Người Anh hùng nước ngoài đầu tiên của Việt Nam
Thiếu tướng Trương Thiên Tô, Phó Chính ủy Quân khu 5 cho biết, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Kostas Nguyễn Văn Lập sinh năm 1927 tại thành phố Athens, Hy Lạp bên bờ biển Địa Trung Hải, song cả tuổi thanh xuân của đồng chí Kostas Nguyễn Văn Lập đã sống, chiến đấu bên những đồng đội, đồng chí tại Việt Nam. Việt Nam đã trở thành quê hương, trở thành Tổ quốc với trọn vẹn nghĩa tình.
Năm 1943, khi mới vừa tròn 16 tuổi, Kostas Nguyễn Văn Lập bị bắt đi lính phục vụ cho chế độ Đức Quốc xã. Sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc, Kostas Nguyễn Văn Lập bị đưa vào đội quân lê dương của Pháp. Tháng 2/1946, Kostas Nguyễn Văn Lập bị đưa tới Việt Nam phục vụ trong quân đội Pháp. Chứng kiến tội ác dã man của thực dân Pháp đối với Nhân dân Việt Nam, nhận thức rõ được bản chất chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống Pháp của Nhân dân Việt Nam, Kostas Nguyễn Văn Lập đã giác ngộ cách mạng và có quyết định quan trọng, đúng đắn nhất của đời mình.
Tháng 6/1946, Kostas Nguyễn Văn Lập trốn khỏi đội quân lê dương Pháp tới vùng tự do ở tỉnh Bình Thuận và tham gia lực lượng Việt Minh kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Từ đó, trở thành người bạn, người đồng chí, đồng đội của nhân dân Việt Nam, mọi người gọi ông là đồng chí với cái tên Việt Nam rất thân thương, gần gũi: Kostas Nguyễn Văn Lập.
Thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp, đồng chí Kostas Nguyễn Văn Lập được giao nhiệm vụ làm công tác địch vận trên chiến trường Quảng Nam - Đà Nẵng, đồng chí đã lập công xuất sắc khi cảm hóa được 40 lính lê dương buông súng trở về với gia đình. Trong chiến đấu, đồng chí luôn gan dạ, dũng cảm, lập nhiều chiến công xuất sắc như đã cứu sống 120 người bị địch bắt, bắn rơi 1 máy bay địch. Tiêu biểu trong trận chống địch càn quét năm 1948 ở Hương An - Bà Rén (Quảng Nam), đồng chí đã cùng đồng đội tiêu diệt gọn 200 tên, bẻ gãy cuộc càn quét của địch. Với thành tích xuất sắc, năm 1949, đồng chí vinh dự được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam.
Sau Hiệp nghị Geneva, đồng chí Kostas Nguyễn Văn Lập tập kết ra Bắc, tại đây, đồng chí đã tích cực tham gia phong trào phản đối, chống địch cưỡng ép đồng bào miền Bắc di cư vào Nam. Trên các cương vị là Đội trưởng Đội cung tiêu ở sân bay Gia Lâm, làm lái xe tải ở mỏ than Na Dương, mỏ thiếc Cao Bằng; làm phiên dịch ở Nhà máy in Tiến Bộ… đồng chí luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Năm 1965, đồng chí Kostas Nguyễn Văn Lập cùng gia đình trở về Hy Lạp sống cùng mẹ già. Tại quê nhà, đồng chí gia nhập Đảng Cộng sản Hy Lạp, làm cầu nối giữa hai Đảng, hai Chính phủ và các cơ quan, đoàn thể, góp phần xây dựng, vun đắp mối quan hệ hữu nghị tốt đẹp giữa hai nước. Đồng chí đã có nhiều việc làm thiết thực để giúp đỡ Việt Nam như tích cực vận động thành lập Hội Việt kiều tại Hy Lạp, động viên bà con hướng về Tổ quốc, tích cực vận động quyên góp, ủng hộ mỗi khi Việt Nam gặp thiên tai, dịch bệnh, ủng hộ người nghèo, nạn nhân chất độc da cam...
Với thành tích xuất sắc trong chiến đấu và công tác, với tấm lòng sắc son, thủy chung trước sau như một, với tinh thần quốc tế cao cả của người chiến sỹ vô sản, đồng chí Kostas Nguyễn Văn Lập được Đảng và Nhà nước Việt Nam tặng thưởng nhiều phần thưởng cao quý như: Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Hữu nghị, Huân chương Chiến thắng hạng Ba, Huân chương Kháng chiến hạng Nhì. Đặc biệt, năm 2010, đồng chí được Nhà nước ta công nhận quốc tịch Việt Nam, năm 2013, đồng chí vinh dự được trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Đồng chí là người nước ngoài đầu tiên đến thời điểm hiện nay được phong tặng danh hiệu cao quý này.
Mãi là tấm gương sáng trong lòng người dân Việt Nam
Trở về tại quê nhà Hy Lạp, sau thời gian lâm bệnh nặng, mặc dù đã được các y, bác sỹ và gia đình tận tình cứu chữa, chăm sóc, nhưng do tuổi cao, sức yếu, đồng chí Kostas Nguyễn Văn Lập đã từ trần ngày 25 tháng 6 năm 2021 tại Athens, Hy Lạp; hưởng thọ 94 tuổi.
Thể theo ý nguyện của Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập lúc còn sống, Chính phủ Việt Nam đã phối hợp cùng Chính phủ Hy Lạp và gia đình tổ chức chuyển tro cốt ông về Việt Nam. Tối 1/8, tại sân bay quốc tế Đà Nẵng, Thiếu tướng Trương Thiên Tô, Phó Chính ủy Quân khu 5 chủ trì tiếp nhận tro cốt Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập để tổ chức lễ truy điệu và an táng.
Trong niềm tiếc thương to lớn, Thường vụ Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5, cùng đồng đội và gia đình tổ chức trọng thể Lễ truy điệu và tiễn đưa đồng chí về nơi an nghỉ cuối cùng vào sáng 2/8.
Tại lễ viếng, truy điệu đại diện Bộ Ngoại giao, Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Tổng cục Chính trị, lãnh đạo Quân Khu 5, các đơn vị thuộc Quân khu, lãnh đạo thành phố Đà Nẵng cùng các đơn vị liên quan và người dân đã đến dâng hoa, dâng hương thể hiện lòng tiếc thương vô hạn Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập.
Thiếu tướng Trương Thiên Tô nhấn mạnh, sự ra đi của người chiến sỹ cách mạng Kostas Nguyễn Văn Lập đã để lại niềm tiếc thương vô cùng to lớn cho gia đình, bạn bè thân hữu cũng như đồng chí, đồng đội và nhân dân Việt Nam. Đảng và Nhà nước mất đi một người con ưu tú, một người lính “Bộ đội Cụ Hồ” gương mẫu, sống hết mình vì tập thể và có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Xúc động chia sẻ bằng tiếng Việt tại lễ truy điệu, bà Foteini Sarantidou, đại diện gia đình Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập cho biết, trong phòng của bố bà luôn có một tấm vải xanh với câu thêu bằng chỉ vàng “Thân tôi về Hy Lạp, Linh hồn tôi ở lại Việt Nam”. Hôm nay, bố bà đã trở về quê hương thứ hai của mình, quê hương của chúng ta, đất mẹ Việt Nam; theo nguyện vọng của bố bà.
Bà Foteini Sarantidou cho hay, rất nhiều năm nay, nhân dân Việt Nam luôn tôn vinh Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập với những danh hiệu cao quý nhất và thể hiện lòng biết ơn đối với những năm tháng tuổi thanh xuân mà người lính da trắng đến từ Hy Lạp đã cống hiến cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc chính nghĩa, tạo ra một nhịp cầu hữu nghị giữa hai quê hương của mình.
“Chúng tôi cảm thấy tâm hồn ông sẽ hạnh phúc khi dạo chơi ở Quảng Nam, nơi mà chưa nhắm rượu đã say và nơi đất mà chưa mưa đã thấm, nơi ông đã đấu tranh trong những năm tháng kháng cự cùng với Đại đội 1 thuộc Tiểu đoàn 39, với Tiểu đoàn 26 và Tiểu đoàn 365 thuộc Trung đoàn 807 anh hùng. Ông sẽ trò chuyện với những người bạn năm xưa và những người bạn đã hy sinh vì Tổ quốc”, bà Foteini Sarantidou nói.
Theo bà Foteini Sarantidou, đối với các con, ông là tấm gương quên mình và tinh thần chiến đấu là ngọn hải đăng sáng. Có mặt ở đây các con của ông cũng không thể quên cội nguồn của mình, vì mẹ bà là người Việt Nam và tâm tư của những người con của ông luôn hướng về cội nguồn để uống nước nhớ nguồn.
Bà Foteini Sarantidou thay mặt gia đình gửi lời cảm ơn, tình cảm đến Chính phủ hai nước và những người bạn đã dành cho ông Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập và gia đình bà trong thời gian qua.
Dâng hương tại lễ viếng, Trung tá Phan Thanh Quang - Phó Trưởng phòng Bảo vệ an ninh (Bộ Tư lệnh Quân khu 5) xúc động chia sẻ, “Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập sẽ mãi là tấm gương sáng cho thế hệ trẻ và cán bộ, chiến sỹ lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam noi theo”.
Bà Lâm Thị Minh Hạnh là con gái của Đại tá Lâm Quang Minh, bạn thân của anh hùng Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập cho hay, trước đây ba của bà Hạnh là Trung đoàn Trưởng còn ông Kostas Lập là chiến sỹ của Trung đoàn nên hai bên rất thân thiết và sau này đã giúp đỡ để ông Lập hoàn thành các thủ tục được công nhận quốc tịch Việt Nam, được Nhà nước Việt Nam tặng thưởng Huân chương Hữu nghị, danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân…
Bà Hạnh đã có vinh dự được qua thăm và ở lại nhà ông Kostas Nguyễn Văn Lập và có cơ hội để hiểu thêm về ông, sưu tập tư liệu quý về cuộc đời sự nghiệp của ông.
Được tin ông Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập được đưa về Việt Nam, an táng tại Đà Nẵng, bà Hạnh và những người trong gia đình đã đến dự lễ truy điệu và tiễn đưa người bác mà bà yêu quý, kính trọng về nơi yên nghỉ.
Sau lễ truy điệu, đoàn xe tang đã đưa Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân Kostas Sarantidis - Nguyễn Văn Lập về nơi an nghỉ cuối cùng tại Nghĩa trang Quân khu 5, thành phố Đà Nẵng.