Công trình xây dựng vi phạm vùng lõi Vườn Quốc gia Ba Bể.
Mở đường trái phép vào vùng lõi
Cuối năm 2020 bỗng nhiên xuất hiện 1 con đường trái phép vào vùng lõi Vườn Quốc gia Ba Bể (thuộc khu vực thôn Bản Tán, xã Nam Mẫu), tác động nghiêm trọng đến cảnh quan và đa dạng sinh học. Tuyến đường mở trái phép này có chiều dài hơn 1km, chiều rộng mặt cắt của đường hơn 3m.
Theo phản ánh từ những người sinh sống quanh khu vực hồ Ba Bể, tuyến đường này được thi công hoàn toàn bằng máy móc cơ giới và uốn lượn sát với khu vực núi đá nằm trong vùng lõi của Vườn Quốc gia Ba Bể. Đáng chú ý hơn, con đường mở trái phép này lại gần với khu vực dân cư sinh sống, nhiều người qua lại. Vậy nhưng lạ là hầu hết các cơ quan chức năng đều không hay biết, chỉ khi con đường mở trái phép này làm được tới hơn 1km chiều dài, thì Trạm Kiểm lâm Đán Đeng mới phát hiện ra.
Liên quan tới sự việc này, một lãnh đạo của Vườn Quốc gia Ba Bể (đề nghị được giấu tên) cho biết: đây là tuyến đường mở trái phép, lãnh đạo Vườn Quốc gia Ba Bể không biết một chút thông tin nào về dự án mở tuyến đường này. Ngay sau khi phát hiện vụ việc, Vườn Quốc gia Ba Bể lập tức tiến hành kiểm tra và đình chỉ việc thi công. Vẫn theo vị lãnh đạo này, thì vụ việc mở đường trái phép vào vùng lõi là rất nghiêm trọng, UBND tỉnh Bắc Kạn cần nhanh chóng vào cuộc làm rõ và xử lý nghiêm hành vi vi phạm, cũng như trách nhiệm của những cơ quan, cá nhân liên quan.
Trao đổi qua điện thoại, bà Đỗ Thị Minh Hoa - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn cho biết: “Về sự việc làm đường vào vùng lõi Vườn Quốc gia Ba Bể, chính quyền tỉnh mới được anh em trên đó báo cáo sơ bộ. Hiện tại lãnh đạo chính quyền và ban ngành chức năng của tỉnh Bắc Kạn chưa đi kiểm tra cụ thể được. Tỉnh Bắc Kạn sẽ giao các sở, ngành liên quan đi kiểm tra cụ thể xem thực trạng như thế nào, dân tự làm hay một đơn vị nào đứng ra tổ chức làm. Chúng tôi sẽ thông tin cụ thể để dư luận sáng tỏ”.
Trụ sở Ban Quản lý Vườn Quốc gia Ba Bể.
Tràn lan nhà nghỉ, khu nghỉ dưỡng không phép
Không chỉ để xảy ra tình trạng mở đường trái phép, mà ngay tại vùng lõi của Vườn Quốc gia Ba Bể, thời gian qua còn mọc lên hàng loạt những khu nghỉ dưỡng, nhà nghỉ cao tầng, cơ sở lưu trú xây dựng không phép phục vụ mục đích du lịch. Thực trạng trên diễn ra ngay giữa vùng lõi Vườn Quốc gia Ba Bể, tác động tiêu cực, cũng như phá vỡ hệ sinh thái, cảnh quan.
Ông Nguyễn Văn Hùng - một người dân xã Nam Mẫu cho biết, khu vực xây dựng xâm phạm nhiều nhất nằm ở các thôn Bó Lù, Cốc Tộc và Pác Ngòi đều thuộc xã Nam Mẫu. Cả 3 thôn này cùng nằm trong vùng lõi của Vườn Quốc gia Ba Bể. Nhưng do chính quyền buông lỏng quản lý, nên nhiều hộ dân sinh sống nơi đây ngang nhiên lấn chiếm đất rừng để xây dựng nhà nghỉ, homestay và mở hàng quán phục vụ du lịch. Theo ông Hùng và nhiều người dân nơi đây, có tình trạng xây dựng tràn lan như trên là do thiếu sự kiểm tra, phát hiện, ngăn chặn của UBND huyện Ba Bể, cùng Ban Quản lý Vườn Quốc gia Ba Bể.
Qua khảo sát thực tế, được biết, cả xã Nam Mẫu hiện có khoảng hơn 100 ngôi nhà và các hàng quán xây dựng trái phép. Không ít ngôi nhà ở đây lấn chiếm, xây dựng trên đất nông nghiệp, đất rừng và đất phục hồi sinh thái của Vườn quốc gia Ba Bể. Trên thực tế, những dãy nhà nghỉ, homestay… đi vào hoạt động, kinh doanh sinh lời từ nhiều năm nay, nhưng hiện vẫn chưa có trường hợp xây dựng trái phép nào bị cưỡng chế, phá dỡ.
Thực tế cho thấy, do nhu cầu phục vụ du lịch, người dân bất chấp quy định, xây dựng trái phép tràn lan. Và đáng lo ngại hơn, là không chỉ có người dân bản địa xây nhà trái phép phát triển du lịch, mà một số cá nhân ở nơi khác cũng đến mua đất, xây dựng khách sạn, homestay, nhà nghỉ… để kinh doanh.
Chia sẻ về thực trạng trên, ông Nguyễn Văn Hà - Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh Bắc Kạn cho biết, tình trạng xây dựng các cơ sở lưu trú phục vụ du lịch cộng đồng, như hiện nay quanh khu vực hồ Ba Bể đã phá vỡ cảnh quan, hệ sinh thái và ảnh hưởng đến du lịch truyền thống.
Trao đổi với phóng viên Báo Đại Đoàn Kết, ông Lưu Quốc Trung - Chủ tịch UBND huyện Ba Bể thừa nhận, trên địa bàn huyện Ba Bể có xảy ra tình trạng xây dựng trái phép làm ảnh hưởng tới cảnh quan Vườn Quốc gia Ba Bể. Theo ông Trung, để xảy ra tình trạng kể trên, một phần do người dân bản địa sinh sống tại khu vùng lõi, trước khi Vườn Quốc gia Ba Bể được công nhận là Di tích Quốc gia xếp hạng đặc biệt. Điều này khiến việc kiểm tra, phát hiện của cơ quan chức năng gặp nhiều khó khăn. Và gần đây, chính quyền huyện Ba Bể đã không để phát sinh trường hợp vi phạm trật tự xây dựng mới nào (?).
Vườn Quốc gia Ba Bể nằm trên phần đất của các xã Hoàng Trĩ, Nam Mẫu, Cao Thượng, Khang Ninh thuộc huyện Ba Bể (tỉnh Bắc Kạn), với diện tích mặt nước khoảng 500ha, vùng lõi vườn khoảng 10.000ha, độ sâu trung bình từ 17-25m. Vườn Quốc gia Ba Bể là khu rừng đặc dụng, khu du lịch sinh thái được xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt. Chưa hết, Vườn Quốc gia Ba Bể còn được biết tới với đa dạng sinh học cả trên cạn và dưới nước cùng vẻ đẹp hoang sơ kỳ vĩ…. Đây là khu vực được bảo vệ nghiêm ngặt.
