Trong kết luận thanh tra công tác quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng tại tỉnh Hà Nam (giai đoạn 2012-2018) mới ban hành, Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm khi thực hiện các dự án. Trách nhiệm liên quan thuộc về UBND tỉnh Hà Nam cùng các sở, ngành địa phương và chủ đầu tư.
Giao đất, chỉ định thầu trái quy định
Theo kết luận thanh tra, một số dự án được tỉnh Hà Nam phê duyệt chưa đảm bảo yêu cầu về kỹ thuật, tính kinh tế và chưa phù hợp với quy hoạch ngành. Điều này dẫn đến việc các dự án phải bổ sung, điều chỉnh nhiều lần, là một trong những nguyên nhân chậm tiến độ, tăng chi phí đầu tư.
Trong đó, tại 2 dự án Khu liên hợp thể thao tỉnh Hà Nam và ĐT.495B, Thanh tra Chính phủ kết luận chủ đầu tư là Công ty Xuân Thành có cam kết ứng vốn trước để giải phóng mặt bằng, hoàn thành công trình (không tính lãi) và xã hội hóa với tổng số tiền 2.050 tỷ đồng. UBND tỉnh cũng cam kết bố trí khoảng 2.565 ha tại 2 bên đường ĐT.495B, khu đô thị Bắc Châu Giang giao cho Công ty Xuân Thành thực hiện dự án đô thị để tạo nguồn vốn thanh toán.
Tuy nhiên, chủ trương giao đất cho nhà đầu tư xây dựng các khu đô thị trên cơ sở định giá đất để tạo nguồn vốn thanh toán là trái quy định của Luật Đất đai 2003 và quy chế đấu giá đất của Chính phủ. Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng không bố trí được vốn để thanh toán nợ xây dựng cơ bản. Theo Thanh tra Chính phủ, việc này không đúng Chỉ thị số 27 ngày 10/10/2012 và Chỉ thị 07 ngày 30/4/2015 của Thủ tướng và các quy định khác.
Nhà thi đấu tỉnh Hà Nam. Ảnh: TTXVN.
Tại dự án Khu liên hợp thể thao tỉnh Hà Nam, Thanh tra Chính phủ phát hiện 11 gói thầu lựa chọn nhà thầu theo hình thức chỉ định thầu, trong khi giá gói thầu lớn hơn hạn mức được phép chỉ định thầu theo quy định. Bên cạnh đó, UBND tỉnh Hà Nam còn phê duyệt đơn giá vật liệu xây dựng, thi công, thiết bị cho dự án dù một số vật liệu, vật tư có đơn giá cao hơn thông báo giá vật liệu của tỉnh, có suất đầu tư cao hơn mức công bố của Bộ Xây dựng.
Ngoài ra, khi thanh tra dự án Khu liên hiệp thể thao tỉnh Hà Nam, Thanh tra Chính phủ thấy rằng giá trị quyết toán điều chỉnh năm 2020 là hơn 4.500 tỷ đồng. Sau khi giảm trừ 1.200 tỷ đồng do Công ty Xuân Thành cam kết xã hội hóa, một số chi phí chưa đúng quy định với tổng số tiền trên 465 tỷ. Tổng số tiền còn nợ các nhà thầu là hơn 2.800 tỷ đồng, trong đó Công ty Xuân Thành gần 2.600 tỷ đồng.
Đối với dự án ĐT.495B, Thanh tra Chính phủ nêu rõ UBND tỉnh Hà Nam, UBND huyện Thanh Liêm vay tiền để giải phóng mặt bằng. Điều này không đúng về trình tự, thủ tục, thẩm quyền, không được quản lý tại Kho bạc Nhà nước, vi phạm Luật Ngân sách 2022.
Cơ quan thanh tra cũng xác định số tiền chi phí xây dựng trong dự toán tại dự án ĐT.495B được phê duyệt không đúng, phải giảm trừ (tạm tính) là trên 254 tỷ đồng.
Giao nhiều dự án không qua đấu thầu
Ngoài những dự án liên quan Công ty Xuân Thành, Thanh tra Chính phủ kết luận tại dự án hạ tầng kỹ thuật khu đô thị Đồng Văn Xanh, UBND tỉnh Hà Nam xác định tiền sử dụng đất cho 4 đợt giao đất (từ năm 2013 đến 2018). Trong đó, việc xác định tiền sử dụng đất tại thời điểm năm 2016, là trái quy định, vi phạm Điều 108 Luật Đất đai 2013. Ngoài ra, dự án này còn có 215 trường hợp xây nhà không phép, 27 trường hợp xây dựng không đúng giấy phép.
Còn ở dự án khu đô thị mới River Silk City, cơ quan thanh tra xác định có hơn 9.000 m2 đất đã được UBND tỉnh Hà Nam giao đất nhưng đến thời điểm thanh tra chưa được xác định tiền sử dụng đất. Việc này vi phạm Điều 108 Luật Đất đai 2013. Sau khi kết thúc thanh tra, ngày 10/8/2021, UBND tỉnh Hà Nam mới phê duyệt tổng số tiền sử dụng đất là hơn 104 tỷ đồng.
Cũng tại dự án River Silk City, Thanh tra Chính phủ thấy 59 trường hợp xây dựng không phép. Ngoài ra, chủ đầu tư xây dựng không đúng quy hoạch chi tiết, vi phạm Điều 107 Luật Xây dựng 2014, Luật Quy hoạch đô thị 2009 và Luật Đất đai 2013.
Khu đô thị River Silk City ở TP Phủ Lý.
Thanh tra Chính phủ cũng kết luận UBND tỉnh Hà Nam lựa chọn nhà đầu tư 4 dự án không thông qua hình thức đấu thầu. Điều này vi phạm Nghị định số 30/2015/NĐ- CP của Chính phủ và Điều 22 Luật Nhà ở 2014. Các dự án này gồm: 2 khu nhà ở cán bộ, bác sĩ Bệnh viện Việt Đức và Bệnh viện Bạch Mai; khu nhà ở cán bộ, công nhân viên Ban quản lý dự án y tế thuộc Bộ Y tế; khu nhà ở cán bộ Đại học Xây dựng.
Theo Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm để xảy ra những vi phạm trên thuộc UBND tỉnh Hà Nam; các sở, ngành, đơn vị: Kế hoạch và Đầu tư, Xây dựng, Giao thông vận tải, Tài nguyên và Môi trường, Tài chính, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Kho bạc Nhà nước; UBND các cấp, chủ đầu tư dự án, nhà thầu...
Cơ quan thanh tra kiến nghị tỉnh Hà Nam chỉ đạo các đơn vị rà soát việc xác định tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối tại các dự án có vi phạm, nhất là với những dự án không thông qua hình thức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư hoặc không đấu giá quyền sử dụng đất. Việc này cần đảm bảo tính đúng, thu đủ theo quy định, không để thất thoát ngân sách Nhà nước.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo chủ tịch UBND tỉnh Hà Nam xử lý những tập thể, đơn vị, cá nhân có vi phạm, khuyết điểm trong công tác quản lý, sử dụng đất đai, quản lý đầu tư xây dựng đã nêu.
