Việc khai thác cát diễn ra trong lúc Lào Cai đầu tư nhiều tỷ đồng xây dựng kè sông Hồng. Ảnh: H.Đ
Coi thường pháp luật
Sau những thông tin dư luận, một loạt doanh nghiệp khai thác cát sông Hồng có sai phạm vẫn ung dung hoạt động. Do đó, UBND tỉnh Lào Cai đã chỉ đạo cơ quan chức năng kiểm tra, chấn chỉnh các dự án khai thác cát sông Hồng thuộc địa bàn thành phố Lào Cai và huyện Bảo Thắng.
Tại dự án khai thác cát sông Hồng thuộc thôn An Lạc, phường Bắc Cường và thôn Cánh Chín, xã Vạn Hòa (thành phố Lào Cai) của Công ty TNHH xây dựng công trình số VI làm chủ đầu tư, công ty lập hồ sơ thiết kế mỏ nhưng không gửi Sở Giao thông vận tải - Xây dựng tỉnh Lào Cai theo quy định.
Mặc dù khai thác cát từ lâu, công ty này không lắp trạm cân; 4 năm hoạt động gần đây không có chứng nhận hợp quy cát khai thác.
Ngoài ra, một loạt vi phạm của công ty này gồm: Không công khai thông tin bến bãi tập kết theo quy định; chậm nộp bổ sung sổ theo dõi sản lượng khai thác thực tế; không có hợp đồng thuê phương tiện thủy nội địa; phương tiện chuyên dụng chưa đủ giấy tờ theo quy định; chưa ký cam kết xếp hàng vượt quá tải trọng; chậm nộp báo cáo quan trắc giám sát môi trường định kỳ; chưa bố trí khu vực lưu chứa riêng dầu, mỡ thải...
Tại dự án khai thác cát trên sông Hồng thuộc thôn Soi Lần, phường Bình Minh (thành phố Lào Cai) do Công ty TNHH Một thành viên xây dựng Mạnh Kiên làm chủ đầu tư. Công ty này có tới 13 vi phạm như: Không có trạm cân; chưa gửi thông tin chứng nhận sản phẩm hợp quy tới cơ quan chức năng. Công ty Mạnh Kiên chỉ được phép khai thác sâu 1-2m tuy nhiên trên thực tế công ty đào bới, khai thác đào sâu tới 5m.
Công ty Mạnh Kiên còn lấy đất ở nơi khác về lấp hố sâu đã khai thác không đúng với quy định là sử dụng vật liệu dư thừa trong khai thác để hoàn nguyên. Chưa kể là công ty này khai thác nhưng chậm nộp tiền thuê đất hằng năm; chưa kê khai thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường với sản lượng hơn 30.000m3 cát, sỏi...
Đặc biệt, Công ty TNHH Một thành viên xây dựng Mạnh Kiên, Công ty TNHH Một thành viên thương mại và vật liệu xây dựng Hoàng Anh còn tập kết cát, sỏi có nguy cơ cản trở dòng chảy trên sông Hồng hết sức nguy hiểm trong mùa mưa lũ.
Tại dự án khai thác cát trên sông Hồng và suối Ngòi Bo, xã Gia Phú (huyện Bảo Thắng, Lào Cai), Công ty TNHH Công nghiệp và Môi trường mỏ có 14 vi phạm: Chưa có hồ sơ thiết kế mỏ được thẩm định; chưa lắp đặt trạm cân; chưa nộp tiền thuê đất khu vực khai thác và bãi tập kết; không có sổ theo dõi, ghi chép sản lượng khai thác thực tế;
Ngoài ra, công ty này còn vi phạm về quản lý, khai thác, sử dụng phương tiện khai thác; chưa ký cam kết không xếp hàng quá tải trọng; không quan trắc giám sát môi trường theo định kỳ; chưa kê khai thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường với gần 12.000m3 cát, sỏi...
Điều đáng nói, việc khai thác cát của những công ty này có nguy cơ gây ảnh hưởng đến dự án kè sông Hồng đang được tỉnh Lào Cai triển khai từ nhiều năm nay với vốn đầu tư lên đến hơn 900 tỷ đồng.
Cố tình vi phạm sẽ rút giấy phép khai thác
Có thể thấy rằng, mặc dù những công ty khai thác khoáng sản là cát, sỏi làm vật liệu xây dựng nêu trên không tuân thủ quy định pháp luật về khai khoáng, chưa hoàn thành nghĩa vụ đối với ngân sách nhà nước... song đã hoạt động từ lâu. Chưa hết, các doanh nghiệp này còn mập mờ trong kê khai sản lượng khai thác thực tế... làm thất thoát tài nguyên khoáng sản quốc gia.
Những doanh nghiệp khai thác còn sử dụng xe chở khoáng sản khai thác vượt quá tải trọng cho phép. Hoạt động của xe chở khoáng sản gây bức xúc trong quần chúng nhân dân bởi các xe quá khổ, quá tải gây nguy hiểm cho người đi đường, làm rơi vãi bụi bẩn, làm xấu cảnh quan thành phố.
Một loạt các công ty khai thác cát sông Hồng còn bán hàng cao hơn mức giá đã kê khai trong đó gồm: Công ty TNHH xây dựng công trình số VI; Công ty TNHH Một thành viên thương mại và vật liệu xây dựng Hoàng Anh; Công ty TNHH Công nghệ Môi trường mỏ; Công ty TNHH Một thành viên xây dựng Mạnh Kiên. Sở Tài chính tỉnh Lào Cai đã đề nghị để được giao chủ trì kiểm tra, xác minh nội dung chấp hành các quy định của pháp luật về giá của những công ty này để xử lý...
Trước các hành vi vi phạm nêu trên, UBND tỉnh Lào Cai đã ra quyết định xử phạt hành chính các công ty này với tổng số tiền hơn 1 tỷ đồng. Trong đó, công ty bị xử phạt hành chính cao nhất là 129 triệu đồng, thấp nhất là 41,2 triệu đồng.
Để kịp thời phát hiện các vi phạm trong khai thác khoáng sản, ông Vũ Đình Thủy - Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Lào Cai cho rằng, cần tăng cường kiểm tra các doanh nghiệp khai thác một cách toàn diện, trong tất cả các lĩnh vực không chỉ là Tài nguyên và Môi trường.
Do đó, cần phối hợp giữa các ngành Giao thông Vận tải, Xây dựng, Tài chính, Thuế... để kết hợp kiểm tra, tránh gây phiền hà cho doanh nghiệp "nay một đoàn, mai một đoàn khác". Khi đó, phát hiện kịp thời ra các tồn tại, thiếu sót của doanh nghiệp, yêu cầu khắc phục ngay và có chế tài xử lý. Trường hợp cố tình vi phạm thì ngoài xử phạt hành chính sẽ rút giấy phép khai thác của doanh nghiệp....
Được biết, ngoài số tiền xử phạt vi phạm hành chính, qua kiểm tra, số tiền truy thu thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, tiền thuế cấp quyền khai thác khoáng sản, tiền thuê đất với số tiền tạm tính đối với những công ty này lên tới gần 4,5 tỷ đồng.
