Vay tiền đầu tư điện mặt trời kỳ vọng có lãi ngay do được trợ giá?
Những năm gần đây, Chính phủ đã có nhiều các cơ chế, khuyến khích các tổ chức, cá nhân phát triển năng lượng tái tạo. Một trong những cơ chế khuyến khích của Chính phủ là về giá mua điện mặt trời và điện gió đã tạo động lực thu hút được vốn đầu tư của doanh nghiệp vào lĩnh vực năng lượng tái tạo.
Nhờ đó, hàng loạt dự án năng lượng tái tạo liên tục được xây dựng, với sự tham gia của các doanh nghiệp, tập đoàn lớn vì các dự án đều có thời gian triển khai tương đối nhanh. Quan trong nhất chính là đa phần các dự án có lãi ngay trong năm đầu tiên vận hành thương mại, do được hưởng hỗ trợ giá mua điện FIT từ Chính phủ.
Các ngân hàng cũng ưu tiên cấp vốn, giúp doanh nghiệp đủ nguồn lực để đầu tư vào mảng năng lượng tái tạo, kỳ vọng do nguồn tiền trả từ bán điện khá đều đặn và cao.
Theo “trào lưu”, Trung Nam Group cũng đã đi vay hàng chục nghìn tỷ đồng qua kênh trái phiếu, thông qua hợp tác với các ngân hàng để tìm kiếm nguồn tài chính nhằm nhanh chóng triển khai các dự án năng lượng tái tạo.
Năm 2018, Trung Nam Group bắt đầu khá muộn khi đầu tư vào điện mặt trời, khởi công xây dựng dự án Nhà máy điện mặt trời Trung Nam tại tỉnh Ninh Thuận với diện tích 264ha, tổng mức đầu tư là 5.000 tỷ đồng. Dự án này có công suất thiết kế 204 MW, sản lượng điện tối đa khoảng 450 triệu kWh/năm.
Cũng kể từ thời điểm này, Trung Nam Group đã liên tục tăng cường huy động vốn qua kênh trái phiếu. Tính trong 2 năm 2020 và 2021, tập đoàn này đã huy động khoảng 23.000 tỷ đồng từ trái phiếu, với lãi suất trung bình từ 9,5%/năm, kỳ tính lãi trung bình 3 - 6 tháng/lần.
Vào ngày 15/2/2022, Trung Nam Group đã hợp tác với Ngân hàng TNHH Một thành viên HSBC Việt Nam (HSBC Việt Nam) để tìm kiếm nguồn tài chính triển khai các dự án năng lượng tái tạo.
Trước đó 1 tháng, Trung Nam Group cũng ký thỏa thuận hợp tác toàn diện với Vietcombank, nâng tầm quan hệ giữa 2 bên trong huy động vốn. Vietcombank hiện đóng vai trò quan trọng trong cấp vốn và bảo lãnh phát hành trái phiếu để Trung Nam Group thực hiện nhiều dự án.
Vào tháng 6/2021, Vietcombank hỗ trợ Trung Nam Group phát hành trái phiếu, đồng thời là đơn vị quản lý tài sản đảm bảo và quản lý các tài khoản cho khoản phát hành 1.500 tỷ đồng trái phiếu với kỳ hạn 5.106 ngày của Công ty CP Điện gió Trung Nam Đăk Lăk 1 (thành viên của Trung Nam Group).
Trung Nam Group tên đầy đủ là CTCP Đầu tư Xây dựng Trung Nam, được thành lập vào tháng 11/2004, trụ sở chính hiện đặt tại số 7A/68 Thành Thái, quận 10, TP HCM (Toà nhà Trung Nam).
Chủ tịch HĐQT kiêm người đại diện theo pháp luật là ông Nguyễn Tâm Thịnh (sinh năm 1973).
Ngoài ra, theo thông báo từ Vietcombank, ngân hàng còn thu xếp vốn cho dự án Nhà máy Điện mặt trời Thuận Nam công suất 450MW tại Ninh Thuận, Nhà máy Điện gió Đông Hải 1 công suất 100MW tại Trà Vinh của Trung Nam Group.
Còn theo công bố của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam, Trung Nam Group hiện là nhóm doanh nghiệp năng lượng tái tạo phát hành trái phiếu nhiều nhất thị trường.
“Vỡ mộng” làm giàu, ngừng khai thác một phần do không được hưởng ưu đãi
Tuy nhiên, mới đây phía Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã thông báo dừng khai thác phần công suất không được hưởng ưu đãi giá FIT của 3 nhà máy điện thuộc sở hữu của Trung Nam Group.
Các nhà máy này gồm có: Nhà máy điện mặt trời tại xã Phước Minh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận kết hợp với đầu tư trạm biến áp 500kV Thuận Nam và các đường dây 500kV, 220kV (gọi tắt là dự án 450MW) của Trung Nam Group là dự án đầu tiên do doanh nghiệp tư nhân đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư hơn 12.000 tỷ đồng.
Dự án có 277,88MW được hưởng giá điện 9,35 UScent/kWh, do nằm trong phạm vi 2.000MW công suất điện mặt trời tích lũy trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận. Phần công suất còn lại hơn 172MW chưa được xác định cơ chế giá.
Nhà máy Điện mặt trời Thiên Tân 1.2 và Nhà máy Điện mặt trời Thiên Tân 1.3 cũng dừng khai thác một phần công suất chưa có cơ chế giá, cho đến khi có quyết định của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế giá điện cho phần công suất nằm ngoài 2.000MW tại tỉnh Ninh Thuận.
Ngay sau đó, Trung Nam Group cũng đã có công văn gửi Thủ tướng, cho rằng “dừng khai thác hoàn toàn phần công suất chưa xác định giá của dự án sẽ phá vỡ cam kết của nhà đầu tư đối với các tổ chức tài trợ vốn, gia tăng áp lực việc trả nợ vay” của công ty.
Quy mô tài sản bị thu hẹp, nguy cơ vỡ phương án tài chính
Các phương án tài chính của Trung Nam Group đều liên quan đến việc bán điện, do đó khi 3 nhà máy điện không được hưởng ưu đãi giá FIT khiến doanh nghiệp tiềm ẩn các nguy cơ đối với dòng tiền của tập đoàn, thậm chí là vỡ phương án tài chính.
Nhìn vào các chỉ tiêu tài chính của Trung Nam Group trong những năm gần đây có thể thấy doanh nghiệp này doanh thu hàng chục nghìn tỷ, nhưng lợi nhuận mang về lại “có như không”.
Năm 2020, Trung Nam Group ghi nhận doanh thu tăng vọt 58% so với cùng kỳ lên 10.285 tỷ đồng, nhưng lợi nhuận thuần chỉ khiêm tốn ở mức 133 tỷ đồng, nhích nhẹ 7% so với năm trước. Như vậy, cứ 100 đồng doanh thu, tập đoàn này chỉ thu lời vỏn vẹn hơn 1 đồng chủ yếu do biên lãi gộp không cao.
Đáng chú ý, dù doanh thu tăng mạnh nhưng quy mô tài sản của Trung Nam Group đã bị thu hẹp đáng kể từ mức 33.728 tỷ đồng cuối năm 2019 xuống mức 21.486 tỷ đồng vào cuối năm 2020. Tương tự, nợ phải trả cũng được tiết giảm đến 15.363 tỷ đồng (tương ứng 56%) trong khi vốn chủ sở hữu lại tăng mạnh lên gần 10.300 tỷ đồng. Nhờ đó, tỷ lệ nợ phải trả/tổng tài sản đã giảm mạnh từ gần 78,7% xuống 52% vào thời điểm 31/12/2020.
Năm 2021, nhóm Trung Nam Group tiếp tục huy động 9.500 tỷ đồng trái phiếu, hầu hết các lô trái phiếu đều có kỳ tính lãi 3 hoặc 6 tháng/lần, lãi suất 9,5 - 11%/năm. Như vậy, chỉ riêng số lượng trái phiếu huy động trong năm 2021, mỗi lần trả lãi của Trung Nam Group sẽ rơi vào khoảng 500 tỷ đồng. Đây có thể là một trong những yếu tố ăn mòn lợi nhuận của Trung Nam Group.
