vững hơn.
"Liên tiếp các cảnh báo và các vụ việc gần đây liên quan đến thị trường trái phiếu doanh nghiệp khiến cho nhận thức của nhà đầu tư đối với rủi ro từ sản phẩm trái phiếu doanh nghiệp thay đổi đáng kể”, VCBS nhấn mạnh.
Ông Bùi Văn Huy, Giám đốc Chi nhánh TP.HCM, Chứng khoán DSC nhận xét, yếu tố giúp thị trường đi lên là dòng tiền, mà đây vẫn là một ẩn số khó đoán từ đây đến cuối năm. Làn sóng tất toán trái phiếu trước hạn, nhiều doanh nghiệp cần tiền mua trái phiếu trước hạn hay các khoản trái phiếu đáo hạn vẫn là những bài toán cần giải trong thời điểm này.
“Với góc nhìn của người quan sát thị trường lâu năm, tôi cho rằng đỉnh điểm của sự căng thẳng đã qua. Tiền và sức mua là lợi thế trong thời điểm này. Lợi thế này sẽ không còn rõ ràng khi room tín dụng được mở và thanh khoản có cơ hội khơi thông trễ nhất là qua năm nay”, ông Huy nhận định.
Để lựa chọn “hàng tốt” trong giai đoạn hiện nay, các chuyên gia khuyến nghị nhà đầu tư duy trì tỷ trọng hợp lý, xem xét chọn lọc giải ngân gia tăng tỉ trọng, ưu tiên các mã cơ bản tốt, tỉ trọng tiền mặt cao, các mã ít chịu ảnh hưởng từ diễn biến của tình hình trái phiếu doanh nghiệp hiện nay.
Đối với nhà đầu tư dài hạn có thể giải ngân tỷ trọng vừa phải với những cổ phiếu đầu ngành có mức định giá P/E, P/B ở vùng thấp so với lịch sử; ưu tiên các doanh nghiệp không có tính chu kỳ hoặc vẫn duy trì được mức ROE trên 15% trong 4 quý gần đây.
