Các nhà máy lọc dầu gần thành phố cảnh Sikka, miền tây Ấn Độ - nơi hoạt động của tập đoàn lọc hóa dầu Reliance Industries và các nhà máy Ấn Độ khác - đang được chú ý gần đây vì trở thành trung tâm "rửa" dầu của Nga.
Các quan chức của Mỹ tin rằng dầu thô của Nga đang được tinh chế ở Ấn Độ và sau đó được xuất khẩu sang Mỹ và EU nhằm lách các lệnh trừng phạt của phương Tây đối với Nga sau cuộc chiến tại Ukraine.
Các quan chức của Mỹ cho rằng dầu Nga đang được tinh chế ở Ấn Độ rồi xuất khẩu sang Mỹ và EU (Ảnh: AFP).
Trong phiên điều trần tại Thượng viện ngày 9/6, ông Amos Hochstein - cố vấn cấp cao về an ninh năng lượng của Bộ Ngoại giao Mỹ - đã khuyên các quan chức Ấn Độ hãy kiềm chế mua dầu Nga.
"Tôi chỉ nói 2 điều. Một là đừng đi quá xa. Đừng như thể các vị đang hưởng lợi trên nỗi đau của các hộ gia đình ở châu Âu và Mỹ. Hai là, hãy thương lượng cho tốt, bởi nếu các vị không mua (dầu) thì cũng không ai mua đâu", ông nói.
Mặc dù rất khó để xác định nguồn gốc của dầu khi đã qua quá trình xử lý, nhưng các con số cũng cho thấy câu chuyện đằng sau đó. Theo nhà cung cấp thông tin tài chính Refinitiv, gần 24 triệu thùng dầu Nga đã đến Ấn Độ trong tháng 5, gấp hơn 8 lần con số cùng kỳ năm ngoái. Trong tháng 6, con số này vẫn ở mức cao, hơn 20 triệu thùng.
Nhập khẩu dầu Nga của Ấn Độ đã tăng mạnh kể từ khi Moscow tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine hồi tháng 2. Doanh số mua dầu Nga của Ấn Độ ước tính đã tăng lên 1,9 tỷ USD, chỉ riêng trong tháng 5, khiến nước này trở thành nguồn thu quan trọng của chính phủ Putin.
Khoảng 26 triệu thùng dầu Nga được cho là đã đến Sikka trong thời gian từ tháng 4 đến tháng 6, tăng 5,3 lần so với mức một năm trước đó. Dầu Nga cũng chiếm 20% tổng lượng dầu được giao đến Sikka qua đường biển.
Ấn Độ tinh chế dầu thô thành các mặt hàng xuất khẩu như xăng, dầu diesel, nhiên liệu máy bay. Các sản phẩm dầu xuất khẩu từ cảng Sikka đạt tổng cộng khoảng 75 triệu thùng trong thời gian từ tháng 4 đến tháng 6, trong đó 20% xuất sang châu Âu hoặc Mỹ.
Một nhân viên tại một công ty buôn dầu lớn của Nhật Bản cho biết: "Dầu không được phân tách và lưu trữ trong các bồn khác nhau theo nguồn gốc. Gần như không thể xác định được dầu nhập khẩu từ đâu".
Hãng Reliance Industries đã từ chối bình luận về những cáo buộc rằng dầu thô của Nga có thể bị trộn lẫn với các loại dầu khác để sản xuất các sản phẩm dầu mỏ xuất sang phương Tây.
Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar cũng kịch liệt bác bỏ điều này. "Tôi thậm chí còn chưa nghe ai ở Ấn Độ có suy nghĩ mua dầu Nga và bán cho người khác", ông nói tại diễn đàn GLOBSEC 2022 ở Bratislava diễn ra hôm 3/6.
Dầu Urals, loại dầu xuất khẩu chủ lực của Nga, đang rẻ hơn từ 30-40 USD/thùng so với dầu Brent. Điều này đặc biệt hấp dẫn với Ấn Độ khi nước này đang lo ngại về thâm hụt thương mại.
Tương tự, nhập khẩu dầu Nga của Trung Quốc trong tháng 5 cũng đã tăng đáng kể 55% so với năm ngoái, theo Reuters. Dường như Trung Quốc đang mua dầu Nga và khí đốt giá rẻ của Nga để tiêu thụ nội địa và bổ sung cho những gì mà họ đang mua từ châu Âu và các nước khác.
